Cinsellik ne zaman anlatılır?

Bizim ergen irisinde bu aralar cinsellikle ilgili konular her ne kadar merakta tavan yapsa da ilk soruları sorduğu ve aldığı cevaptan tatmin olmayıp günlerce o soruları tekrarladığı anları hiç unutamıyorum.

Evet, çocukta bedeniyle ilgili merak her geçen gün artar. Uzmanlara gore çocukta cinsel konulara merak 3 yaşından itibaren başlıyor. Ben de bu konuları Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Öğretim Üyesi Doçent Dr. Sinan Erten’le konuştum. Ondan aldığım bazı bilgileri sizinle paylaşmakta yarar var.

Çocukta cinsel konulara merak 3 yaşından itibaren başlıyor. Özellikle karşı cinsin nasıl tuvalete gittiği, çişini nasıl yaptığından hareketle onun bedeni ile kendi bedenini karşılaştırıp, anne babasına bunun nedenlerini sorar. Bu sorulara “sus “ demek yerine, yaşına uygun yanıtlar vermek en doğrusu. Ailenin de desteği ile cinsel eğilimi benimseyen çocuğun bedeniyle ilgili ilgi ve merakı gittikçe artar. O zaman da kendilerini kız ya da erkek olarak tanımlamaya başlarlar. Hatta karşı cinsin ilgi ve beğenisini zamanla kazanabilmek için ebeveynlerini taklit bile edebilirler.

Bu dönemde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri karşı cinsten ebeveynin çocuğun kendisine olan aşırı ilgisini fazla pekiştirmemesi veya terslememesi, diğeri ise aynı cinsten olan ebeveynin de çocukla fazla çatışmaya girmeden olumlu bir ilişki sürdürmeye çalışmasıdır. Örneğin; babanın oğluna zaman ayırmaması ya da onunla çatışma halinde olması erkek çocuğun babadan (erkek rol modelinden) uzaklaşmasına ve dolayısıyla cinsiyetine özgü tutum ve davranışları öğrenememesine yol açabilir.

Sağlıklı bir gelişim sürecinde 3-5 yaş döneminden sonra çocuklar kendi cinsiyetlerinden olan ebeveynle özdeşim kurar, kız çocuk annesi gibi bir kadın olarak babası gibi bir erkekle evlenme, erkek çocuk da babası gibi bir erkek olarak annesi gibi bir kadınla evlenme hayalleri kurarak iç çatışmalarını çözümlerler. Eğer anne veya babalar kötü model olmuşlarsa o zaman da bunun tam tersi olacaktır.

Cinsel sağlık eğitimi ilk olarak ailede verilmeli. Ama 5.sınıftan itibaren de “cinsel sağlık eğitimi” dersi başlanmalı.

Ergenler, ani ve sonuçlarını hiç düşünmedikleri tepkiler verirler. Yalan söyleme ve otoriteye karşı gelme gibi davranışları çok sık gösterirler.

Arkadaşlar arasında kabul görme ve statü, ergen için çok önemlidir. Bu durumdaki ergenlerin bazıları elbette zaman zaman sınıflarda disiplin sorunu oluşturacaklardır. Ergenlerin bu özelliklerini bilmeyen bir öğretmen sınıfta uygunsuz davranış gösteren ergene hakaret eder, onu arkadaşları arasında küçük düşürücü davranışlarda bulunursa ergen bu durumda öğretmene karşı şiddet uygulayabilir. Halbuki cinsel sağlık konusunda bilgili bir öğretmen ergeni sınıfta değil tek başına odasında bu uyarıları yapmış olsa o ergen öğretmenine karşı saygıda kusur etmeyecektir.

Aileler, çocukların üç yaşlarında başlayan cinsellikle ilgili sorularını cevaplamaları okul çağına kadar tamamlamalıdır. Anne ve baba, ilk cinsel bilgileri çocuğa vermekle yükümlüdür.

Çocuğun sorularını doğru yanıtlayın

Uygun yaşlarda sorularına doğru yanıt alabilen çocuklar cinselliğe karşı olumlu tutumlar geliştirir.

Çocukların cinsellikle ilgili sorularına anne-babalar doğru şekilde cevaplamalıdırlar. Ancak doğru olacak diye “çocuğun, anne ben dünyaya nasıl geldim?” sorusuna çocuğun doğduğu yeri göstermek olamaz. 3 veya 4 yaşındaki çocuğun “Anne, çocuk nasıl olur?” sorusuna anne-baba birbirlerini çok severse çocuk olur gibi ifade o yaştaki çocuklar için yeterlidir. Çocuk uzun bir süre bu soruyla yetinir. Kısacası çocuğa yaşına uygun cevaplar yeterli olacaktır. Hiçbir zaman çocuğun sorularına veya cinsellikle ilgili davranışlarına ceza uygulanmamalıdır. Cezalar veya cinsellikle ilgili "kötü, pis, ateşte yanarsın veya bir daha pipinle oynarsan onu dağlarım" gibi ifadeler kullanılmamalıdır. Bunlar çocukların cinselliğe karşı olumlu tutumlarını engelleyebilecek ve gençlerde geleceklerinde cinsel sorunlar olarak ortaya çıkabilecektir.

Kendi cinsel kimliklerinden hoşnut, bedenlerinin ve duygularının bilincinde olan gençlerin kendilerine güvenleri, saygıları ve yeterlilikleri iyi gelişir.