Çocuklarda MIS-C sendromu tehlikesine dikkat!

Çocuklarda SARS-Cov-2 enfeksiyonu ile ilişkili olduğu düşünülen Multisistem İnflamatuar Sendromu (MIS-C ) ve almamız gereken önlemler:

Pandemi başladığı günden itibaren çocukların koronavirüs salgınından çok az etkilendiği gibi bir inanış hakimdi. Ancak bugünlerde COVID-19’dan kaynaklı çocuk vaka sayılarının en fazla olduğu dönemi yaşıyoruz. Konuya ilişkin yayınlanan raporlarda çocuklarda çoklu sistemli inflamatuar sendrom (MIS-C) tanısında bir artış olduğu vurgulanmaya başlandı. Bu aslında COVID-19 hastalığının ciddi bir komplikasyonu olarak düşünülmektedir. MIS-C; COVID-19 virüsünü taşıyan her çocuk hastada oluşmayan nadir bir durumdur. Bu konudaki son gelişmeleri sizlerle paylaşmak istiyorum.

MIS-C nedir?

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkez, (ABD,CDC) , MIS-C hastalığının kalp, akciğerler, böbrekler, beyin, deri, gözler veya gastrointestinal organlar dahil olmak üzere pek çok farklı organın iltihaplanabileceği bir tablo olarak tanımlamaktadır. Bulgular çok spesifik olmayıp, COVID-19 sonrası görüldüğü için COVID-19 bulgularının daha ağır formu gibi düşünülebilir. Çocuklarda genelde MIS-C ile ilgili şüphe için bazı şartlar gereklidir. Bu şartlardan kısaca bahsetmek gerekirse şu şekilde özetleyebiliriz: Öncelikle çocuk veya yakın çevresinde aktif COVID-19 ile uyumlu bulguların varlığı (temas öyküsü, ateş, kas ağrısı, koku alamama, tat alamama, halsizlik vs) olmalıdır. Diğer bir tanı ölçütü ise çocuk ve yakın çevresinde son 6 hafta içerisinde COVID-19 ile uyumlu olabilecek hastalık geçirme öyküsü aranmaktadır.
MIS-C belirtileri nelerdir?

MIS- C Hastalığında görülebilecek belirtiler çok farklıdır. Bu belirtiler, solunum sistemi (Göğüs ağrısı, yan ağrısı, solunum sıkıntısı), sinir sistemi (Baş ağrısı, bilinç durumunda değişiklik, meningismus, konvülziyon, fokal nörolojik defisit), deri sistemini ilgilendiren bulgular  (kaşıntılı veya kaşıntısız döküntü, dudaklarda kızarıklık, çatlama, şişme, çilek dili, ekstremitelerde şişlik, ekstremite uçlarında cilt soyulması, konjonktivit vs) ve bunlara ilave olarak sistemik bulgulardan olan ateş, kas ağrısı, kemik ağrısı, taşikardi, hipotansiyon, dolaşım bozukluğu, lenf bezi büyüklüğü şeklinde ortaya çıkmaktadır.

MIS-C hastalığının gripten ayrılan özel bir belirtisi olmadığı gibi spesifik bir bulgusu da bulunmamaktadır. Genellikle, COVID-19 testleri yapılarak ve (sürüntü, kan testi) sistemler gözden geçirilerek ilave laboratuvar testleriyle vakalar ayırt edilmeye çalışılır. Çocuklarda aşırı ve açıklanamayan baş ağrısı olduğunda MR veya BT gibi görüntülemelerde istenebilir.  MIS-C şüphesi olan hastalar COVID-19 virüsü taşıyan hastalardan farklı bir yerde ve yakından takip edilmektedir.

Başlangıçta Kawasaki hastalığında artış  olduğu düşünülen bazı çocukların aslında MIS-C hastası olduğu anlaşılmıştır. Kawasaki hastalığı gibi pek çok sistemik hastalık belirtileri MIS-C hastalığı ile benzerlik gösterdiğinden tanı konulması zor olmuştur. COVID-19 tanısı almamasına rağmen COVID-19’lu hastayla teması olan çocuklarda da MIS-C hastalığı olabilmektedir. Bu sebeple COVID -19 tanılı hastaya temasta bulunan çocuğun MIS-C hastalığına yakalanma riski vardır.

Çocukta ateş, enflamasyon, çoklu sistem tutulumu, COVID-19 ilişkisi olmasıyla birlikte alternatif tanı olmaması durumunda, MIS-C tanısı konarak tedavi yapılmaktadır. Genelde vakalar hafif, orta ve ağır şekilde 3 gruba ayrılmaktadır. Ağır vakalar; zor tedavi olmakta, hatta bazen ölümle sonuçlanabilmektedir. MIS-C hastalığı tanısı konulan çocukların yaşları 2 ile 14 arasındadır.

MIS-C hastalığı konusunda ebeveynlerin bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, çocuklarını korumak isteyen ebeveynlere birkaç öneride bulunmak isterim.

Şöyle ki;

Çocuklara genellikle erişkinlerden ve aile bireylerinden COVİD-19 bulaşmaktadır. Tüm ebeveynlerin kendilerini ve çocuklarını korumak amacıyla aşağıdaki hususlara özellikle dikkat ederek özen göstermelidir.

Ebeveynler ve etrafındaki herkes maske takmalı, sosyal mesafeye dikkat etmeli ve kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçınmalıdır. MIS-C hastalığı; COVID-19 ile ilişkili bir durum olup, ‘’COVID-19 çocukları etkilemez’’ , “Çocuklar COVID-19'u kolay atlatır” şeklinde etrafımızda duyduğumuz pek çok sözün ne kadar yanlış bir inanış ve bilgi olduğunu kanıtlıyor. Erişkinlerin olduğu gibi çocukların da COVID-19’a karşı dikkatli olması gerekiyor.

Bu semptomlardan biri varsa hemen doktora başvurun!

CDC (Amerikan enfeksiyon komite merkezi) bir çocuk aşağıdaki semptomlardan herhangi birini gösterirse, ebeveynlerin MIS-C belirtilerinin farkında olmalarını ve "hemen" acil yardım almalarını öneriyor.

1- Nefes darlığı

2- Göğüste gitmeyen ağrı veya basınç hissi

3- Yeni başlangıçlı bilinç bulanıklığı

4- Uyanamama veya uyanık kalamama hali

5- Morarmış veya mavimsi dudaklar/ yüz

6- Dayanılamayacak şiddetli karın ağrısı

Çocuklar yüz yüze eğitim için okula gidecekse, ebeveynlerin çocukların güvenliği için maksimum güvenlik protokollerine uymaları çok önemlidir.  Bu noktada çocukların MIS-C konusunda korkutulmaması çok önemli bir konudur. Çocuklar stresten uzak olmalıdır. Stres hormonları yükseldiğinde, bağışıklık sistemlerinin yetenekleri de azalır. Çocukların pandemi sırasında mümkün olduğunca eğlenceli bir zaman geçirmelerine izin vermek gerekir. Bu süreçte bizlere düşen görev; salgın hastalığın bulaşmaması için gerekli önlemleri alıp, çevremizde tedbirleri almayan kişileri ikaz ederek, hastalığın bulaşmasını önlemeye çalışmaktır.