Sezaryen sonrası emzirme

Sakın yaşayamadıklarınız için suçluluk ve pişmanlık enerjisine girmeyin. Bu enerjiler, emzirmede en istemediğimiz şey. Unutmayın her şeyin bir telafisi var. Yakın zamanda doğum anında istediklerini yapamayan bir anneye destek oldum. Onunla yapmak istediklerini "yeniden sahneleme" yoluyla bir bir yaptık. Doğum anını yeniden yaşantıladık. Her şey istediği gibi oldu. Bebeğin kordonunu eşi kesti. Bebeği doğar doğmaz kucağına verdik. Bebeği memeye emekledi ve ilk emzirme aşkla, güvenle gerçekleşti. Geçmişte istediklerini yaşayamadığı için “Başaramadım kızım” diye ağlayan anne gitti, yerine “Birlikte başardık kızım” diye eşine ve kızına sarılan bir anne geldi.

Pişmanlık ve suçluluk duygusuna asla kapılmayın. Bu duygular geldiğinde varlıklarını kabul edin, fark edin ve dönüştürmeye gayret edin. Bu duygular, emzirmede size ve bebeğinize hizmet etmeyen duygular. Doğum anını, yeniden yaşayarak/sahneleyerek, telafisini yapabilirsiniz. Buna doğumda bağlanmanın telafisi deniliyor. Eşinizle birlikte deneyimleyebilirsiniz.

Literatür bilgisi: Doğum şekli ne olursa olsun, DSÖ ve UNICEF doğumdan sonraki ilk bir saat içinde emzirmeyi teşvik etmektedir (1,2,3,4).

Önce, hafıza boşluklarını doldurun

Sezaryende özellikle annelerde hafıza boşlukları yaşanır. Bebeğiyle ilk buluşma anına yönelik (gözlerini açtı mı, ağladı mı, ilk ne yaptı gibi) yaşantıları olmadığı için bu anıları eksik kalır. Eşinizin ameliyathaneye alınmasını isteyerek, ilk buluşma anlarına ait eşinizin ağzından dökülen kelimelerle hafıza boşluklarınızı varsa, doldurabilirsiniz. Eğer, buna izin verilmezse ya da eşiniz bunu istemezse, sağlık personelinden hafıza boşluklarını tamamlamasını isteyebilirsiniz. Doktorunuza ya da orada bulunan hemşireye, “Bebeğim doğduğunda ilk ne yaptı, nasıl çıktı, nasıl görünüyordu” şeklinde sorular yöneltmeyi deneyin. Eğer bir doğum fotoğrafçınız varsa, aynı soruları ona da yöneltebilir hatta bebeğinizin ilk fotoğrafları üzerine sohbet ederek, doğumunun ruhsal olarak tamamlanmasında, önemli bir yer tutan “Hafıza boşluklarını” doldurabilirsiniz. Pek çok destek olduğum annede, emzirme sorunlarını bu yöntemle şifalandırabildik.

Özellikle ten temasını önemseyin. Doğar doğmaz olmak zorunda değil. Odanıza geldiğinizde de yapabilirsiniz. Bebeğinizle olan bu ilk ten teması, sizin için doğumun duygusal olarak tamamlandığı anlamı da taşır (5,6,7).

Annelerin doğumdan kısa bir süre sonra bebeğinin hayatta ve canlı olduğuna emin olma ihtiyacı vardır. Bebeğini çıplak görmesi bu ihtiyacı giderecektir. Böylece kendi gözleri ile bebeğinin tüm organlarını, cinsiyetini kontrol edebilir (5,6,7).

Süt inmesi için neler yapabilirsiniz?

Bu konuda kendi dirençlerinizin farkında olmalı, “Sütün inişi geç olur” gibi genel geçer inanışlar yerine, her anne-bebek çiftinin “özel” olduğunu ve emzirmeyle ilgili girişimlerinize mümkün olan en kısa sürede başlamanız gerektiğini hatırlamalısınız.

Sezaryende sütün inmesi normal doğuma kıyasla, bazı kadınlarda daha geç olabilir. İlk günler damla damla geleceğini aklımızdan çıkarmıyoruz. Bebeğinizi en erken zamanda ve sık sık memenize koyun ve emzirme denemeleri yapmasına izin verin.

Eğer bebeğiniz herhangi bir sebepten dolayı ememiyorsa, doğumdan sonraki ilk 6 saat içinde süt sağmaya başlamalısınız. İlk birkaç sağımda süt sağma yöntemi olarak elle sağmayı, pompa ile sağmaya tercih edin. Elle sağılan süt, bir çay kaşığına sağılarak, bebeğe bu kaşıktan verilmelidir. Böylelikle az miktarda olan kolostrumun pompa kitinde kalarak, ziyan olması önlenmiş olur. Ayrıca elle sağarken meme başına yapılan tensel uyarı, sütünüzün inişini de kolaylaştıracaktır. Daha sonra bebek memeye verilebilir ya da bebeğin ememediği/yoğun bakıma sevk edildiği durumlarda pompa ile sağıma devam edilir.

Odaya geldikten sonraki herhangi bir zamanda, çıplak üst bedeninize bebeğinizi altında sadece alt bezini bırakarak, dikişinize gelmeyecek şekilde bebeğinizi memeye yerleştirebilirsiniz.

• Fizyolojik bağlanmaya yani memeye emeklemesine izin verin. Eğer doğumundan sonra uzun bir zaman geçmişse, biraz enerjiye ihtiyacı olabilir. Ağzına, kaşığa elle sağdığınız bir, iki damlalık kolostrumu verin.
• Ortamın yeterince ısıtılmış olmasına ve hava sirkülasyonu olmamasına dikkat edin.
• Ortamda endişe, kaygı olmamasına, mahremiyeti bozacak gürültü, dikkat dağıtıcı kişiler, sesler, sürekli çalan telefon sesi vs olmamasına ya da en aza indirgenmesine özen göster.in
• Son derece sabırlı ve rahat olduğunuzdan emin olun.
• Emzirme gerçekleşmezse; ilk 6 saat içinde elle sağım yapmalısınız
• Bir, iki damla olan kolostrumu kaşığa sağarak, bebeğinize kaşıkla içirin.
• Bebeğinizi ilk 24 saat içinde en az 8-12 kez emzirin/sağılan kolostrumla besleyin.
• Taburcu olduktan sonra, evde karşılaşacağınız durumlar için bir emzirme danışmanın iletişim bilgilerine sahip olduğunuzdan emin olun.
• Emzirmede kırılma dönemlerinde daha dikkatli olun. Süt yapım sürecinin bir aşamadan diğerine geçtiği doğum sonu 3.-5. günde meme dolgunluğu, 2.-3. hafta gibi kritik dönemlerde ise mastit, süt kanalının tıkanması gibi durumlara yatkınlık olduğunu hatırlayın. Bu dönemlerde sıkça bebeğinizi emzirin ya da memelerinizi boşaltın. Ayna karşısında sıkça memelerinizi kızarık alanlar açısından gözlemleyin. Sorun olduğunu düşündüğünüzde hemen emzirme uzmanı ile iletişime geçin.
• Hastaneye vereceğiniz yazılı talep listene şunları eklemeyi unutmayın
• İstekli olması durumunda eşinizin ameliyathaneye alınmasını isteyebilirsiniz.
• Bebeğinizin çıkmasından hemen önce ameliyathanenin parlak ışıklarının kısık/kapalı hale getirilmesini isteyerek, dokuz ay boyunca karanlıkta yaşayan bebeğiniz için ilk dış dünya ile tanıştığı anı daha yumuşak hale dönüştürürsünüz. Uygun koşulların olması durumunda emzirme için fırsat verilmesini isteyebilirsiniz.
• Çok gerekmedikçe bebeğinize aspirasyon (bir vakum cihazına bağlı sonda ile ağız-burundaki sekresyonların temizlenmesi) işleminin yapılmamasını belirtin. Güçlü ağlayan bebeklere, oral-nazal aspirasyon gereksiz olması nedeniyle uygulanmaz. Tıbbi zorunluluk varsa ilk emzirmeden sonraya ertelenmesini isteyebilirsiniz (4,5).
• Bebeğinize anne sütü dışında hiçbir besinin sizin rızanız olmadan verilmemesini talep edebilir hatta bunu sonraki saatler için geçerli olması adına bebeğinizin beşiğinin baş ucuna küçük bir karta yazıp, asabilirsiniz.

Anneye mesaj: Kendi dirençlerinizin farkında olun. “Sütümün inişi geç olur” diye kendinizi koşullandırmayın. Bu gibi genel geçer inanışlar yerine, her anne-bebek çiftinin “özel” olduğunu ve emzirmeyle ilgili girişimlerinize mümkün olan en kısa sürede başlamanız gerektiğini hatırlayın. Doğru enerjide, aşkla besleme enerjisinde kalıp, kalmadığınızın farkında olun. Bebeğinizi denemeler yapması için sıkça memenize yerleştirin. Beşiğinde deneme yapamaz.

Doğumdan sonra bebeğinizle yalnız kalmayı talep edin

Ebeveynler gözlemlenmediğini hissettiğinde, bebeklerine karşı daha iyi sezgisel yanıt verirler. Bu nedenle birlikte ve yalnız geçirecekleri zamana izin verilmesi bağlanmayı güçlendirir. Böylesi bir ortamda aşırı kanama ve plasenta atılma anomalileri de nadir görülür. Etraftaki kalabalığı mümkün olduğunca sadeleştirin.

Kaynak Listesi

1. UNICEF (United Nations International Children's Emergency Fund).

      https://www.unicef.org/nutrition/index_24824.html

      Erişim tarihi: 02.05.2020

2. WHO (Word Health Organisation). Dünya Sağlık Örgütü.

      https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding

      Erişim tarihi: 02.05.2020

3. World Health Organization Evidence for the Ten Steps to Succesful Breastfeeding (1998). http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/43633/1/9241591544_eng.pdf

      Erişim tarihi: 02.05.2020

4. World Health Organization Recommendation on Postnatal Care of the Mother and Newborn (2013).

http://www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/postnatal-care-recommendations/en/

Erişim tarihi: 02.05.2020

5.Dewey, K.G. Maternal and fetal stress are associated with impaired lactogenesis in humans. J Nutr., 2001;131(11):3012S-5S.

6.Lang, C. Bağlanma Doğum Öncesi ve Sonrası Dönemde Bağlanmanın Güçlendirilmesi (Çev. N. Üzel., S. Özbalcı., U. Beyazova). Ankara: Modern Tıp Kitapevi, 2018. p.11-54, 95.

7.Onat, G. Emzirmeyi kolaylaştırıcı uygulamalar. Türkiye Klinikleri Perinatoloji Hemşireliğine Güncel Bakış Özel Sayısı, 2018;4(2):131-46.