Okul dönemi sorunları-2

Aslı Kızıltoprak Tuna’dan Ayrılık Kaygısı Bozukluğu ve Okul Reddi

Davranış Bilimleri Enstitüsü uzmanlarının hazırladığı okul döneminde karşılaşılabilecek problem alanları ve başa çıkma yöntemleri başlıklı kitaptan alıntılara devam ediyoruz.

Aslı Kızıltoprak Tuna, ayrılık kaygısı bozukluğu ve okul reddini anlatıyor:

Anksiyete (Kaygı) Nedir?:

Yüzde 3 ile yüzde 15 arası görülme sıklığı en çok olan çocukluk çağı problemlerinden biri. Türkiye’de yapılan araştırmalarda ise özellikle 7-12 yaş arasında yüzde 4-5 oranında görülüyor.

Yapılan bilimsel araştırmalar çocukluk çağı problemlerini iki ana kategori altında topluyor. İlk kategori, saldırgan ve kural bozucu dışa odaklı davranışların yer aldığı dışsallaştırılmış sorunlar. Bu sorunlar, dikkat eksikliği ve aşırı hareketlilik, davranış bozuklukları, karşıt olma-karşıt gelme bozukluğu gibi rahatsızlıkları içeriyor. Endişe, depresif, çekingen depresif ve somatik yakınmalar gibi içe odaklı davranışların yer aldığı içselleştirilmiş sorunlar ise diğer kategoride yer alıyor.

Çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan kaygı bozukluklarından biri olan “Ayrılık Kaygısı”nda en az 4 hafta boyunca evden ya da bağlandığı temel kişiden ayrılmasıyla birlikte gelişimsel düzeyine uygun olmayan, sürekli ve yoğun anksiyete yaşar. Ayrılık Kaygı Bozukluğu (AKB) ile birlikte sıklıkla görülen “Okul Reddi”nde ise kişide, şunlarda bir ya da birkaçı görülebilir:

*İtici ve yargılayıcı ortamlardan kaçmak
*Dikkat çekme davranışlarında bulunmak
*Okul dışı maddi pekiştirciilerin peşinde olmak

Ayrılık Kaygısı Bozukluğu tanısı konulabilmesi için kişinin evden ya da sevdiği kişiden ayrıldığında yineleyici bir biçimde aşırı sıkıntı duyması, bağlandı kişinin başına bir iş gleeceğine yönelik sürekli aşırı bir kaygı yaşaması, ayrılma korkusu nedeniyle sürekli okul ya da başka bir yere gitmek istememe ya da gitmeyi reddetme, tek başına kalma konusunda isteksiz olma yada aşırı korku duyma, ayrılık konusunda sürekli kabus görme, bağlandığı kişilerden ayrıldığında ya da ayrılık beklendiğinde yineleyici biçimde fiziksel semptom yakınmaları (baş ağrıları, karın ağrıları, bulantı ya da kusma gibi) görülebilir.

Ayrılık kaygısı bozukluğu olan çocuklarda gözlenebilecek bazı belirtiler şunlar:

Anneden ayrılmak istemezler, tırnak yerler, konsantre olamazlar, arkadaşlarından kaçınırlar, okula gitmez istemezler, kabuslar görürler, kas ağrıları ve kramplar görülebilir, mide bulantısı olabilir, titreme, terleme ve bayılma olabilir. Sinirli ve hırçındırlarlar. Huzursuz olabilir ve çekingenlik, utangaçlık yaşayabilirler.

Uzman Psikolog Ceyla Erhan’dan Travma ve Çocuk

Travma nedir? İnsanın hayatında olağan düzenin dışına çıkan ve genellikle beklenmeyen bir anda oluşan, insanın başetme gücünü zorlayan olayların bütünü. Gündelik kullandığımız şekliyle stres seviyemizi arttıran olaylara travmatik olaylar deniyor. Travmatik yaşantılar çocukların gelişimini büyük ölçüde etkiler. Onların sadece ruhsal gelişimini değil, aynı zamanda bilişsel, sosyal ve kişilik gelişim alanlarında da geri kalmasına neden olur.

Travmatik olaylar sonucunda çocuklarda görülen davranış değişikliklerinden bazıları şunlar:

• Uyku bozuklukları ve kabuslar
• Yeme, giyinme, tuvalet alışkanlığı gibi alanlarda farklılıklar, gerişe dönüşler
• Kıpır kıpır, huzursuz olma
• Uykulu, donuk olma, yalnız kalma isteği
• Her fırsatta ağlama
• Tanıdığı nesnelere aşırı bağlanma
• Doyumsuz olma
• Depresyon ve intihar eğilimi
• Saldırganlık, öfke, suç içeren davranışlar
• Okula devamsızlık ve okul başarısında düşüş
• Değişiklikle baş etmede zorlanma
• Madde ve alkol kullanımı