Diş fırçalamanın incelikleri

Bakımlı bir ağız, dişlerin düzenli şekilde fırçalanması ile kazanılır. Bu da doğru fırça-macun kullanımı ve etkin bir fırçalama tekniği ile olur. Diş fırçalamada amaç diş yüzeyindeki yemek artıklarını ve bakteri plağını uzaklaştırmaktır. Bu nedenle diş macunu ve diş fırçası seçerken hekimin hastayı yönlendirmesi önemlidir.

İlk adim: "Doğru fırçayı seçmek"

Diş fırçalamanın ilk adımı doğru fırça seçimidir. En uygun fırça naylon, yumuşak ya da orta sertlikteki fırçalardır. Ağız içinde kolay hareket ettirilmesi ve arka dişlere rahat ulaşabilme açısından fırçanın kafasının fazla büyük olmaması tercih edilmelidir. Fırça kılları arasında çok sayıda mikroorganizma çoğalabilir. Bu sebeple fırçalama bittiğinde diş fırçası yıkanır ve kurumasına izin verecek şekilde bir bardak içerisinde bırakılır. Diş fırçalarını kapalı bir kap, kutu veya kapaklı ambalajında saklamak yanlıştır. Diş fırçasının düzenli olarak en geç 3 ayda bir değiştirilmesi gerekir. Çünkü fırça kılları yıprandığında diş üzerindeki birikintileri uzaklaştırma etkinliği azalır. Aslında fırçalamayı nasıl yaptığınız da değiştirme süresini doğrudan etkiler. Örneğin; eğer bütün kıllar 3 hafta sonra düzleşmişse, çok sert fırçalama yapılıyor demektir. Eğer kıllar 4 ay sonra bile yeniyse ya çok baskısız fırçalanıyor ya da her gün fırçalama yapılmıyor demektir.

İkinci adım: "Doğru macunu seçmek"

Macun seçerken özellikle içerisinde florür olması ve ağız kokusu sıkıntısı yaşayan hastalar için de çinko içermesi büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte bir diş fırçalama işleminde elde edilen toplam faydanın yüzde 90'ı diş fırçası ve fırçalama tekniğinin doğru olması ile gerçekleşir. Yani diş macununa zannedilenden daha az pay düşmektedir. Bu sebeple macun seçimi çok da önemli değildir. Tat ve kokusunu en çok beğendiğiniz macunu seçebilirsiniz. Macun kullanım miktarı ise her fırçalamada bir nohut tanesi kadar olmalıdır. Fazlası ağız içinde gereksiz bir köpürmeye ve hassas bireylerde öğürtü refleksine neden olur. Özellikle hamilelerde öğürtü refleksi yüksek olduğundan macun miktarının daha az kullanması ya da hiç kullanılmaması daha uygun olur. Çocuklarda ise 3 yaşından önce diş macunu kullanımı önerilmez.

Üçüncü adım: "Doğru fırçalamak"

Diş fırçalarken dikkat edilmesi gereken kurallar nelerdir? Diş fırçalarken uygulamamız gereken en önemli şey tüm yüzeyleri etkili ve doğru biçimde fırçalamaktır. Bunun için; alt çenede ve üst çenede bulunan dişlerin ön-arka ve geride bulunanların da çiğneyici yüzeyleri ile tüm dişlerin arasını iyice fırçalamak gerekmektedir. Diş fırçası 45 derecelik açı yapacak biçimde tutulur ve diş eti hizasından başlanarak ağız boşluğuna doğru fırçalamaya başlanır. Dış yüzeylerden başlayan fırçalama sert darbeler halinde değil, yumuşak ve daireler çizecek biçimde, ön dişlerden arka dişlere doğru olmalıdır. Diş fırçalama günde 2-3 kez yapılmalıdır. Özellikle yatmadan önce yapılan fırçalama çok değerlidir. Gereğinden fazla baskı uygulayarak fırçalamak diş etlerine zarar verir. Fırçalama esnasında kanayan dişetleri bir dişeti hastalığının habercisidir. Sağlıklı diş etleri fırçalama sırasında kanamaz. Eğer diş fırçalama esnasında dişetleriniz kanıyorsa, ya kanayan yerler iyi temizlenemiyordur ya da o bölgede diş taşı oluşmuş olabilir. Bu durumda dişetiniz kanıyor diye kesinlikle fırçalamaktan kaçınılmamalı, bilakis kanayan yer daha dikkatli ve özenli bir şekilde fırçalanmalıdır. Kanama geçmediği takdirde mutlaka bir diş hekimine muayene olmanız faydalı olacaktır.

Dördüncü adım: "Diş ipi kullanmak"

Ara yüzlerin etkin olarak fırçalanmasını sağlamak için mutlaka diş ipi ya da ara yüz fırçası kullanılmalıdır. Sadece diş fırcalama, diş yüzeylerinin ancak beşte üçünü temizler. Bu nedenle, temizlenmeyen diş aralarında oluşacak bakteri plağını ve yemek artıklarını temizlemek özel bir bakım gerektirir. Diş çürükleri ve diş eti hastalıkları özellikle bu bölgelerde başladığı için her gün düzenli olarak diş ipi kullanılmalıdır.

Beşinci adım: "Ara yüz fırçası kullanın"

Ara yüz fırçası ise çok bilinmemekle beraber ağız bakımının çok önemli bir parçasıdır. Ara yüz fırçaları diş fırçalarının ulaşamadığı kimi zaman da diş iplerinin dahi yetersiz kaldığı durumlarda çok iyi bir temizlik sağlarlar. Ara yüz fırçasının farklı kullanım alanları mevcuttur;
1- Dişler arasında diş ipi ile temizlemenin yeterli olmadığı boşlukların mevcut olması ve dişeti çekilmesine bağlı ara yüzlerde yemek artığı biriminin sık olduğu boşluklarda.
2- İmplantların ara yüzlerinin temizliğinde.
3- Kron ve köprü gibi sabit protezlerin normal fırçaların ulaşamadığı alt bölgelerinin temizliğinde
4- Ortodontik tedavi gören hastalarda diş tellerinin aralarının temizlenmesinde…

Diş fırçalarken en sık yapılan hatalar

1- Sadece dişleri fırçalamak, dişetine temas etmeden fırçalamak,
2- Sadece ön yüzeyleri fırçalamak, dil ve damak tarafını midesi bulandığı için fırçalamamak,
3- Üstünkörü fırçalamak, kişi kendini rahatlatmak için fırçayı ağzına 20-30 saniye sürer ve bırakır.
4- Macunu diş fırçasının kıllarını kaplayacak şekilde sürmek. Macunun bir leblebi tanesi kadar kullanılması yeterlidir.
5- Ağız gargalarından aşırı fayda beklemek yanlıştır. Asıl olan mekanik temizliktir. Mekanik temizlik sadece diş fırçası ve diş ipi ile mümkündür.
6- Aşırı kuvvet uygulayarak fırçalamak uzun dönemde dişeti çekilmesine ve dişlerin boyun kısmında aşınmalara sebep olur.
Çok uzun süre diş fırçalamak da zararlıdır.
7- Daha iyi temizlediği düşüncesi ile diş tozu kullanmak
8- Dişeti kanadığı için fırçalamayı bırakmak.
9- Her diş fırçalamasından sonra dili fırçalamayı unutmak. Dili fırçalamak özellikle ağız kokusunun engellenmesi için etkili bir yöntemdir.