Ayak bileği burkulması nasıl tedavi edilir?

Ayak burkulmalarının %15-20 civarı spora bağlı olarak meydana gelmektedir. Bunların temelini düşmek, zıpladıktan ya da dönme hareketinden sonra bileğe aşırı şekilde yüklenmek, düz olmayan yüzeyde veya pürüzlü engebeli bir zeminde egzersiz yapmak gibi durumlar oluşturur. Ayak burkulmasına sebep olan risk faktörleri arasında özellikle basketbol, futbol gibi spor dalları, özgeçmişinde bulunan bir bilek burkulma öyküsü, zayıf ayak bileği bulunur. 

Ayak bileği kanaması sonrası oluşan ödem ve kanamaya bağlı şişlik oluşur. Şişlikle birlikte ağrı da kendini gösterir. Hasta bileğinde hassasiyet hisseder. Ayak bileğinde harekette sınırlılık, ayak bileğinde gevşeklik ve morarma belirtilerde görülebilir. Ayak bileği burkulmasını 3 ana evre olarak sınıflandırırız. Evre 1’de bağlarda kopma değil de esneme olur ve bağın çevresinde ödem meydana gelir. Evre 2’de bağlar kısmi yırtılır ve bilek gevşek hal alır. Evre 3’te ise bağlar tamamen yırtılır ve kendiliğinden geçmeyeceği için tedavisi cerrahi olabilir. Eğer ayak burkulması hafife alınıp tedavi edilmezse kronik ayak bileği ağrısı, bilek instabilitesi, eklemde artrit gibi komplikasyonlar gelişebilir.

Tedavide amacımız şişlik ve ağrıyı azaltmak, bileğin stabilizasyonunu sağlayıp eski fonksiyonlarına dönmeyi sağlamaktır. İstirahat ayak burkulmalarının her evresinde kesinlikle gereklidir. Buz ile soğuk uygulanması iltihabı azaltarak iyileşmeyi hızlandırır ve şişliğin inmesine yardımcı olur. Ama buz uygularken çıplak tene uygularsak deriye zarar verme ihtimalimiz var o yüzden bandaj ya da bir havlu üstünden buz uygulanması önerilir. Saat başı 15-20 dakika uygulanmak tavsiye edilir. Bandaj uygulanması şişliğin artmaması için yararlıdır ama çok sıkı bağlanıp dolaşımın kesilmemesine dikkat edilmelidir.

İstirahatteyken ya da yatarken kalp seviyesinin üstüne ayağın çıkarılması yerçekiminden dolayı kan akımının oraya azalmasını ve ödem oluşumunu azaltmasını sağlar. Koltuk değneği de gereklidir çünkü ayak burkulması yaşayan hastalarımız üstüne bastığında hem bağlara zarar vereceğinden hem de çok ağrı yaşayacaklarından kol değneği yardımı almak faydalıdır. İleri durumlarda alçı, cerrahi tedavi tercih edilebilir. Tedavide egzersiz bileğin eski stabilizasyonuna ve fonksiyonuna dönmesi için çok önemlidir. Ayak bileği burkulması durumunda fizik tedavi ve rehabilitasyon veya ortopedi uzmanına gözükmeniz kesinlikle en önemli olan kısımdır.

Egzersiz ve spor yapmadan önce ısınmak, kötü yüzeylerde yürürken-koşarken-zıplarken dikkat etmek, topuklu ayakkabı giymekten kaçınmak, erken safhalardaysa ayakkabıyı bandajla giymek, erken dönemde spor yaparken bileklik ile spor yapmak ayak bileği burkulmasını önlemekte çok önemlidir. Denge alıştırmaları yapmak da çok faydalıdır.