Okul çağındaki çocukların sorunları

Bir hafta boyunca Hürriyet’te “Bir Afacan, 5 Sorun” başlıklı bir yazı dizisi hazırladık. Okul çağı çocuklarının sorunlarını irdeledik. Hani sık sık siz annelerin dile getirdiği, birbirine yakındığı ve zaman zaman çaresiz kalıp, kendi yöntemlerimizle çözüm bulmaya çalıştığımız konuları biz bu kez uzmanlara sorduk. Davranış Bilimleri Enstitüsü psikologları beş gün boyunca okurlarımızdan gelen sorulara yanıt verdi. Bize en fazla gelen konuların başında ders çalışma, öfke kontrolü ve zorbalık oldu.

Bize en fazla gelen sorulardan, uzmanların yanıtlarına verilen cevapları yazıyorum. Belki aynı sorunları yaşayanlar vardır.

Öfke kontrolünü nasıl sağlarız?

- Çocuklara tutarlı olmak ve sürekli ilgi, sevgi göstermek, bağımsız ve yeterli olmalarına, kendi becerilerini göstermelerine fırsat vermek ve desteklemek, olumsuz duygu, davranış ile tepki vermemek,vurmamak, küfür, hakaret, tehdit ile yaklaşmamak, öfkeli davranışlar sergilemediğinde ona ilgi göstermek ve övmek, öfke nöbeti geçirmeye başladığında özel ilgi göstermemek. Öncesinde neyle meşgulsek o işe devam etmek, çocuğa net bir şekilde öfkeli davranışlarına son vermesi gerektiğini söylemek, öfkeli durumu daha da artmadan dikkatini dağıtmaya veya başka bir alana yönlendirmeye çalışmak, öfkelendiği sırada çocuğun kendisine veya başkalarına zarar vermeyeceği güvenli bir ortamda tutulmasını sağlamak, sorunlarını birlikte tartışmak. Şiddete başvurma ve başvurmama durumlarının sonuçlarını tartışmak, spor aktivitelerine yönlendirmek, empati geliştirmesini sağlamak, televizyon, film ve bilgisayar oyunlarını sınırlamak işe yarar.

Kızım iki yıl anaokulu eğitimi aldı, bu yıl da okula başladı. Ancak, okula gitmemek için bin dereden su getiriyor. Saatlerce ders çalışmak için masa başında kalıyoruz. Sürekli resim yapmak istiyor. Ne önerirsiniz?

- Akademik beceri alanını etkileyen dikkat ve öğrenme sorunları veya duygusal sorunları olabilir. Başarılı olamadığından uzaklaşıyor, başarılı alanına yöneliyor. Öncelikle gelişmesi gereken alanlarının ve duygusal durumunun bir uzman tarafından değerlendirilmesini öneririm. Ödevini birlikte değil, onun yapmasını sağlayınız, alışana kadar aynı ortamda bulununuz, dikkati dağıldığında kısa aralar vermesini sağlayınız. Ödev sonrası için birlikte olacağınız bir aktivite ödülü sunun. Ayrıca ödev dışındaki keyifli zamanları artırmanız, yardımcı olabilir.

İlkokul birinci sınıfa giden çocuğum okumayı seviyor ancak yazmak istemiyor. Arkadaşları 2 sayfa yazarken o yarım sayfa yazıyor, resim ve çizgi çalışmaları da bu şekilde yarım ve çok yavaş. Ödeve oturması da bu şekilde yavaş onu nasıl hızlandırabilirim?

- İnce motor beceri, elde ve parmaklarda bulunan küçük kasların çalışmasıyla gerçekleşen hareketlerimizi yönetir. Beynimiz ve parmak uçlarımız arasında doğru, hızlı ve eş zamanlı (koordineli) bir bağlantı gerçekleştirebiliyorsak, ince motor becerilerimiz iyi çalışıyordur. Pirinç ayıklama, dikiş dikme, makas kullanma, yazı yazma, düğme ilikleme, ayakkabı bağlama gibi faaliyetler ince motor becerilerle doğrudan bağlantılıdır. Çocuğunuzun zihinsel becerileri yaşıtları seviyesindeyken, ince motor becerileri gelişmemiş olabilir. Bu durumda hamur, kil ile oynama, resim yapma yanında düğme ilikleme, fermuar çekme, mutfak işlerinde (bezelye, barbunya ayıklamak, huni yardımıyla şişeye su boşaltmak) yardım edebilir. Mikado oyunu oynayabilirsiniz. Boncuk dizebilir, yünleri sarabilir. Kumun üstüne parmaklarıyla harfleri yazdırabilirsiniz. Noktalı yazıları birleştirme, çizilen basit şekilleri kopyalama egzersizleri yaptırabilirsiniz. Öncelik becerisini geliştirmek olmalı, sonrasında zamanını hızlandırmak için kum saati veya çalar saatten yararlanabilirsiniz.