Anne ve babanın tutumu çok önemli

Çocuk yetiştirirken anne ve babaların tutumlarının çok önemli olduğunu vurgulayan Uzman Pedagog Nilçin Doyran Bengisu, anne-baba tutumlarını ve bunların çocuklar üzerindeki etkilerini anlattı.

Anne-baba çocuğuna nasıl bir tutum sergilerse çocuk da model aldığı o kişiler gibi davranış sergileyecektir. Burada bazen anne baba kendi anne babasının yetiştirme tarzını model alırken bazen de aksine bu tutumlardan rahatsız olduğu için tam ters bir tutum da sergileyebilirler. Çocuk yetiştirme tarzları her aileye ya da kültüre göre farklılıklar gösterebilir. Buna göre farklı farklı anne baba tutumlarından bahsedebiliriz.

1- Otoriter tutum

Bu tutum ailenin katı disiplin uyguladığı, anne-baba merkezli bir tutumdur. Geleneksel aile yapısında görülür. Çocuğun istek ve ihtiyaçları, anne babanın kurallarına göre belirlenirken çocuğun her kurala uyması beklenir. Bu tutumların sergilendiği ailelerde çocukların özgüveni düşüktür, arkadaş ilişkileri bağımlıdır, sessiz silik ve pasiftir. Bazen tam ters durumlarla da karşılaşılabilir çocuk çok asi de olabilir.

2- Çocuk merkezli tutum

Bu tutumda ise çocuk aileyi yönetir. Çocuğun her istediği yapılır, her isteği karşılanır, kurallar ve sınırlar yoktur. Çocuk ailenin ne yapması ya da yapmaması gerektiğini belirler. Çocuk merkezli ailelerde, çocuğa sonsuz sevginin verilmesi sonucunda çocuk sosyal uyum problemleri yaşar. Okulda ya da çevresinde uyum problemleri yaşayıp dışlanabilir.

3- Koruyucu tutum

Aşırı koruyucu aile tutumlarında anne-çocuk ilişkisi ön plandadır. Çocuk aşırı derecede korunur, özen gösterilir. Anne, çocuk ile ilgili her şeyi kendisi halletmek ister, onun yorulmaması ya da üzülmemesi için her şeyi yapar. Çocuğun en ufak kırgınlık yaşayıp üzülmesine bile izin vermez. Hatta çocuk yorulmasın diye ödevlerini bile yapar. Bu çocuklar anneye aşırı bağımlı ve öz güvenleri düşüktür. Sosyal yaşamlarında çocuklar hazırlıksız olduklarından çevreye karşı da bağımlıdırlar ve çevreye karşı güvensizdirler.

4- Kararsız tutum

Burada anne-baba arasındaki tutarsızlık çocuğun yaşadığı ortamda huzursuz olmasını sağlayacaktır. Anne-babanın kararsız ve tutarsız davranışları çocuğun hangi davranışı sergilemesi gerektiği konusunda kafasının karışmasına neden olduğu gibi davranışlarının sonuçlarını da kestiremeyecektir. Bu da çocuğun çevreye karşı uyum problemi yaşamasına neden olacaktır.

5- İlgisiz ve kayıtsız tutum

Anne-baba çocuğa yeterli ilgi ve sevgiyi göstermez, ihtiyaçlarının farkında değildir. İlgisizlikten dolayı çocuğun yetiştirilmesinde disiplinsizlik söz konusudur. Anne-babanın model olamadığı bu aile tipinde çocuk kendine farklı modeller seçer. Bu çocuklar daha çok ilgi çekmek için uygun olmayan davranışlar sergileyebilirler. Sosyal yaşamda öfkeli ve saldırgan olabilirler.

6- Demokratik tutum

Sıklıkla demokratik tutum, gevşek tutumla karıştırılmaktadır. Burada kararları çocuğun almasına izin vermek değil sadece fikirlerinin dinlenmesi ifade edilmektedir. Demokratik tutum sergileyen aileler çocuklarının fikirlerine önem verirler, onları dinlerler, onları her yönüyle kabul ederler, kuralları hep birlikte belirlerler ve davranışlarının sonuçları da herkes için aynıdır. Böyle bir ailede yetişen çocuklar başkalarının hak ve hürriyetlerine saygılıdırlar, son derece özgüvenleri yüksektir, bağımsız davranabilmektedirler, sorumluluk sahibidirler ve mutludurlar.

Çocuk yetiştirme konusunda kabul edilebilir aile tutumları; çocuğun ve ailenin birlikte karar aldığı, çocuğun da fikirlerinin sorulduğu, çocuğun istek ve ihtiyaçlarının uygun şekilde karşılandığı ortamlardır. Anne babanın kararlı ve tutarlı olduğu aile yapılarında çocuklar kendilerini daha güvende hissederler ve sosyal çevrelerinde de daha mutlu ve uyumlu bireyler olurlar. Çocuk için en uygun anne-baba tutumu benimsenerek çocuğun geleceğe en iyi şekilde yetiştirilmesi hedeflenmelidir.