Ağız ve diş sağlığını olumsuz etkileyen hastalıklar

Ağız ve diş sağlığı her yaşta herkes için önemlidir. Ancak kimi zaman ağız ve diş temizliğine gerekli özeni göstermemize rağmen yine diş ve diş eti problemleri, aftlar, uçuklar ya da ağız kokusu gibi sorunlar yaşarız. Çünkü ağız sağlığı vücudumuzun genel sağlığıyla doğrudan ilişkilidir. Diğer bir ifadeyle vücudumuzun ağız dışındaki bölgelerinde yaşadığımız önemli sorunların ve kronik hastalıkların birçoğu ağız ve diş sağlığımızı etkiler. Bunların başında tip 2 diyabet, çölyak hastalığı ve diğer otoimmün hastalıklar, osteoporoz, mide reflüsü, depresyon, anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklar ve anoreksiya nervosa, bulimia nervosa gibi yeme bozuklukları gelir.

TİP 2 DİYABET

Diş etinin kırmızı renkli ve şiş olması, dişleri fırçalarken kanaması diş eti hastalığı göstergesidir. Diş eti hastalıkları ağız içindeki bakterilerin dokulara zarar vermesi ve plak oluşturması sonucunda oluşur. Ancak bu süreç, tip 2 diyabeti olan kişilerde çok daha hızlı ve kötü ilerler. Diyabet nedeniyle ağız içindeki yumuşak dokularda oluşan zedelenmeler ya da yaralar diş ve çene kemiğinin erimesine kadar ilerleyebilir. Diyabet ağız ve diş sağlığı açısından önemli bir risk faktörüdür.

ÇÖLYAK HASTALIĞI

Çölyak hastalığı, bağırsaklardaki besin emilimini sağlayan villus adlı yapıların bozulmasıyla besinlerin emilimini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Çölyak hastalığı, diş minesine zarar vererek diş sağlığını da olumsuz etkiler. Dişlerde beyaz, sarı veya kahverengi lekeler oluşmasına yol açarak dişlerin renklerinin bozulmasına neden olabilir. Ayrıca dişlerde çizgili ve oyuklu bir görüntü de oluşturur. Çölyak hastalığı nedeniyle dişlerde oluşan bu izler genellikle simetrik olur, çoğunlukla da kesici ve azı dişlerde oluşur. Çölyak hastalığının ağız sağlığına diğer olumsuz etkileri tekrarlayan aftlar, dilin pütürlü yapısının düzleşerek renginin kırmızılaşması ve ağız kuruluğudur.

OTOİMMÜN HASTALIKLAR

Otoimmün hastalıklar, vücudun kendi dokularını "yabancı" olarak algılayıp kendi hücre ve dokularına karşı antikor üreterek saldırdığı hastalıklardır. Romatoid artrit, Addison Hastalığı, Behçet hastalığı, Meniere sendromu, multipl skleroz ve ankilozan spondilit otoimmün hastalıklardan bazılarıdır. Bu hastalıklar, enflamasyona neden olarak doku ve organlara hasar verir. Bu durumdan ağız ve dişler de yoğun olarak etkilenir. Diş eti hastalıkları, ağız yaraları ve ağız kuruluğu en sık görülen olumsuz etkilerden bazılarıdır.

OSTEOPOROZ

Osteoporoz, yani kemik erimesi, kemikteki proteinin seyrelmesiyle iskelette ortaya çıkan ve kemiklerin çok kolay kırılabilmesine yol açan bir hastalıktır. Diş sağlığıyla çok yakından ilişkili olan bu hastalık kemik mineral yoğunluğunun azalmasına yol açar. Bunun sonucunda da, diş ve çene kemiklerinde bozulmalar ve yapısal değişiklikler ve diş kayıpları olabilir.

MİDE REFLÜSÜ

Mide reflüsü, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıdır. Günümüzde çok sayıda kişinin yaşadığı ve genellikle uyku sırasında ortaya çıkan bu rahatsızlık ağız ve diş sağlığı için de önemli bir sorundur. Asitli mide sıvılarının yemek borusu yoluyla ağza geri gelmesi sonucunda diş ve diş eti sorunları ve yoğun olarak da ağız kokusu ortaya çıkar. Özellikle gece boyunca ağızda kalan mide asitleri diş çürümelerinin ve ağızdaki kötü kokuların başlıca nedenlerindendir.

DEPRESYON

Depresyon, anksiyete ve stres gibi psikolojik rahatsızlıkları olan kişilerde özellikle uyku sırasında diş gıcırdatma görülür. Çenenin sımsıkı kapatılarak dişlerin birbirine sürtülmesi olan diş gıcırdatma, dişlerin aşınmasına, çatlamasına ve kırılmasına yol açar. Diş minesinin aşınmasına bağlı diş ve diş eti hassasiyetinin oluşmasına, diş eti çekilmesine ve bunun sonucunda dişlerin dökülmesine de neden olabilir. Diş gıcırdatan kişilerde alt çene ile üst çenenin birleştiği bölgedeki eklemlerde aşınma meydana gelerek çenenin açılıp kapanması sesli ve ağrılı olur.

YEME BOZUKLUKLARI

Anoreksia nervosa,bulimia nervosa ve tıkanırcasına yeme, gece yeme sendromu gibi yeme bozuklukları psikolojik nedenlere dayanan ve olumsuz fiziksel sonuçları olan rahatsızlıklardır. Yeme bozukluklarında aşırı yeme ve yenenleri kusma sonucunda dişlerin maruz kaldığı asitli mide sıvıları diş çürümelerine ve diş eti hastalıklarına neden olur. Ayrıca mide asidi dişlerin şekillerinde ve renklerinde de bozulmalara yol açar.