Çocuklarda vitamin eksikliği ve belirtileri nelerdir?

Çocuklarımızın sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesi yeterli vitamin ve mineral alımı ile yakından ilişkilidir. Besin olarak çeşitlilik sağlayacak yiyecekleri tüketmeyen çocuklarda vitamin eksikliği oluşması beklenebilir. Bu vitamin eksiklikleri erken dönemde belirti vermediğinden ne yazık ki bazı müdahaleler için geç kalınabilmektedir.  Bu durum çocuk sağlığı konusunda bazı tatsız sonuçlara sebep olmaktadır. Eğer siz de çocuklarınızın besin çeşitliliği konusunda eksik beslendiğini düşünüyorsanız, çocuğunuzun beslenmesine ekleyeceğiniz bazı gıdalara dikkat etmenizde fayda olacaktır. Peki, çocuklar büyüme ve gelişme evresinde hangi besinlere ve vitaminlere ihtiyaç duyarlar?

B vitamini eksiklikleri;

Şiddetli B vitamini eksiklikleri çocuklarda bazı yan etkilerle bulgu verebilir. B vitaminleri bağışıklık sistemi için önemli fonksiyonlara yardımcı olduğundan eksikliklerinde yara iyileşmesinde gecikme, ağız içi aftlar, ülserler veya ağız içerisinde pamukçuk görebiliriz. Saçları dökülen bir çocukta veya tırnak kırılmalarında biotin eksikliği akla gelmektedir. Bu çocuklarda genellikle kas ağrıları, yorgunluk ve kas krampları da görülebilmektedir. Biotin bir diğer ad olarak B7 veya H vitamini olarak da bilinmektedir. Balık, et, süt ve süt ürünleri, fındık, yumurtanın sarısı, ıspanak, brokoli ve muz B7 vitamini yönünden zengindir. Tam tahıl içeren ürünlerde B7 vitamini sağlar. B3 vitamini eksikliğinde saç dökülmesi görülebilmektedir. Bazen deride geçmeyen lezyonlarda B vitamini eksikliğini akla getirmektedir.

Çiğ yumurta yedirmek bizim geleneksel alışkanlıklarımızdan birisidir. Ancak çiğ yumurtanın beyazındaki avidin, biotin emilimini azaltır. Bu nedenle, çiğ yumurta yemek biotin eksikliğine sebep olabilir.  

B12 vitamini eksikliği de çocuklarda unutkanlığa, halsizliğe ve kansızlığa neden olabilmektedir. B12 vitamini genelde et ürünlerinden alınır ve vegan beslenmeyi tercih eden çocuklarda görülebilmektedir. Bu durumda yüksek doz B12 vitamini içeren ilaç tedavisi uygulanabilmektedir.

B vitamini grubundan olan B2, B3 ve B6 vitamin eksiklikleri çocuklarda deride egzama tarzı döküntü, pullanma veya kepeklenme ile karşımıza çıkabilir. Niasin (B3 vitamini), riboflavin (B2 vitamini) ve piridoksin (B6 vitamini) bakımından zengin yiyecekler çocuklar tarafından tüketildiğinde vitamin eksikliğini önleyebiliriz. Bu vitaminleri barındıran besinler arasında tam tahıllar, kümes hayvanları, et, balık, yumurta, süt ürünleri, sakatatlar, baklagiller, yeşil sebzeler, nişastalı sebzeler, fındık ve tohumlar bulunur.

C vitamini eksikliği;

Vücudumuz kendi başına C vitamini üretemez bu nedenle yeterli düzeyde C vitaminini ancak diyetle sağlayabiliriz. Ülke nüfusunun% 5-17 arasındaki kişilerde C vitamininin düşük olduğu tahmin edilmektedir. C vitamini deri ve damar dokusunda katılan kollajen gibi bazı protein ve enzimlerin oluşmasına ve çalışmasına katkı sağlar.  C vitamini eksikliğinde diş eti kanamaları görebiliriz. Bunun yanı sıra çocuğunuzun diş eti iltihapları da bu kanamaya sebep olabilir. Bu nedenle, Çocuklarda diş eti kanamasında genelde altta iltihabi bir olay saptanmazsa C vitamini eksikliğinden dolayı diş eti kanaması akla gelmektedir. C vitamini eksikliğine bağlı olan iskorbüt hastalığı C vitamini eksikliğinin ileri evresidir. Bu şekilde ileri derecede C vitamini eksikliği olan çocuklarda kas zayıflığı, ufak travmada hemen morarmalar, kolay burun kanaması ve zayıf bir bağışıklık sistemi görülmektedir.

Koronavirüs nedeniyle yaygın kullanılmaya başlanan C vitamini gıda takviyeleri yanında meyve ve sebze ile de alınabilir. C vitamininden zengin gıdalar olarak brokoli, kivi, dolmalık biber ve diğer taze meyveler sayılabilir. Bu ürünleri günde 3-4 porsiyon tüketmek C vitamini eksikliğini önleyecektir.

A vitamini eksikliği:

Vitamin A eksikliği genelde gelişmekte ve geri kalmış ülkelerde körlüğün en sık sebepleri arasında yer almaktadır. Başlangıçta çocuklarda düşük ışıkta görmede zorlanmadan bahsedilebilir. Bunun yanı sıra, göz kuruluğu, cilt kuruluğu da belirtiler arasında olabilir. A vitamini eksikliği çocuklarda bağışıklık sistemini de düşürdüğünden sık enfeksiyona sebep olmaktadır. Süt ürünleri, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, biber, havuç ve portakal gibi besinlerin tüketimini teşvik ederek, A vitamini içeren gıdaların alımını artırıp eksikliğini önleyebiliriz.

D vitamini eksikliği

D vitamini kemik ve karaciğer için önemli bir vitamindir. D vitamini eksikliğinde genelde Çocuklarda kemik, karaciğer ve bağırsaklarla ilgili bulgular görürüz. Süt, yumurta sarısı ve balık iyi bir D vitamini kaynağıdır. Güneşte kalarak da D vitamini üretimine katkı sağlandığı göz önüne alınarak çocukları günde 1-2 saat güneş ışığından faydalanmalarına olanak vermeliyiz.

E vitamini eksikliği

E vitamini eksikliği çok nadir görülmektedir. Çoğunlukla bu konuda endişelenmeye gerek yoktur. Fakat yine de bir çocuk yetersiz beslenirse E vitamini eksikliği görülebilir. Bu vitaminin eksikliği kas zayıflığına, görme bozukluklarına, titremeye ve bazı çocuklarda yürüme zorluklarına sebep olabilmektedir. E vitamini eksikliğini önlemek için çocuğunuzun diyetine badem, ıspanak ve avokado ekleyebilirsiniz.

Kısaca aşağıdaki bazı bulgularda vitamin ve mineral eksiklikleri aklımıza gelmelidir:

• Kırılgan saç ve tırnaklar: B7 (biotin), çinko
• Ağızda ülserler, ağız kenarlarında ayrılmalar: B vitaminleri (B12, riboflavin, tiamin, pyridoksin demir, çinko)
• Diş eti kanaması: C vitamini
• Gece körlüğü, görme bozuklukları: A vitamini
• Pullanma ve kepeklenme: B2 vitamini (riboflavin) ,B3 vitamini (niacin), B6 vitamini (pyridoksin), çinko
• Saç dökülmesi ve kaybı: Demir, Çinko, Niacin (B3 vitamini) ,Biotin (B7 vitamini)
• Tavuk derisi şeklinde kabartılar (keratosis pilaris): Vitamin A ve Vitamin C
• Huzursuz Bacak Sendromu: Demir, Vitamin C, Magnezyum