X Ray (Röntgen) cihazı bebeğe zarar verir mi?
Anne adayları Röntgen çektirmeyin.
HER RÖNTGEN FİLMİ ÇEKİMİNDE RADYASYON MEVCUTTUR
Gebeliğin 18-38. gün aralığı hücresel düzeyden bebek dönemine geçilen zaman olup, radyasyon duyarlılığı bu dönemde en fazladır. Bu dönemdeki maruziyetlerde ya hep ya hiç kuralı geçerlidir. Yani bebek ya ölür ya da yaşar.
EN RİSKLİ DÖNEM 8-15 HAFTALARI ARASINDAKİ DÖNEMDİR
Radyasyona bağlı hasar oluşma riski için en yüksek dönem 8-15. gebelik haftaları arasındaki dönemdir ve ilerleyen gebelik haftalarında aynı dozla bebeğin etkilenme ihtimali giderek azalır. Gebeliğin 20-25. haftalarında ise radyasyonun vücutta anormallik yapıcı etkilerine karşı bebek daha dirençlidir.
HAMİLELİKTE MARUZ KALINAN RADYASYONUN BEBEKTE NASIL HASARLARA NEDEN OLUR?
Hamilelikte maruz kalınan radyasyonun bebek doğduktan sonra bebekte lösemi gibi kanserlerin daha sık görülebileceği ile ilgili çalışmalar da bulunmaktadır. Sonuç olarak; çok yüksek dozlarda iyonizan radyasyon, anne karnındaki bebeklerde bazı hasarlar oluşturabilir. Bunlar;
- Rahim içinde ölüm, düşük
- Büyüme ve gelişmede gerilik
- Vücutta çeşitli anormallikler
- Kanser
Bu zararlar radyasyona ne zaman maruz kalındığına, hangi filmin çekildiğine ve gebelik haftasına göre farklılıklar gösterir.
GEBELİK HAFTASINA GÖRE ETKİSİ DEĞİŞİYOR
Organ sistemleri içinde merkezi sinir sistemi (beyin, omurilik), optik dokular (göz) ve gonadlar (erkek bebeklerde testisler, kızlarda rahim ve yumurtalık) radyasyona en duyarlı yapılardır. 5-10 rad (5000-10000 mrad= 50-100 mGy) gibi dozlarda radyasyon maruziyeti sonrası hasara uğrayabilirler.
Tanı amaçlı çekilen röntgenler ise 5 rad (5000 mrad) sınırının çok altında radyasyon verir.
RÖNTGEN FİLMLERİNDE ANNE KARNINDAKİ BEBEK NE KADAR DOZA MARUZ KALIR?
- 1 akciğer filmi: 1 mrad'dan az
- 1 karın filmi: 200-300 mrad
- 1 IVP: 400-900 mrad
- Lomber vertebra filmi: 400-600 mrad
- Diş filmi: 0.01 mrad
- Mamografi: Çok az miktarda
- Göğüs CT (Bilgisayarlı tomografi): 30 mrad
- Karın CT (Bilgisayarlı tomografi): 250 mrad
ÇEKİM ESNASINDA KURŞUN YELEK GİYİLMELİ
Bu listeye göre 5000 akciğer filmi, 25 karın filmi veya tomografisi, çok sayıda diş filmi ancak bu seviyeye erişmektedir. Buna rağmen hamile bir hastaya akciğer filmi ya da diş filmi çekilmesi gerekiyorsa kurşun önlük giydirilip çekim yapılmaktadır.
Gebeliği esnasında tanı ve/veya tedavi amaçlı radyasyona maruziyeti olan kadınlara, gebelik dönemine göre bebekle ilgili meydana gelebilecek sorunlar hakkında bilgi verilmelidir.
ADETTEN SONRAKİ 10 GÜN İÇİNDE YAPTIRILMALI
Her şeyde olduğu gibi bu durumda da öncelikli yapılması gereken kişinin kendini oluşabilecek kötü sonuçlardan korumasıdır. Doğurganlık döneminde olan, sağlıklı bir cinsel ilişkileri bulunan ve gebeliği önlemek için yöntem kullanmayan kadınlar, acil olmayan röntgen veya radyasyon içeren tetkikleri adetten sonraki 10 gün içinde yaptırmalıdır.
