Çocuk terapisinde EMDR nasıl uygulanır?

EMDR NEDİR?

Fotoğraf: www.emdr.com.tr

EMDR'ye göre travmalar işlenmemiş, izole olarak depolanmış anılardır. EMDR bu anıları fizyolojik temelli olarak işlenmesini sağlar. Kilitli kalan anı ile diğer anılar arasında ilişki kurulur ve danışan artık bu anılardan rahatsızlık duymaz.

EMDR, geçmiş, bugün ve gelecek ile çalışır. Bu çalışmalarda 8 aşamalı ve 3 yönlü bir protokol uygulanır. Amaç, geçmişte yaşanan anıları işleyerek duyarsızlaştırma, bugünün semptomlarının tedavisi ve danışanın gelecekte karşılaşacağı benzer sorunlarla başa çıkabilme becerisinin kazanımını sağlamaktır.

ÇOCUKLARDA YAŞANAN TRAVMA YETİŞKİNLERDEN FARKLIDIR

Çocuklarda yaşanan bir travma, yetişkinlerden çok farklı olarak ortaya çıkabilir. Çocuğun travmayı nasıl yaşadığı anne ve babasının yaşanılan olayı nasıl algıladığı ile bağlantılıdır. Çünkü yaşadığı olay ilk kez karşılaştığı bir olay olabilir. Örneğin; Ayşe kediden korkan, kedi gördüğünde çığlık atma davranışı ile seansa getirilmiştir. Yakın geçmişinde kedi, parkta oynarken onu tırmalamıştır. Ayşe'nin annesi Fatma Hanım çok evhamlı bir annedir. Bu tırmalama anında anne çok kaygılanmış, kediyi yüksek sesle kovmuş ve Ayşe'yi kedilere karşı korumaya başlamıştır. Ayşe de o günden bu yana anneden hissettiği duyguyla 'kedi kötüdür ve bana zarar verir. Ben ise kendimi koruyamam ve çaresizim' gibi bir inanç geliştirmiştir. Ayşe'nin kedi fobisi, anne desteklidir.

YETİŞKİNLERİN ROLÜ BÜYÜK

Özellikle 0-6 yaş dönemindeki çocuklar yaşanan olayın tehlikesini ve sonuçlarını yetişkinler gibi değerlendiremezler. Bu nedenle yetişkinlerin çocuğun travmayı algılamasında önemli bir rolü vardır. Örneğin; bir 2 yaşındaki bir çocuk trafik kazasını ve kazada yaralanan birini gördüğünde bu onun için travmatik değildir. Ancak yanında biri çığlık atma, ağlama, bayılma gibi tepkiler gösterirse bu olay o çocuk için travmatik hale gelebilir.

ÇOCUKLARDA TRAVMATİK OLAYIN ETKİSİNİ HEMEN GÖRÜLMEYEBİLİR

Travmatik yaşantının çocuklarda etkisi hemen olay sonrasında görülmeyebilir. Günler, haftalar hatta aylar sonrasında da ortaya çıkabilir. Örneğin; 2. Sınıf öğrencisi olan Berna, okula gitmek istememe, arkadaşlarıyla arasının bozulması ve evden dışarı çıkmak istememe ve anne ya da babasından ayrı kalamama, yalnız kaldığında ağlama şikayetleri ile merkeze getirilmiştir. Ailesi yaşanan durumun okulda arkadaşları ile yaşadığı bir kaç sorundan kaynaklandığını düşünüyorlardı.

Bir kaç değerlendirme sonrasında sorunun yaz tatilinde annesinin bir ameliyat geçirmesi ve o dönemde bir süre evde yatmak zorunda kalması ile ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır. Berna anneannesi ile kalmaktadır ve anneannesi Berna’nın yanında sıklıkla kızına bir şey olacağını söyleyerek ağlamaktadır. Bu yaşantı Beyza için travmatik bir hale gelmiştir. Aradan 3 ay geçmesine rağmen Berna’nın semptomları daha yeni gün yüzüne çıkmıştır.

ÇOCUKLAR KONUŞARAK KENDİNİ İFADE EDEMEYEBİLİRLER

Yetişkinler travmatik yaşantı sonrasında konuşarak duygularını, düşüncelerini ve fiziksel semptonlarını ifade ederler. Ancak çocuklar da durum daha farklıdır. Onlar konuşarak kendilerini ifade edemezler bu sebeple ifade şekilleri fiziksel semptonlar ve değişen davranışlardır.

0-3 yaş döneminde içe kapanma, aşırı suskunluk görülebildiği gibi saldırgan davranışlar, çabuk irkilme, yalnız kalamama, bir yetişkine yapışma, aşırı ağlama ve çığlık atma şeklinde de görülebilir.

Biraz daha büyüdüklerinde ise öğrenme problemleri, dikkat ve konsantrasyon sorunu, diğer insanların yanında rahatsız edici davranışlar, anne babadan ayrılma korkusu, sinirlilik, travmayı hatırlatan yer ve kişilerden yoğun korku, öz güven kaybı, tırnak yeme, parmak emme biberon isteme şeklinde görülebilir.

ANI AĞLARININ TRAVMATİK ANILAR İLE DOLMASI RUHSAL DENGEYİ BOZAR

Okul çağında ise daha çok okula gitmek istememe, ders başarısında düşme, arkadaşlarla kavga etme, uyum problemleri, dikkat bozukluğu, anlamsız korkular, kabus görme, sinir krizleri ya da depresyon görülebilir. Aynı zamanda tıbbi bir nedenle açıklanamayan karın ağrıları, baş ağrıları, mide bulantıları da bu çocuklarda sıklıkla görülür. Anı ağlarının travmatik anılar ile dolması kişinin ruhsal dengesini bozabilir. EMDR, bu anı ağlarının temizlenmesinde fizyolojik müdahalede bulunarak en hızlı sonuç sağlayan sihirli bir yöntem olabilmektedir.

EMDR TERAPİSİ HANGİ ALANLARDA KULLANILIR?

EMDR terapisi çocuklarda fobilerde, sınav kaygısında, tiklerde, uyku bozukluklarında, kardeş kavgalarının artmasında, okul başarısında düşmede, dikkat bozulmalarında oldukça olumlu işlenmektedir.

Bu yöntem oldukça yeni olmasına karşın, tüm dünya ülkelerinde aktif olarak kullanılmaya başlanmış ve etkisi birçok sayıda çalışma ile kanıtlanmıştır.