Mutluluğun anahtarı: Testosteron

Endometriumda (anne rahmi) yaklaşık 7. haftadan itibaren SRY geni (Erkek bireylerdeki Y kromozuna bağlı bir gen) aracılığıyla erkek yapılar fetüste belirginleşmeye başlarken dişi yapılar gerileme bandına geçer.

Zamanla erkek genital sisteminde oluşan Leydig hücreleri testosteron üretiminin ana kaynağıdır. Testosteron sayesinde ergenliğe ulaşan erkeklerde hem üreme sistemi gelişimi tamamlanırken bir yandan da ses kalınlaşması, koltuk altı ve etek bölgesi gibi yerlerde kıllanma gibi ikincil cinsiyet gelişimi başlar.

TESTOSTERON ÜRETİM AŞAMALARI

Testosteron temelde kolesterol denilen yağ hücrelerinden oluşan steroid yapılı bir hormondur. Erkeklerde böbreküstü bezleri ve testislerde, kadınlarda ise böbreküstü bezleri ve yumurtalıklardan üretilir. Henüz anne karnında plasentadan (kordon) gelen uyarıcı hormonların (özellikle HCG hormonuyla) etkileriyle salgılanan testosteron doğumdan itibaren anneden gelen uyarıcı etkinin kaybolmasıyla birlikte ergenliğe kadarki süreçte sessiz bir dönem yaşar.

Ergenlikle birlikte beynin hipotalamus-hipofiz bölgeleri GnRH'yi salgılar, bu da luteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılar. LH ve FSH, kanda dolaşan ve üreme sistemindeki reseptörler üzerinde hareket eden iki hormondur.

Özellikle LH, testosteron üretimini artırmak için Leydig hücrelerine etki eder. Testosteron, negatif feedback yoluyla kendi salgısını sınırlar. Kandaki yüksek testosteron seviyeleri, GnRH salgılanmasını baskılamak için hipotalamusa geri bildirimde bulunur bu da onu GnRH uyaranlarına daha az duyarlı hale getirir. Böylelikle kontrollü bir salgı döngüsü oluşturulmuş olur.

TESTOSTERONUN ETKİLERİ

Testosteron hem kadında hem erkekte gelişimde önemli rolü olan bir hormondur. Bu özellikleri sebebi ile vücutta önemli fonksiyonların yerine getirilmesine yardımcıdır.

Erkeklerde;

• Testislerin skrotuma (yumurtalık kesesi) inişi
• Spermatogenez (sperm üretimi ve gelişimi)
• Penis ve Testislerin büyümesi
• Libidonun sağlanması (cinsel isteğin sağlanması)
• Ereksiyon ve ejakülasyonun sağlanması
• Saç uzaması
• Ses değişikliği ve sesin kalınlaşması
• Kas ve kemiklerin büyümesi ve gelişmesi
• Boy uzaması
• Eritropoez (kan üretimi)

Kadınlarda;

• Yumurtalık işleyişi
• Kas ve kemik gelişimi
• Cinsel orgazmın sağlanması ve sürdürülmesi
• Depresyonun önlenmesi olarak sayılabilecek birçok faydası mevcuttur.

TESTOSTERON EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ

Cinsel sistemin gelişimi üzerine etkisi birçok klinik çalışmada belirgin olarak gösterilen testosteronun eksikliği/yokluğu durumunda başta cinsel işlevlerde bozukluk olmak üzere birçok ikincil seks karakterinde (Kıllanma, ses değişikliği, büyüme-gelişme gibi) yapısal bozukluklar oluşabilir.

Ergenlik dönemine gelen bireylerde cinsel isteksizlik, duygu-durum bozukluğu, sertleşme-boşalma problemleri ve büyüme-gelişme kusuru gibi semptomların varlığında bireyler Konjenital (doğumdan itibaren) veya edinsel sebeplerin araştırılması açısından uzman bir hekim tarafından tetkik edilmelidir. Birçok sebep vücutta testosteronun azalmasına yol açabilir.

TESTOSTERON EKSİLMESİNE YOL AÇACAK EN SIK SEBEPLER:

• İnmemiş testis
• Varikosel (testisleri saran damar yapılarının anormal genişlemesi)
• Testis ve eklerinde görülen enfeksiyonlar (Epididimoorşit- Kabakulak orşiti vs.)
• Testis torsiyonu
• Kanser nedeniyle alınan kemoterapi veya radyoterapi sonrası
• Beyin tümörleri (GnRH salgılanmasını etkileyen)
• Ve birçok sistemik hastalığa ikincil olarak testosteron eksikliği görülebilir.

TESTOSTERON EKSİKLİĞİ NASIL GİDERİLİR?

Altta yatan sebeplerin çözümü dışında yaşamımızdaki birçok faktörü düzelterek testosteron artışını destekleyebiliriz. Özellikle yaşam değişikliği kapsamında sigara ve alkolün bırakılması, şeker ve tansiyonun düzenlenmesi, obez bireyler açısından kilo verme ve düzenli egzersiz yapılması vücuttaki testosteronun seviyesini artırmada yardımcı olabilir.

Bunun dışında bitkisel veya medikal testosteron takviyelerinin kullanılması da kan testosteron seviyesinde artışa yol açar. Ancak bu bitkisel ve medikal ilaçlar bilhassa kardiyovasküler hastalık olmak üzere ek hastalığa sahip bireylerde uzman hekim kontrolünde kullanılmalıdır.

Sağlıcakla kalın….