Anne ben deli miyim?

Geçtiğimiz günlerde bir anne oğlunu bana getirdiğinde “Size aslında bir ay önce gelecektik ama oğlum "Anne ben deli miyim? diye sorduğunda diyecek laf bulamadım ve onu getirmekten vazgeçtim” diye anlattı. "Şimdi de sizin doktor olduğunuzu söylemedim, sizi babasının arkadaşı olarak biliyor, aman farklı bir şey söylemeyin" diye tembih ettiğinde düşündüm. Sahiden psikiyatriste gitmek delilik işi mi?

Hala hem büyükler hem küçükler psikiyatriste gelmeyi delilik olarak mı görüyor? Diğer tüm insanlar akıllı da psikiyatriste gelenler mi deli? Baktım sorular karışık, önce düşünmeyeyim dedim. Sonra da şunu sorguladım: Acaba insanlar psikiyatriste gelmeyi neden delilik olarak görüyorlar? 10 yaşında bir çocuk deliliği nereden bilir de "Ben deli miyim, beni niye psikiyatriste götürüyorsunuz? diye annesine sorar.

Bunu yaratan aslında toplumsal değer yargıları olup son senelerde büyük oranda değişime uğramıştır. Örneğin sıkıntıları olduğunda, derslerinde başarısızlık yaşadıklarında, kendilerini mutsuz ve sıkıntılı hissettiklerinde gençler ailelerine “Beni psikiyatriste götürün” diyebiliyorlar hatta gelip kendilerini güzelce ifade edebiliyorlar. Demek ki gençlerden çok ailelerin bakış açısı onların psikiyatriste gelirken verdikleri tepkilerin belirleyicisi oluyor. Eğer biz konuşmalarımızda “Neyin var psikiyatriste gidecek, sen deli misin?” diye tepki veriyor, hala psikiyatriste gidenlere deli gözüyle bakıyorsak çocuklarımız da “Seni psikiyatriste götürelim” dediğimizde “Ben deli miyim?” diye tepki verecektir. 

En doğru davranış çocuğumuz böyle sorduğunda “Hayır sen deli değilsin, zaten psikiyatriste de sadece deliler gitmez. Hepimiz sıkıntılarımız olduğunda psikiyatriste gidip yardım alabiliriz, bunun bir başka doktora gitmekten farkı yok” demeliyiz. Yoksa “babanın arkadaşı” diye uydurur ya da onlara “Seni sohbet edecek bir amcaya götürüyorum” diye yalan söylemek zorunda kalabiliriz ki bunun da doğru bir davranış olduğunu düşünmüyorum.