Paylaş
Yirmi yaş dişleri genellikle şikayetçi olunan dişlerdir. Çenede tamamen çıkıp yerleşebilecekleri yeterli alan olmadığı için çıkmaları uzun ve ağrılı bir süreçtir. Genellikle de tam olarak çıkamadan gömülü ya da yarı gömülü kalırlar. Bu yüzden de çevrelerinde oluşan yumuşak dokuda gıda birikmesi yüzünden enfeksiyona yatkın hale gelirler. Yirmi yaş dişleri, tamamen çıkmaları durumunda da çenenin en gerisinde kalmaları nedeniyle etkili fırçalama ile yeterince temizlenemediklerinden kolayca çürürler. Bu nedenle de yirmi yaş dişleri çoğunlukla çektirilmek zorunda kalınır. Eninde sonunda çektirilecek olduğu düşünülen yirmi yaş dişlerini hiç sorun yaşamadan çektirmek alternatif bir yol olabilir mi?
Yirmi yaş dişleri üçüncü azı dişleri ve ağızdaki en büyük dişlerdir. Üst ve alt çenenin her iki tarafında olmak üzere toplan dört tanedir. En son çıkan dişler olarak çenenin en gerisinde kalırlar. Genellikle 18-24 yaşları arasında çıktıkları için yirmi yaş dişi olarak adlandırılırlar. Ancak çene yapısının bu yaşlara kadar çıkan mevcut dişlerle şekillenmesi nedeniyle genellikle yirmi yaş dişlerinin çıkması için yeterli alan kalmadığından çoğu kişide yirmi yaş dişleri gömülü kalır ya da kısmen çıkarlar. Bazı kişilerde ise yirmi yaş dişleri hiç oluşmaz. Çenedeki yer darlığı ve kemik yoğunluğu nedeniyle çoğu zaman çıkma pozisyonlarında sapma olur ve çeneye düzgün bir şekilde yerleşemezler. Bu özellikleri nedeniyle yirmi yaş dişlerinin insan evriminin tamamlanmamış bir basamağı olduğu düşünülmektedir. İnsanın evrim sürecinde beslenme alışkanlıklarının değişmesiyle gıdaları parçalamak için çenenin daha az kullanılması sonucunda çene kemikleri küçülerek yirmi yaş dişlerinin çıkacağı yer azalmış, bazı kişilerde de tamamen kaybolmuştur. Bu durum da yirmi yaş dişlerinin işlevsel olmadığı halde bir evrim kalıntısı olarak çıkmaya devam ettikleri ve gelecek nesillerde çıkmayacakları görüşünü doğurmuştur.
Yirmi yaş dişlerinin çürümeden çekilip çekilmeyeceğine gömülü olup olmamaları, çıkma pozisyonları, çevre dokulara ve dişlere zarar verip vermelerine göre diş hekimi tarafından karar verilmesi en sağlıklı yoldur. Düzgün bir şekilde ve tamamen çıkmış olan yirmi yaş dişlerinin çekilmesi her zaman gerekli değildir. Ancak fırçalama ile kolayca temizlenemeyen, çevrelerinde gıda biriken, dile ya da yanağa sürtünen, çenenin açılmasını kısıtlayan ya da komşu dişlere basınç yaparak bu dişlerde ağrıya neden olan yirmi yaş dişlerinin çürümeleri beklenmeden çekilmelerinde fayda vardır.
Çürümüş olan yirmi yaş dişleri sürekli temasta oldukları ikinci büyük azı dişlerinin de çürümesine neden olabilirler. Gömülü kalan yirmi yaş dişleri genellikle şişlik, hassasiyet, çene ve kulak ağrısı, ağız açmada kısıtlılık ve diş eti iltihabı gibi çeşitli sorunlara neden oldukları için cerrahi müdahale ile çekilmeleri gerekir. Kısmen çıkmış olan yirmi yaş dişleri de tam olarak temizlenemedikleri için kolayca çürüyerek kötü koku, ağrı ve şişliğe neden olabilirler. Bazı yirmi yaş dişlerinin de yanlarındaki ikinci büyük azı dişlerinin köklerine yaslanarak bu dişlere zarar vermeleri nedeniyle çekilmeleri gerekebilir. Gömülü kalan yirmi yaş dişlerinin çevresinde kist oluşabilir ve zamanla büyüyen kistler çenede kemik kaybı ya da komşu dişlerde yer değişikliğine neden olabilir. Çenede diğer dişler için de yeterli alan bulunmadığı için diş çapraşıklığı olan kişilerde ortodontik tedavinin yapılabilmesi için yirmi yaş dişlerinin çekilmesi gerekebilir. Diğer yandan protez yapılacak kişilerde gömülü yirmi yaş dişleri, protezde sürtünme, baskı, ağrı ve uyumsuzluk gibi sorunlar oluşturabileceğinden protez yapılmadan önce çıkarılmaları gerekir.
Paylaş