Eyvah ayaklarım büyüyor!
Çoğu insan yetişkinlik döneminde ayaklarının büyüdüğünü fark eder ama anlam veremez. "Ayaklarım nasıl bu kadar büyüdü? Ben yıllardır hep aynı numara ayakkabı giyiyorum, neden ayakkabılarım sıkmaya başladı ki?” diye kendi kendimize sorarız. Yaşlandıkça ayak numaramızın değişmesi normal bir durum mu? Peki yıllardır aynı olan ayak numaramız neden büyümeye başlar? Podolog İrem Bektaş ile konuştuk.
Ergenlik döneminden sonra kemik gelişimi tamamlandığı için ayak numaralarımız da o yaştan sonra fazla değişmez diye biliriz. Ergenlik çağında başlayan boy uzaması 20'li yaşların başında durur ancak ancak ayaklarımız genellikle büyümeye devam eder. Royal College of Podiatry'e göre, tek bir günde bile ayaklarımızın boyutu dalgalanıyor ve yarın numara kadar genişleyebiliyor.
Obezite salgını nedeniyle artık daha ağırız ve kısmen ergenlik döneminde ayak büyümesini de hızlandırabilen çocukluk döneminde daha iyi beslenme nedeniyle daha uzunuz. Bu sadece bireysel ayak ölçüleri için de geçerli değil.
Siz de büyükannelerinizin ayakkabılarına bakıp “Benim ayaklarım neden bu kadar büyük” diye kıyaslama yapmış olabilirsiniz. Bu doğru çünkü geçen yüzyılda ayak büyüklüğümüzde büyük bir değişim oldu. Tarihçiler, 1900 yılında Kuzey Amerika'daki ortalama bir erkeğin 40 numara ( US: 6,5), ortalama bir kadının ise 37 (US: 4,5) numara ayakkabı giydiği belirtiyor.
Kaynak: Washington Post
Washington Post’a yer alan habere göre, 2017 yılında ülkemizde yapılan bir araştırma, kilo almanın ayak büyüklüğü üzerindeki etkisinin tersine çevrilebileceği ortaya attı. Obezite nedeniyle tüp mide ameliyatı olan erkek ve kadın hastaların ameliyatlarından bir yıl sonra da ayakkabı numaralarında azalmanın devam ettiğini ortaya atıldı.
Yaşlandıkça ayaklarımızın büyümesi normal mi? Herkesin yaşadığı bir durum mu?
Yaş aldıkça ayaklarımızın hafifçe büyümesi normal bir durum olduğunu söyleyen Podolog İrem Bektaş, bunun nedenlerini şöyle sıraladı:
Ayak kemiklerinin genişlemesi
Yağ pedi yapısında değişiklik
Duruş değişiklikleri
Ayakkabı kullanımı
Yaşlandıkça; ayaklarımızın vücut ağırlığımızı daha çok hissettiğini ve etkilendiğini, her geçen yıl bizi taşımaya devam eden ayaklarımızın farkında olmadan yavaş yavaş düzleşmeye ve genişlemeye başladığını, üstüne bir de kiloda her geçen yıl artış oluyorsa, tabanda düzleşme ve genişlemenin kaçınılmaz hale geldiğini söyledi. Yaşlandıkça herkesin ayaklarının büyüdüğünü söylemenin doğru olmadığını ama çoğunluğun bu durumu yaşadığını, yaşlanmanın doğal bir süreç olduğu gibi ayaklarımızın da zamanla değişmesinin normal olduğunu sözlerine ekledi.
200 yaşlı erkek üzerinde yapılan bir araştırma sonucunda araştırmaya katılanların neredeyse yarısının yetişkinlik dönemlerinde özellikle de 45 ila 60 yaşları arasında ayaklarında en az artış yaşandığı ortaya çıkardı. Ayak numarasındaki bu değişiklik vücut ağırlıktaki değişiklikler ile bağlantılıydı. Yaş ve kilonun haricinde başka faktörler de yaşamımız boyunca ayak büyüklüğümüzü etkiler. Ayaklarımızdaki bu büyüme normaldir ve endişelenmek gerekmez ancak bazı durumlarda mutlaka bir doktora görünmek gerekir.
Kaynak: Washington PostDoktor Trisha Pasricha, Washington Post için kaleme aldığı yazıda bu nedenleri şöyle sıraladı:
Hamilelik: Hamilelik sırasında hormonlar vücuttaki bağları gevşetir. Birçok kadın için bu değişiklik kalıcı halde gelir ve doğum yaptıktan sonra ayakları hamilelik öncesi boyutuna dönmez. Bununla birlikte, bazı hamilelerde ödem veya ayaklarda çok fazla sıvı olması nedeniyle şişlik oluşur ya da ayak kemerinin çökmesi nedeniyle bu durum ağrılı hale gelebilir.
Ayakkabı: Genellikle çıplak ayakla dolaşanların ayakları daha uzun olmasa da daha geniş olabilir. Koşu için minimalist ayakkabı kullananların ayak kas hacimlerinde, geleneksel koşu ayakkabısı kullananlarla karşılaştırıldığında artış görülüyor.
Diğer tıbbi durumlar:Çok küçük ayakkabı giyildiğinde tetiklenebilen bunyonlar ve nasırlar, daha sonra ayakların büyümesine neden olabilecek deformitelere yol açabilir.Ödem sorunu da ayak numarasının artmasına neden olabilir.
Uzun bir uçak veya araba yolculuğundan sonra bir ayağınızın şişmesi gibi ani değişiklikler meydana gelirse, bu bir kan pıhtısının işareti olabileceğinden derhal bir doktora gitmelisiniz.
Bunların dışında vücudun çok fazla büyüme hormonu ürettiği nadir bir nedeniyle Akromegaliye sahip hastaların ayakları ve elleri şişer.
Ayak ölçülerinin kemik gelişimi durduktan sonra erkeklerde sabit kaldığı ancak bazı kadınlarda 2 numara daha büyüyebildiği söyleniyor. Bu doğru mu?
İrem Bektaş, kadınlarda kilo ve ödem sorunlarının erkeklere göre daha sık görüldüğünü, hamilelik süreçleri, menopoz, iş hayatında kullanılan sıkı, dar ayakkabıların, işte ya da evde daha çok ayakta kalma durumlarının kadınlarda daha fazla olduğunu, bu nedenlerden dolayı kadınların ayaklarında büyüme, genişleme durumları erkeklere göre daha devamlı hal alabildiğinin altını çizdi.
Çoğu kadın özellikle menopoz döneminden sonra ‘Eski ayakkabılarım sıkmaya başladı” diye şikâyet ediyor. Kilonun bunun üzerindeki etkisi nedir?
“Menopoz ile vücutta birçok hormonal değişiklik meydana gelir. Bu da birçok farklı semptoma yol açar. Bu semptomlardan biri, ayakların şişmesi veya genişlemesidir.” diyen Bektaş, bunun olası nedenlerini şöyle sıraladı:
Hormonal değişiklikler: Östrojen ve progesteron seviyelerindeki düşüş ayakların şişmesine neden olabilecek sıvı tutulmasına yol açabilir.
Ağırlık değişimi: Menopozdan sonra birçok kadın kilo alır. Ayaklara ek stres binmesine ve şişmeye neden olabilir. Dolayısıyla ayakkabıların rahat olmayıp ayakları sıkması durumu meydana gelir.
Böyle durumlarda ayakların daha rahat etmesi adına daha geniş, ayağa uygun ayakkabılar tercih edilmeli, sıkı çoraplar giyilmemeli, günde birkaç kez ayaklar kalbin üzerinde yükseltilmeli, düzenli egzersiz yapılmalı. Ayrıca beslenmeye dikkat edilip kilo verilmeli.
SIKAN AYAKKABI GİYMEYİN
Peki ayaklardaki yayılma ve uzamayı, ayakkabı numarasındaki artışı engellemek mümkün mü?
Ayaklarda yayılma ve uzamanın önlenmesi için yapabileceğiniz bazı şeyler olduğunu belirten Bektaş, doğru ayakkabı almak, kişiye özel tabanlık kullanmak, fazla kilodan kurtulmak, düzenli ayak egzersizleri ile ayaklarımızı güçlendirmek ve esnekliğini korumanın buna yardımcı olacağını söyledi ve ekledi: “Çoğu kişi bu durumları küçük ayakkabı numarası tercih ederek engelleyeceğini düşünse de bu sadece problemleri doğurur. Ayaktaki kemik deformasyonları, nasır oluşumları, tırnakta şekil bozuklukları ya da batık tırnak problemleri ile karşı karşıya kalınır.”
Çoğu insan ise inatla benim ayak numaram bu diye aynı numarada sıkan ayakkabıları giymeye devam ediyor, bunun zararları nelerdir?
Sıkan, küçük numara ayakkabı giymek demek; parmakların ayakkabı içerisinde kıvrılması, parmak uçlarının ayakkabı tarafından ittirilmesi demektir. Bunun sonucunda parmaklar ayakkabı içinde pençe şeklini alır ve parmak uçları yere doğru basmaya ve baskı görmeye başlar. Zamanla parmak uçlarında ve parmak üzerlerinde nasırlar oluşur. Nasırlar başta can acıtmasa da zamanla artarak kişiye acı verir.
Bektaş, tırnaklara baskı yapan ayakkabı ucunun; tırnakta kırılmalara, darbe sonucu tırnak altı boşalmalarına, renk değişikliğine, mantara, batık şikayetine dönüşebileceğini, pençe şeklini alan parmakların, devamlı o şekilde kaldığı için kemik yapısının da bozularak o görüntünün kalıcı bir hale alabileceğini, bu durumun ancak ameliyat ile düzelebileceğini belirtti.
‘1-2 NUMARADAN NE OLUR’ DEMEYİN
Ayak tabanına yükün eşit , doğru yayılamadığı durumlarda da nasırlar oluşabileceğini, baş parmakta oluşan kemik çıkıntısı dediğimiz bunyon oluşumunun başlayabileceğini, tabanda başlayan sonra ayak bileği, diz, kalça, omurga, boyun olarak şekilde yukarı doğru tüm vücudu etkileyen ağrılara neden olabileceğini söyledi ve “1-2 numaradan ne olabilir demeyin. Olmayan sağlık sorunları ile karşı karşıya kalmayın” sözleri ile bizleri uyardı.
