Fıtık hastalığı nedir?

Fıtık tek başına kullanıldığında bel fıtığı- lomber disk hernisi- akla gelse de kasık fıtığı- inguinal herni- ve boyun fıtığı- servikal disk hernisi- da toplumda sıklıkla rastlanan durumlardandır. Bunlarla kalmamakta ve birçok fıtık çeşidi görülmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır: Kasık fıtığı, karın fıtığı, göbek fıtığı, ameliyat kesesi (cerrahi skar), bel fıtığı, boyun fıtığ. Fıtık küçük yaştaki çocuktan yaşlı insanlara kadar her yaş grubunda, sosyal grupta görülebilir. Tüm fıtıkların en sık görüleni kasık fıtığıdır. Erkeklerde en sık görülen kasık fıtığı olmasına karşın kadınlarda ise en sık karın fıtığı görülür. İnguinal herni (kasık fıtığı), bebeklerde ve çocuklarda görülen en yaygın cerrahi hastalıklardan biridir.

Ameliyat sonucu oluşan fıtık haricinde, çoğu vakada fıtığın kesin organik veya çevresel bir nedeni yoktur. Fıtık riski yaşla birlikte artar ve erkeklerde daha sık görülür. Fıtık doğuştan gelişebilir ya da konjenital anamoli olarak karın duvarı güçsüzlüğü olabilir. Ama sonradan meydana gelen fıtıklarda karın duvarındaki baskıyı arttıran bazı eylemler ve hastalıklar fıtık oluşma riskini arttırıyor. Bunlar arasında dikkat çekenler şunlardır: Uzun süre kabızlık şikâyeti yüzünden tuvalette çok ıkınma, sürekli öksürüğe neden olan alerji, reflü, kronik akciğer hastalıkları, KOAH, sigara, büyümüş prostat, idrar yaparken zorlanma, ağır fiziksel aktiviteler yapmak, uzun süre ayakta kalmak, zayıf beslenmek, karında anormal sıvı (asit), obezite. Gebelik, kadınlarda karın fıtığının oluşmasına neden olabilecek büyük bir durumdur. Bazı araştırmalara göre kadınlarda karın fıtığının (göbek fıtığı da denilir) en sık görülmesine neden olan majör faktörlerden biri olduğu düşünülmektedir.

Fıtığın olduğunu anlamak kişi için çok önemlidir. Çünkü bundan şüphelenmeyip riskli davranışları devam ettirmek çok ciddi sonuçlara sebebiyet verebilir. Bu belirtiler fıtığın oluştuğu lokalizasyona göre farklılık gösterir. Karın bölgesinde olmuşsa ağrılı veya ağrısız şişlik olabilir. Boyun ve bel fıtıklarında ağrı, ayakta dururken rahatsızlık, fıtığın sinirlere baskı yapması halinde kaslarımızda güçsüzlük bazı bölgelerimizde hissizlik ve uyuşukluk eşlik eder. Ağrılı şişliği olan bazı hastalarda ise ağrının azalmasına karşın şişliğin büyüyüp prognozu yani gidişatı kötüleştiği görülmüştür.

Pek çok fıtık asemptomatiktir. Herhangi bir semptom göstermeyen bu hastalara izlem, egzersizler ve ilaç tedavisi önerilebilir ama semptom gösteren ve gittikçe kötüleşen fıtık hastalarına cerrahi tedavi önerilir. Herni gerilemişse fıtığın kendiliğinden geçtiği sanısı yanlıştır. Delikten dışarı çıkan dokular ya da organ geri yerine düşmüş olabilir ve sonradan bir daha kendini gösterip yine gerileyip bu periyodu hayatı boyunca tekrarlayabilir. Tabii ki tedavi fıtık türden türe göre değişmektedir ama genel anlamda cerrahi olarak açık ameliyat veya laparoskopik ameliyat yapılır. Laparoskopik ameliyat dediğimiz karın bölgesinden anahtar deliği kadar küçük bir delik açarak yapılan ameliyat türüdür. Yeni çalışmalara göre laparoskopik ameliyatın açık ameliyattan daha avantajlı yani daha az ameliyat sırasında ve sonrasında komplikasyon oluşturduğu ve daha hızlı olduğu görülmüştür.

Özellikle ağır bir eşya kaldırmak gibi hareketlerden kaçınılmalıdır. Hızlı bir şekilde kilo almak kadar kilo vermek de risklidir, düzenli beslenmek çok önemlidir. Fıtık teşhisi konulan kadınlarımız eğer çocuk düşünüyorlarsa kadın doğum uzmanına kesinlikle bu teşhisi söylemesi gerekir.

En önemlisi olarak riskli grupta yer alan ya da riskli davranışlarda bulunduktan sonra yukarıda yazdığımız ağrı, şişlik, özellikle bir uyuşukluk güçsüzlük gibi belirtileri hisseden hastalarımız fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanına gidip kendilerini göstermelerini şiddetle öneriyorum.