Aylarca burnu aktı, dokrora gittiğinde şok oldu. Meğer burnundan gelen şey omurilik sıvısıymış
New York'ta bisikletle yemek dağıtımı yapan bir şirkette çalışan Shemika Rodriguez, sürekli burnunun akmasından dolayı Brooklyn'deki evinin yakınındaki kliniğe gitti. Doktorlar önce alerji, sonra da virüs için ilaç verdiler ama reçete edilen tedaviler işe yaramadı. Üç ay sonra ara ara gelen damlama şeklindeki akıntı, sürekli ve rahatsız edici bir hâl aldı.
YATTIĞINDA BOĞULUYORMUŞ GİBİ HİSSEDİYORDU
Rodriguez'in yattığında boğuluyormuş gibi hissetmesine neden olan ve o sıvının geniz akıntısına benzer şekilde boğazından aşağı aktığını, bu sürekli yaşanan burun akıntısının nedenini saptamak için Lenox Health Greenwich Village acil servisine ikinci kez gitmesi ve iki doktora daha görünmesi gerekiyordu.
“Şimdi 44 yaşında olan Rodriguez, “Keşke üç ay beklemeseydim,” dedi ve bu yaşadıklarının nedenini bildiğinden şüphelendi. Sekiz yıl önce, akrabalarından birine benzer bir sorun teşhisi konmuş ve talihsiz bir sonla sonuçlanmıştı.”
Rodriguez ilk başta burun akıntısının rahatsız edici bir soğuk algınlığının belirtisi olduğunu düşündü.
Ancak birkaç hafta sonra sol burun deliğinden gelen damlama neredeyse sürekli hale geldi ve Rodriguez bir doktora görünmesi gerektiğine karar verdi.
Haziran başındaki ilk durağı, alerjisi olduğu söylenen ve alerji ilacı ile burun spreyi verilen bir acil bakım kliniğiydi. İkisi de işe yaramadı.
Aynı zamanda yüksek tansiyon hastası olan Rodriguez, eğildiğinde alnında basınç hissettiğini fark etmeye başladı. Ayrıca baş dönmesi nöbetleri ve belli aralıklarla denge sorunları yaşamaya da başladı. Bir hafta sonra Rodriguez hâlâ hasta hissettiğini söyleyerek kliniğe geri gitti. Kendisine alerji ilacı almaya devam etmesi ve daha iyi hissetmezse bir hafta içinde tekrar gelmesi söylendi.
***
Rodriguez ilk kliniği bırakıp şansını ikinci bir klinikte denemeye karar verdi. Bir pratisyen hemşireyle görüştü ve hemşire ona alerjisi olmadığını ama bir virüsle mücadele ettiğini söyledi. Hemşire, Rodriguez'in tansiyon ilacını atlamış olmasından endişe duydu çünkü baş ağrıları çok yüksek tansiyonun neden olduğu hipertansif bir krizin işareti olabilirdi.
Tansiyon ilacını almaya başladı ve bir hafta sonra ikinci kliniğe geri döndü. Viral enfeksiyon teşhisini yineleyen ve zamanla düzeleceğini öngören hemşireye burun akıntısı ve diğer semptomların geçmediğini söyledi.
SADECE SAĞ BURUN DELİĞİNDEN BERRAK BİR SIVI GELİYORDU
Rodriguez, her zaman bir mendile ihtiyaç duyuyordu ve metrodaki insanlar burnunu her sümkürdüğünde ona bakıyordu. Hayatına devam etmeye çalışıyordu ama daha ciddi bir sorun olabileceğine dair bir endişeleniyordu. Sağ burun deliğinden gelen sıvı berraktı ve mukus gibi görünmüyordu.
‘DAMLAYAN BİR MUSLUK GİBİYDİ’
Durmadan damlayan bir musluk gibi akan burnu için eşi internette bir sebep aradı ve rahatsız edici derecede tanıdık gelen olası bir nedeni ortaya çıkarmıştı.
Rodriguez, sol burun deliğinden sızan maddenin mukus değil, beyin ve omuriliği yıkayan, destekleyen ve besleyen beyin omurilik sıvısı olduğundan endişeleniyordu.
“Beyin omurilik sıvısı sızıntısı (Kraniyal BOS veya CSFL) beynin en dış tabakasındaki bir yırtıktan kaynaklanır ve sıvının burun veya kulaklardan sızmasına neden olur. Sızıntı burun boşluğu ile beyin arasında doğrudan iletişime izin verdiğinden, bakteriler beyni istila edebilir ve beyin zarında ölümcül olabilen ciddi bir enfeksiyon olan bakteriyel menenjite neden olabilir.”
OMURİLİK SIVISI KAÇAĞI OLDUĞUNDAN ŞÜPHELENDİ AMA...
Ağustos 2023 Ağustos ayında Manhattan'ın Greenwich Village’de, bir hastanenin bir blok ötesinde teslimat yaptığı sırada acil servise girerek kaybedecek bir şeyi olmadığına karar verdi. Belki orada birileri ona neden bir türlü iyileşmediğini söyleyebilir diye düşündü.
Hastaneden içeri girdiğinde hasta yoktu ve hastane boştu. Bunun iyiye işaret olduğunu düşündü.
Acil servise gittiğinde doktora omurilik sıvısı kaçağı olduğundan endişe ettiğini söylemiş ve MR taraması istemişti. Baş ağrılarını ve hipertansiyon geçmişini not eden doktor, MR'ın gerekli olmadığını düşündü ve bunun yerine tomografi taraması istedi. Beyin kanaması ya da beyinde sızıntıya yol açabilen omurilik sıvısı birikmesi olasılıkları elendi. Taramada burnun arkasında ve gözlerin arasında bulunan sol sinüste bir enfeksiyon olduğu ortaya çıktı. Rodriguez'e sinüs enfeksiyonu için bir antibiyotik reçete edildi.
Rodriguez, bir hafta boyunca ilacı kullandı ve kendini çok daha kötü hissettiği için tekrar acile gitti. Ağustos sonunda aynı hastanedeki dahiliye uzmanına yönlendirildi. Belirtilerini not eden doktor, burun ve sinüslerin tedavisinde ve kafatası tabanı prosedürlerinin uygulanmasında uzmanlaşmış bir kulak, burun ve boğaz cerrahı olan meslektaşı Charles C.L. Tong'dan randevu aldı.
Rodriguez, 8 Eylül 2023’te Tong'un muayene odasına girdiği sırada haftalardır yaptığı gibi burnunu şiddetle bir şekilde sümkürdü.
Rodriguez, doktorun ona “Hayır! Ne yapıyorsun, burnundan beyin dokusu çıkarabilirsin” dediğini hatırlıyor. Tong daha sonra bir başka riskin de hastanın beynine hava üfleyerek beynin sıkışmasına, fıtıklaşmasına veya kaymasına yol açarak ölümle sonuçlanabilecek ciddi bir durumu tetikleyebileceğini söyledi)
Rodriguez, doktora doğru eğildi ve sıvı dışarı aktı. Rodriguez, 'Sanırım bu beyin sıvısı dışarı akıyor' dedi. Tong da 'Sanırım haklısın' dedi.
Cerrah, test için sıvıyı steril bir kapta topladı ve BT ve MR taramaları istedi. Hepsi zaten bilinen şey doğruladı. Rodriguez'in kranial BOS sızıntısı vardı ve nihayet teşhisi konuldu.
Rodriguez, 2015'teki bir araba kazasında yaralanmıştı ve ciddi bir darbe almıştı. Ayrıca bu sızıntı başlamadan üç ay önce bisikletinden düşüp yüzünü parçalamıştı. Ayrıca aşırı kiloluydu ve yüksek tansiyonu vardı, bunların her biri sızıntı için bir risk faktörüydü.
Tong, üç hafta önce acil serviste yapılan BT taramasının acil servislerde öncelikle felci ekarte etmek için kullanılan hızlı bir tarama olduğunu; kontrast boya kullanılmadığını, bu nedenle muhtemelen daha sonraki görüntülemenin ortaya çıkardığı şeyi gösterecek kadar hassas olmadığını söyledi.
Rodriguez'in söylediğine göre, Tong ertesi sabah saat 8'de Rodriguez'i arayarak sızıntıyı onarmak için ameliyat olması gerektiğini söyledi.
“Haziran 2023'te, Rodriguez'in 50'li yaşlarındaki teyzesi apartmanında ölü bulunmuştu. Ailesi, ölümünden sonra 2015'te BOS sızıntısı teşhisi konduğunu ancak tedaviyi reddettiğini öğrendi. Ailesi, tedavi edilmeyen sızıntının ölümüne neden olduğuna inanıyor.”
Rodriguez'in burun boşluğundan alınan dokuyla sızıntının kapatıldığı operasyonu, 22 Eylül'de Tong ve Nöroşirürji Başkan Yardımcısı John Boockvar tarafından gerçekleştirildi.
Yaklaşık bir hafta hastanede kaldı ve birkaç ay boyunca evde dinlendi. "Başım çok daha, kendimi daha iyi hissediyorum ve artık çok daha güçlüyüm" diyen Rodriguez, yaşadığı deneyimin kendisine sağlığı konusunda dikkatli olmayı öğrettiğini söyledi.
Tong, mesleğini icra ettiği sekiz yıl boyunca omurilik sıvısı kaçağı olan 50 ila 100 hastayı tedavi ettiğini tahmin ediyor. Rodriguez'in aksine, hastaların bazen tanıyı küçümsediğini, sadece burun akıntısı diye önemsemediklerini ve ameliyat olmak istemediklerini söyledi ve "tüm burun akıntıları aynı değildir." sözleri ile herkesi uyardı.
“Rinore, genellikle burun boşluğundan sürekli veya aniden meydana gelen beyin omurilik sıvı akıntısını tanımlayan bir terimdir. Bu akıntı genellikle burun kanalı boyunca sıvının serbestçe akması anlamına gelir. Rinore, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve tedavi yöntemi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir.”
Doç. Dr.Erdinç Özek, Rinorenin en sık travmaya bağlı kafatası kırıklarında ortaya çıktığını, travma anında ya da sonradan burundan berrak sıvı şeklinde akıntı ile fark edilebileceğini, normal burun akıntısından en belirgin farkının ise berrak su şeklinde yani sümüksü olmaması olduğunu belirtti:
BASİT BURUN AKINTILARI İLE KARIŞTIRILIYOR
Doç. Dr.Erdinç Özek, rinorenin sinüzit, alerji gibi basit burun akıntıları ile karışabildiğinden tanı konulmasının gecikebildiğini ancak erken tanının çok önemli olduğunu, beyin omurilik sıvısının dışarı akmasının menenjit gibi önemli hastalıklara neden olabileceğini önemle vurguladı.
Tedavinin endoskopik veya mikrocerrahi tekniklerle beyin zarında oluşan yırtığın tamiri ve yapıştırılması ile yapıldığını belirten Özek, kırığın çeşidi ve yerine göre bu ameliyatların sadece burundan kamera ile girilip yapılarak tedavi edilebileceğini söyledi ve ekledi: “Özellikle kafa travma sonrası burundan gelen berrak su şeklinde akıntılarda doktorunuza erken başvurmak bu sebeplerden dolayı oldukça önemlidir.”
Doç. Dr.Erdinç Özek, beyin omurilik sıvısının fonksiyonlarını şöyle sıraladı:
Beyin omurilik sıvısı (BOS), beyin ve omuriliği çevreleyen ve koruyan berrak bir sıvıdır. Beyin omurilik sıvısı, genellikle beynin içinde bulunan ventriküller adı verilen havuzlarda üretilir. Özellikle, ventriküllerdeki koroid pleksus adı verilen yapı tarafından salgılanır. Sıvı, beyin ve omuriliğin etrafında dolaşarak korur ve besler.
Koruma ve Destek: BOS, beyin ve omuriliği fiziksel darbelerden korur ve şok emici olarak görev yapar. Ayrıca, beyin içindeki kimyasal dengenin korunmasına yardımcı olur ve beyin dokularının yeterli oksijen ve besin maddeleri almasını sağlar.
Yenilenme ve Temizlik: Beyin omurilik sıvısı, atık ürünlerin ve metabolizma yan ürünlerinin beyin ve omurilikten uzaklaştırılmasına yardımcı olur. Sıvı, beynin çeşitli bölgelerine düzenli olarak ulaşarak bu temizlik işlevini yerine getirir.
Emilim ve Dolaşım: BOS, beyin ve omuriliği çevreleyen subaraknoid boşlukta dolaşır ve sonunda toplardamar sistemdeki büyük damarlar aracılığıyla emilir.
Bu sıvının sağlıklı bir şekilde işlev görmesi, merkezi sinir sisteminin genel sağlığı için kritik öneme sahiptir. Anormal BOS seviyeleri veya bileşenleri genellikle bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
