Beyin ve sinir cerrahisinde ameliyatsız tedavi

Görüntüleme, bilgisayar ve robotik sistemlerde yaşanan baş döndürücü gelişmeler sonucu beyin hastalıklarının tedavisinde çok önemli ilerlemeler kaydediliyor. CyberKnife radyocerrahi sistemi de bunlar arasında öne çıkan teknolojilerden biri. Tümörlere ameliyata gerek kalmaksızın - yani kesme işlemi ve anestezi olmadan -müdahale imkânı tanıyan CyberKnife, tümörü çevreleyen sağlam doku ve organları da koruyarak yan etkilere karşı önemli sonuçlar alınmasını sağlıyor. Sistemin doktorların onayı halinde başta beyin metastazı ve omurgaya yayılım göstermiş tümörler olmak üzere çok çeşitli hastalıklarda kullanımı söz konusu.

CYBERKNİFE TEKNOLOJİSİ HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ?

Görüntüleme, bilgisayar ve robotik sistemlerde baş döndürücü gelişmeler sonucu beyin hastalıklarının tedavisinde çok ilerlemeler olmuştur. CyberKnife bunların arasında en önemli teknolojilerden birisidir. CyberKnife her hastalık için uygun olmayabilir, ancak tedavinizi doktorunuz ile planlamadan önce mutlaka bu konuda uzmanlaşmış kişilerin fikri alınmalıdır.

CyberKnife, robotik bir kola takılan lineer hızlandırıcının ürettiği X-ışını demetlerini 1.200’ün üzerinde farklı açıdan milimetrenin altında bir hassasiyetle hedefe yönlendirme yeteneğine sahip bir radyocerrahi sistemi. Bu cihaz sayesinde beyindeki veya diğer organlardaki tümörleri ameliyata gerek kalmaksızın, yani kesme işlemi ve anestezi olmadan yok etmek veya zararsız hale getirmek mümkün. Cihazın arkasında onu kontrol eden ve yüksek doğrulukta çalışan bir yazılım mevcut. Bu donanım ve yazılımın yanı sıra lezyonun en iyi ne şekilde tedavi edileceğinin planlandığı bir başka program da bulunuyor. Tedavi esnasında hedefin yerleşim yeri görüntüleme yöntemleriyle sürekli kontrol ediliyor.

BU TEKNOLOJİ BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİNDE HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILIYOR?

Beyin cerrahisinde CyberKnife radyocerrahi sistemi kullanımını beyin ve omurga olarak iki bölgeye ayırabiliriz.

Başta beyin metastazı dediğimiz kanserlerin beyine yayılımlarında, Meningioma diye adlandırılan beyin zarının iyi huylu tümörlerinde, Schwannoma olarak bilinen sinir kılıfının iyi huylu tümörlerinde, hipofiz bezi adenomlarında, AVM dediğimiz beynin doğuştan olan anormal damar yumaklarında, yüzde şiddetli ağrılara neden olan Trigeminal nevraljide ve tedavilere dirençli obsesif kompulsif bozuklukta olmak üzere geniş bir alanda kullanıyoruz.

Ayrıca omurganın kendine ait iyi ve kötü huylu tümörleri ile birlikte omurgaya yayılım göstermiş (metastaz) tümörlerde de kullanılmakta…

AVANTAJLARI NELERDİR?

Lokal veya genel anesteziye gereksinim yoktur, ayaktan tedavi imkanı sağlar. Ağrısız, yani invaziv değildir. Radyocerrahi yapılan diğer sistemlerde hastaların çok da hoşlanmadığı bir çerçeve (frame) lokal anestezi ile kafatasına vidalanmaktadır. CyberKnife da hastanın çok rahat edebildiği termoplastik bir maske kullanılıyor. Eşsiz doğrulukta hedefi vurabilir ve tümörü çevreleyen sağlam doku ve organları korur. Nekahat süreci yoktur ve hastalar rutin yaşamına hemen dönebilir.

DEZAVANTAJLARI NELERDİR?

CyberKnife Radyocerrahi sistemi pahalı bir sistem olduğu için sınırlı sayıda merkezde bulunmaktadır. Erişim açısından böyle bir dezavantajı bulunmakla birlikte bu yüksek teknolojilerin başarılı bir şekilde kullanılabilmesi için uzun eğitimler gerekmektedir. Tedavilerin sonucu ertesi gün ortaya çıkmayıp, hastalığa bağlı olarak haftalar veya aylar sonrasında fayda görülmektedir.

BEYİN TÜMÖRLERİNDE KULLANIMINDAN BAHSEDERSEK NELER SÖYLEYEBİLİRİZ?

Teknolojik gelişmelere rağmen beyin ve omurga tümörlerinin cerrahisinde hala bazı istenmeyen yan etkiler görebilmekteyiz. Özellikle derin yerleşimli, çıkarması zor tümörlerde. Bunlara uygun durumlarda doğrudan CyberKnife Radyocerrahi yapabiliyoruz. Bazı tümörler çok büyük olabilir ve bir an evvel kitle etkisi ortadan kaldırılmalıdır. Bu durumda da tümörün total çıkarılması ile ciddi yan etkiler bekleniyorsa amaçlı olarak kısmi tümör çıkarılması yapılıp geri kalan bölüm CyberKnife radyocerrahi ile kontrol altına alınabilir. Böylelikle hasta yan etkilerden kurtulmuş olur.

VASKÜLER HASTALIKLAR, ÖRNEĞİN DAMAR YUMAĞI KONUSUNDA NELER SÖYLEYEBİLİRİZ?

Damar yumağı hastalığı (AVM) tedavisinde CyberKnife radyocerrahi oldukça etkindir. Doğuştan bulunan bu damar yumakları olan hastalar beyin kanaması, baş ağrısı, epilepsi veya fonksiyon kaybı ile kendini gösterebilmektedir. Bunların içinde en önemlisi beyin kanamasıdır ve tespit edildiğinde bir daha kanamamak üzere tedavi edilmelidir. CyberKnife özellikle küçük ve orta büyüklükteki yumaklarda cerrahi tedaviye alternatiftir. Beynin derinlerinde yerleşmişse birinci seçenektir. Cerrahiye uygun olmayan büyük ve riskli yumaklarda da araya zaman koyarak parça parça tedavi yapılabilmektedir.

TRİGEMİNAL NEVRALJİ GİBİ TEDAVİSİ ÇOK ZOR OLAN DİĞER HASTALIKLARDA KULLANIMI NE ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİYOR?

Trigeminal nevralji tedavisinde tabiî ki ilk seçenek ilaçlı tedavilerdir. Trigeminal nevralji genelde yüzün bir yarısında ani gelen, kısa süreli, çok şiddetli, bıçak saplanması veya elektrik çarpması gibi ağrı durumudur. CyberKnife radyocerrahi ilaçların yüksek dozlarda kullanılmasına rağmen başarısız olunan veya ilaç yan etkisine bağlı ilaç kullanamayan hastalarda cerrahi tedaviye bir alternatif olabilir. Bu hastalar genelde cerrahi istemeyen veya genel durumu cerrahi girişimi kaldıramayacak olanlardır.

OMURGA TÜMÖRLERİNDEKİ YERİ NEDİR?

Omurganın bazı iyi huylu tümörlerinde cerrahiye gerek kalmaksızın yüksek başarı ile CyberKnife radyocerrahi tedavisi kullanılabilir. Omurga metastazları yani kötü huylu tümörlerin omurgaya yayılımlarında da sonuçlar çok yüz güldürücüdür. Bu başarıda CyberKnife’ın üstün hassasiyet ve isabetliliği en önemli avantajdır.