Utangaç (retraktil) testis, inmemiş testis değildir!

Konu hakkında bilgisine başvurduğumuz Çocuk Cerrahisi ve Çocuk Ürolojisi uzmanı Prof. Dr. Fatih Andıran, testislerin bazen geçici olarak kasığın içine çekilebildiğini ve bunun tedavi gerektirmeyen normal bir fizyolojik durum olduğunu söyledi.

Erkek bebeklerde testis gelişimi anne karnındayken, bebeğin karnının içinde gerçekleşir. Testislerin vücudun dışındaki "skrotum" adı verilen kesenin içine yerleşmesi ise gebeliğin 7. ayından itibaren başlar. Skrotum kesesi, karın boşluğuna kremaster kaslarıyla bağlıdır. Genitofemoral sinirin uyarılmasıyla harekete geçen bu kaslar gerektiği hallerde kasılarak (kremaster refleksi), testislerin kasıklara doğru çekilmesini ve uygun olmayan çevre koşullarından, travmalardan korunmasını sağlar. Şartlar normale döndüğünde ise testisler olmaları gereken yere yani skrotum kesesine geri dönerler.

Kremaster refleksi bazı bebek ve çocuklarda aşırı aktif olabilir. Sık rastlanan bu durum tıpta "retraktil testis (utangaç testis)" olarak adlandırılır.

UTANGAÇ TESTİS NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Kremaster refleksi aşırı aktif olan bebeklerin testisleri, heyecanlandıklarında, korktuklarında ya da üşüdüklerinde geçici olarak kasıklara doğru çekilir. Herhangi bir zamanda kesenin içinin boş olduğunu fark eden aileler endişeye kapılabilirler. Kulaktan dolma bilgilerle bu durumun, ileride ciddi üreme bozukluklarına sebep olabilecek "inmemiş testis (kriptorşidizm)" hastalığı olduğunu düşünürler. Hatta içlerinden bazıları, yanlış yönlendirmeler sonucu bebeklerinin ameliyat olması gerektiğine bile inanabilirler.

Muayenenin başında -belki üşüdüğünden belki de heyecanlandığından- kesede bulunmayan testisler, doktorun usulüne uygun elle muayenesiyle keseye inebilir. Keseye inen testisler, kesede kalır. Anne babalar da bebeklerinin banyosu sırasında, ılık su içinde bir süre kalan bebeklerinde testislerin kesenin içine indiğini görebilirler. Ancak utangaç testis, bebeklerin rutin doktor muayenesi sırasında kolay bir şekilde anlaşılabileceği gibi bazen de inmemiş testisle karışabilmekte veya ara vakalar bulunabilmektedir. Bu durumda da tecrübeli bir çocuk cerrahisi veya çocuk ürolojisi uzmanınca değerlendirilmesi doğru olacaktır. 

Burada yeri gelmişken tüm dahili ve cerrahi tıp bölümleri arasında en zorlu alanın çocuk sağlığı ve hastalıklarıyla ilgili bölümler olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Özellikle derdini, sıkıntısını yetişkinler gibi sözle ifade edemeyen bebeklerin tedavisi, ailelerin haklı endişelerinin doğru biçimde giderilmesi, tıp bilgisi ve becerisi yanında ve belki çok daha fazla vicdani bir sorumluluk da gerektirir.

Utangaç testis bir hastalık değil, normal bir fizyolojik reflekstir. Dolayısıyla tedavi gerektirmez. Ancak, çocuk büyürken nadir de olsa yukarıya yerleşmeye veya kasık kanalına doğru çekilme olasılığına karşın (ascending testis) yakın gözlem ve kontroller ile puberteye kadar izlenmeleri uygun olacaktır.