Azospermi nedir, nasıl tedavi edilir?

Sperm testislerde yapılır, üreme kanallarında ilerlerken seminal vezikülden gelen sıvı ile karışır ve erkeğin boşalması esnasında bu sıvının içinde spermler bulunur. Azospermili erkeklerde menide sperm ya çok azdır ya da bulunmaz. Tıkayıcı (obstruktif azospermi) ya da tıkayıcı olmayan (nonobsturktif azospermi) başlıkları altında iki farklı tipi olduğu bilinmektedir. Her iki tipin tedavileri arasında farklılık bulunduğundan tedaviye başlamadan önce hastada hangi tipin olduğunun tespiti önemlidir.

Azospermi yapan sebepler 3 grupta toplanır;

-Pretestiküler azospermi (testislerden önce): Sperm üretiminden sorumlu hormonların üretiminde sorun vardır. Bazı beyin hastalıkları hipofiz ve hipotalamus bölgesine zarar vererek hormon üretimini bozabilir. Kafaya uygulanan radyasyon, kanser tedavisi ve bazı ilaçlar yine hormon üretimini bozarak azospermiye neden olabilirler.

-Testiküler azospermi: Testislerin işlevinde ve yapısında sorunlar vardır. Testislerin yokluğu (anorşi), inmemiş testis, sperm üretmeyen testisler, olgun sperm üretmeyen testisler başlıca görülen durumlardır. Klinfelter sendromu kişinin XY kromozomu yerine XXY kromozomu taşımasıdır. Azospermi nedenleri arasındadır. Diğer testiküler azospermi nedenleri arasında şunlar sayılabilir: Geç ergenlik döneminde kabakulak geçirmek, testis tümörleri, radyasyon, şeker hastalığı, bazı ilaçlar, varikosel (testislere gelen damarların genişlemesi)

-Posttestiküler azospermi (testis sonrası): Üreme yollarında bir tıkanıklığa bağlı olarak meni atılımında sorun vardır. Azospermi vakalarının yaklaşık %40’ında görülür. Doğuştan veya sonradan olabilir. Sonradan olan nedenler arasında enfeksiyonlar, kistler, yaralanmalar ve vazektomi ameliyatları sayılabilir.

Azosperminin belirtileri nelerdir?

Azospermi hiç belirti vermeyebilir. Genel olarak erkeklerde görülen belirtiler:

-Cinsel istek azlığı

-Sertleşme problemi

-Testislerin etrafında şişme, yumru ve rahatsızlık

-Saçlarda ve vücut tüylerinde azalma

Azospermi nasıl teşhis edilir?

Azospermiyi teşhis etmenin ana yolu kişiye spermiyogram testi (sperm testi, semen analizi) yapılmasıdır. Doktorunuz sizden laboratuar kabının içine boşalmanızı isteyecek ve materyali analiz için laboratuvara gönderecektir. Normal sperm sayısı ml’ de 15 milyonun üzerindedir.  Mililitrede 15 milyondan az sperm bulunması yetersiz sperm sayısı olarak kabul edilir. Düşük sperm sayısı oligospermi olarak tanımlanır. Spermiyogram esnasında sperm sayısı yanında sperm şekli ve sperm hareketliliği de değerlendirilir. Azospermi durumunda meni örneğinde ölçülebilir miktarda sperm bulunmaz. Sperm testi sonuçları genellikle 2 hafta ara ile alınan iki farklı sperm örneğine göre değerlendirilir.

Hekiminiz sizden çocukluk dönemiz de dahil olmak üzere detaylı bir öykü alacak ve sizi muayene edecektir. Geçirdiğiniz hastalıklar, ameliyatlar, kullandığınız ilaçlar, uyuşturucu bağımlılığı ve radyasyon tedavisi gibi şeyler hakkında hekiminize tam bilgi vermelisiniz. Hekiminiz gerekli gördüğü taktirde sizden genetik testler, serum testesteron ve FSH düzeyleri, üreme organlarının ultrasonu, beyin görüntülenmesi ve testis biyopsisi isteyebilir.

Azospermi nasıl tedavi edilir?

Azosperminin nedeni tespit edildikten sonra nedene yönelik tedavi yapılır. Azosperminin nedeni bir tıkanıklık ise ameliyatla tıkanıklık giderilebilir. Ana neden düşük hormon üretimi ise dışarıdan hormon tedavisi başlanacaktır. Yetersiz sperm üretiminin nedeni bir varikosel durumu ise, sorunlu damarlar cerrahi yöntemle bağlanarak çevresindeki yapılar korunacaktır. Gelişen teknoloji ile birlikte son yıllarda azospermili hastaların ROSİ tekniği ile çocuk sahibi olmaları sağlanabilmektedir. Bu yöntemde meni içinden yuvarlak, öncül sperm hücreleri bulunur. Normal şartlarda dölleme yeteneği bulunmayan sperm hücrelerine elektriksel olarak dölleme yeteneği kazandırılır. TESE yöntemi ile bulunan bu spermler daha sonra yumurta içine verilir. Bu işlemle elde edilen embriyolar kadına transfer edilir.

Azospermi nasıl önlenebilir? 

Sorun genetik ise önlemenin bir yolu yoktur. Üreme organlarına zarar verecek faaliyetlerden kaçınmak, radyasyona maruz kalmaktan kaçınmak, sperm üretimini azaltan ilaçlar hakkında bilgi sahibi olmak, testisleri sıcağa maruz bırakmamak, pamuklu gevşek çamaşırlar giymek faydalı olabilir.

Azosperminin pek çok türü tedavi edilebilir. Tam tedavinin mümkün olmadığı durumlarda çiftler yardımcı üreme teknikleri ile çocuk sahibi olabilirler.