Çocuklarda etik ihlalleri

Etik, hele de çocuklarda etik ihlali bize ne kadar yabancı değil mi? Bizler daha ilkokuldan itibaren anne babalarımızın yaptığı ödevleri göğsümüzü gere gere okula götürüp, sonra o ödevleri sergileyen bir nesil değil miyiz?

Kopya çekmekle övünen, kopya tekniklerinde doktora yapacak kadar beceriye sahip olunca intihal bize yabancı geliyor.

Peki, intihal nedir?

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Dilek Önkal, son zamanlarda sorgulanan ve birçok okul ve üniversitede önlem alınan, ayıplanan hatta bu konuda dersler verilen intihale kafasını takmış. Dilek Hoca’ya göre intihal, “Çalma, başkasına ait fikirleri veya sözcükleri sahiplenme, başkasının yapıtını kendisininmiş gibi gösterme, aşırma, yani bilim hırsızlığı”

"Canım ne olacak, çocuk birazcık esinlenmiş" düşüncesi artık gerilerde kaldı. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu konuda ciddi önlemler alınıyor, hatta yazılımlar geliştiriliyor.

Prof.Dr. Dilek Önkal’ın ilk ve ortaöğretimde etik ihlali raporu çok çarpıcı. Bakın, Dilek Hoca, nelere dikkat çekiyor:

• Birçok öğrenci neyin etik ihlali olduğunu bilmiyor.

• Bazı öğretmenler de neyin etik ihlali olduğunu bilmiyor.

• Öğrenciler, üniversiteye geldiklerinde etik ihlali yapmaya devam ediyor.

• Öğrenciler, yüksek lisans ve doktora yaptıklarında bile benzer ihlalleri yapmaya devam ediyor.

• Doçentlik başvurusu için hazırlanan makalelerde de çok sayıda etik ihlali olabiliyor.

Dilek Önkal, öğrencilerin neden etik ihlali yaptığını araştırdığında karşısına şu sonuçlar çıkıyor:

• Bilmiyorlar.

• Araştırma becerileri yetersiz, zayıf.

• Zaman kısıtları var. Üst üste ödev yapmak, sınava girmek zorundalar.

• Notlara, okula karşı tavırlılar.

• "Başkaları da yapıyor" diye düşünüp, bu davranışı kabul edebiliyorlar.

• Yaptıklarının riskli ama buna değer olduğunu düşünüyorlar.

Prof.Dr. Önkal, bu durumda okul yöneticilerinin mutlaka şunu yapması gerektiğini öneriyor:

• Okullarda bu konuda farkındalığı, bilinç düzeyini arttırmalı.

• Akademik etik konusunu öğrencilere detaylı örnekler göstererek işlemeli, gerekli alt yapı kurulmalı.

• Kütüphanede, internette birden fazla kaynağa ulaşmalarını sağlamalı.

• Her öğrencinin kullandığı kaynağı kaynakça listesinde sıralamasını sağlamalı.

• Arama, araştırma yapmayı öğretmeli.

• Bu konularda ilgili disiplin yönetmelikleri çıkarmalı.

• İntihal ve kopya konusunda katı uygulamalar yapılmalı.

• Akademik dürüstlük kuralları getirip etkin uygulama yapmalı.

• Öğretme modellerini sorgulamalı.

• Sınav ve ödevleri nasıl yapılandırdığımızı sorgulamalı.

• Etik ihlaline karşı yazılımlar hazırlamalı.