Gebelikte kas ve iskelet ağrıları
Gebelik fizyolojik bir olaydır ve bu fizyolojik olaya anne vücudundaki fizyolojik değişimler eşlik eder. Bunlardan biri de kas-iskelet sisteminde meydana gelen değişimlerdir. Eğer gebe kadının yaşamının daha önceki döneminde kas-iskelet kaynaklı ağrıları varsa bu durum gebelikle daha da şiddetlenebilir. Fizyoterapi uzmanları bu ağrılı olan durumlarla karşılaşabilirler.
Gebelik esnasında kas ve iskelet sisteminde meydana gelen ve gebenin ağrı yaşamasına yol açan birçok durum vardır. Bunlardan en sık olanlar: bel ağrıları, karpal tünel sendromu (el bileği kısmında sinir sıkışması ile oluşan ellerde uyuşma ve ağrı), kondromalazi patella, sırt ağrıları, dequervein tenosinoviti, bacak kramplarıdır.
Meydana gelen kas ve iskelet sistemindeki fizyolojik değişimlerle ağrıya yol açan ve en sık karşılaşılan durum bel ağrısıdır. Bel ağrısı gebeliğin bir parçası olarak görülmektedir. Yaklaşık olarak tüm gebeliklerin yarısında bel ağrısı oluşur. Bel ağrılarının gebelikte oluşmasında birden fazla neden rol oynamaktadır. Gebeliğin başlarında bel ağrılarından hormonal değişimler sorumlu tutulurken, ilerleyen dönemlerde bebeğin büyümesine bağlı olarak ağırlık artışı sonucu ağrıların oluştuğu ve gebenin yaşamını etkilediği düşünülmektedir. İlerleyen gebelik evrelerinde büyüyen karın çevresi ve karın etrafına binen yükün artması ile omurlar arasındaki bağlar gevşiyor. Gevşeme sonucunda sinir sıkışması durumu görülür ve bu durumda gebede bel ağrıları oluşur. Aynı zamanda gebelikte yapılan ağır kaldırma, uygunsuz pozisyonlarda uyuma gibi durumlarda bel ağrılarına yol açabilir.
Gebelikte görülen kas – iskelet sistemini etkileyen diğer bir durum da karpal tünel sendromudur. Karpal tünel sendromu olan bir gebe el ve el bileğinde ağrı şikayeti ile doktora başvurabilir. Genelde geceleri görülen uyuşma, karıncalanma ve ağrı ile giden sendromdur. Yine aynı karpal tünel sendromu gibi olan ve dequervain tenosinoviti olarak adlandırılan hastalık da gebelerde çok sık görülen kas-iskelet problemlerindendir. Bu durumda da el bileğinin dış kısmında ağrı görülmektedir. Bu örneklerin dışında birçok durum gebelikteki fziyolojik değişimlere bağlı olarak ağrı yapabilir.
Ağrıların önlenmesinde esas olarak egzersiz yapmak çok önemlidir. Egzersizler gebelik ayına ve gebenin durumuna göre planlanmalıdır. Gebeliğin 4. ayından sonra sırtüstü egzersiz yapmaktan kaçınılmalıdır. Egzersiz dışında gebe kadın aşırı kilo almaktan kaçınmalıdır çünkü aşırı kilo ile vücudun zaten ön kısma kayan ağırlık merkezi sonucu oluşan ağrılar şiddetlenebilir. Bu durumda hamilelikten önce ideal kiloda olmak ve hamilelik içerisinde kabul edilebilir sınırlarda kilo almak ve bu kiloyu kontrol altında tutmak çok önemlidir.
Gebenin ağrılarını azaltmak için ozzlo adı verilen kama şeklindeki yastıklar kullanılabilir. Özellikle gece ağrılarında çok faydalı olabilir. Karpal tünel sendromu için el bileğini sabitleyen bandajlar veya ateller kullanmak ağrıların dindirilmesinde işe yarayabilir.
Bütün tedavi uygulamalarına rağmen gebelerde fizik tedaviye ihtiyaç durumu olabilir. Fizik tedavide gebelerin ağrılarını azaltmak amacıyla çeşitli yöntemler kullanılır, bunlar: yüzeysel soğuk/sıcak uygulama, TENS (transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu), akupunktur.
Yüzeysel sıcak ve soğuk uygulamaları lokal olarak ağrıyan bölgeye yapılabilir ancak karın ve uterus kısmı soğuktan korunmalıdır. TENS uygulaması ise gebelikte riski tam olarak bilinmemekle birlikte sinirleri uyararak ağrının azaltılmasını sağlayan ve titreşimler yollayan bir fizik tedavi uygulamasıdır. Akupunktur ile gebelikte görülen bel ve pelvis ağrılarının öne geçilir ve bunun ne annede ne de bebekte bir yan etkisi vardır. Bunlar dışında ağrıların giderilmesi için cerrahi ve ilaç tedavileri de yapılabilir ancak anne ve bebek için en risksiz olan egzersiz ve fizik tedavi uygulamalarıdır.
Hürriyet.com.tr