Çocuk ve yalan

“Kızım, bir gün okuldan geldiğinde arkadaşının onu dövdüğünü, öğretmenin ona vurduğunu söyledi. Ne yapacağımı şaşırdım” dedi kaygılı anne. Çocuğunun aynı zamanda sık sık babası tarafından şiddete uğradığı yalanını da öğretmenine söylediğini aktarıyor üzülerek.

Onu bir uzmana yönlendirdim. Sonrasında da görüştüğüm ilk çocuk psikoloğuna konuyu danıştım.

Uzman psikolog çocukların bazen ilgi çekmek, bazen taklit etmek, bazen de istediklerini yaptırmak için yalana başvurduğunun altını çizdi.

Çocuklarda ilk yalan söyleme 4-5 yaşlarında başlıyormuş. Ancak, buna yalan demek biraz zor. Doğru-yanlışı ayırt edemedikleri için bazen hayallerini gerçekmiş gibi aktarırlar, bazen de olayları abartırlarmış.

Daha sonraki yaşlarda ise ilgi-sevgi görmek, dikkat çekmek, arkadaşları ve aileleriyle eğlenmek için yalana başvururlarmış.

Kabul edilmek, onaylanmak ve hayranlık kazanmak için yalan onlar için bir yöntem olurmuş.

Uzmanlar, “Yalan söylemeyi çocuklar anne babalardan, yetişkinlerden öğrenir” diyerek uyarıda bulunuyorlar. Anne babasının başkasına yalan söylediğine tanık olan çocuk kendisi de sıkıştığında bu yöntemi uygular.

Eğer aile sık sık cezaya başvuruyorsa çocuk yalan söyleyerek kendini korumaya alırmış.

Bütün bunları dinleyince biz yetişkinler aslında çocukları yoldan çıkarıyoruz diye düşünmeden kendimi alamıyorum.

Bu durumda ne yapmalı?

Çocuklara kesinlikle katı davranmayalım. Cezalandırıcı tepkilerden uzak duralım. Onun yalanını yakaladığımızda kızmak yerine üzüldüğümüzü anlatmak da bir yöntem olabilir.

Çocuğun yanında ne olursa olsun biz yetişkinler yalana başvurmayalım. Çocuklara doğruyu yanlışı iyi anlatmalıyız. Onların sadece hatalarını görüp cezaya başvurmayalım. İyi davranışlarını gördüğümüzde bunları onore edelim.