“Çocuğuma menenjit aşısı yaptırmalı mıyım?”

“Doğumdan itibaren bebek ve çocukların aşılanması çok önemlidir” diyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yard. Doç. Dr. Meral Saraçel, 2013 yılında aşı takvimine eklenen menenjit aşısı hakkında önemli bilgiler verdi.

Aşılama, çocukluk yaş grubunda gerek enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi, gerekse de ölümlerin azaltılmasında en etkili yöntemdir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de doğumdan itibaren düzenli aşı programları uygulanmaktadır. Son zamanlarda uygulanmaya başlanan menenjit aşısı ile de gelişmiş ülkelerdeki aşı programı yakalanmıştır.

Ancak bazı anne ve babalar aşılama konusunda tedirginlik duyduklarından, bebek ve çocuklarına aşı yaptırmak istememektedirler. Oysa unutulmamalıdır ki; aşılama ile çiçek hastalığı yeryüzünden silinmiş, poliyomiyelit (çocuk felci) ise pek çok ülkede artık görülmemektedir. Kızamık, boğmaca tetanos, difteri, tüberküloz aşıları ile bu hastalıkların sıklığı ve bunlara bağlı gelişen ölümler azaltılmıştır. Aşılanmadan geçirilen hastalıkların ölüme ve sakatlıklara yol açtığı asla unutulmamalıdır.

Aşı programlarına son eklenen menenjit aşısı dediğimiz meningokok aşısıdır. Şu anda ülkemizde uygulanan ‘mimenrix’ ve ‘menactra’ adında iki aşı vardır. Her iki aşı da yeni değildir. Bugün dünyada uygulanan bir aşıdır. Ülkemizde 2013'ten itibaren uygulamaya girmiştir.

HER YENİ ÇIKAN AŞI YAPTIRILMALI MI?

Birçok anne-babanın düşündüğü gibi, aşılar gerçekten ticari amaçla mı üretiliyor? Burada dikkat edilmesi gereken konu; ‘risk yoksa aşı da yok’ mantığı ile hareket etmektir. O nedenle öncelikle “Uygulamaya giren menenjit aşısını yaptırmak gerekir mi? Yaptırmazsak ne gibi riskleri olur? Çocuklarımızı ne kadar tehlikeye atmış oluruz? Menenjit hastalığı nedir?” gibi sorulara cevap verirsek, anne ve babaların kafalarındaki soru işaretlerini de kaldırmış oluruz.

Nimenrix ve Menactra aşıları dörtlü meningokok aşısıdır. Etken neisseria meningitis'dir. Menenjit ve meningokoksemiye neden olmaktadır. Menenjit beyin ve omuriliği saran zarların enfeksiyonudur.

Meningokok hastalığı, 2 - 18 yaş arasında görülen bakteriyel menenjitlerin en önemli etkenidir. Rutin aşı programında 2. aydan itibaren uygulanan zatürre ( pnömokok) aşısı ve karma aşı içinde yer alan menenjit (Hemophilus İnfluenza) aşısı ile de diğer önemli iki menenjit etkenine karşı bebeklerde koruma sağlanmaktadır. Ancak bu iki aşı meningokok menenjitine karşı koruma sağlayamamaktadır. Meningokok hastalığı menenjit yanında kanda da enfeksiyona neden olmaktadır. Kış ve ilkbahar mevsimlerinde sık görülen hastalık, hızlı ve ağır seyrederek ölüme yol açmakta, kurtulan hastalarda da ağır sekeller kalmaktadır. Çok bulaşıcı olduğu için hasta ile temas eden kişilerin de tedavi edilmesi gerekmektedir.

MENENJİT AŞISI KİMLERE, KAÇ YAŞINDA VE HANGİ SIKLIKTA UYGULANIR?

Herkes meningokok hastalığına yakalanabilir. Ancak 2 yaş altı bebeklerde ağır seyreder. Bunun nedeni, semptom vermeyen üst solunum yollarında ki taşıyıcılıktır. Solunum yolu sekresyonları ve damlacık yoluyla insanlara bulaştığından, askeri kışla, okul, kreşler gibi kalabalık yerlerde salgınlara yol açabilir. Bir nedenle dalağı olmayan kişilerde, bağışıklığı düşük kişilerde ve AIDS gibi hastalığı olanlarda risk yüksektir. Son yıllarda özellikle Haç dönemlerinde Suudi Arabistan da salgınlar görüldüğü için, Hacca gideceklere aşı yapılmaktadır.

Menactra: 9-23 aylık çocuklara en az 3 ay arayla iki doz, 2 yaşından 11 yaşına kadar olan çocuklara ise tek bir doz şeklinde uygulanır.

Nimenrix: 12 aylıktan itibaren çocuklara, ergen ve yetişkinlere tek bir doz şeklinde uygulanır.

Her iki aşıda kas içine enjeksiyon şeklinde uygulanmalıdır. Asla damar içine, deri içine ya da deri altına enjekte edilmemelidir. Aynı enjektör içinde başka aşıyla karıştırılmamalıdır.
Diğer aşılarla aynı zamanda ancak farklı anatomik bölgeden yapılabilir.

YAN ETKİLERİ VAR MI?

Menenjit aşısı ile gelişen istenmeyen reaksiyonlar hafiftir. Genellikle aşının uygulandığı yerde ağrı ve 1- 2 gün süren kızarıklık şeklinde lokal reaksiyonlar görülür. Hafif ateş en çok görülen yan etki olup aşı uygulanan çocukların % 2'sinden azında ortaya çıkar.

AŞININ UYGULANMAMASI GEREKEN DURUMLAR

• Menenjit aşısının içindeki etkin maddeye veya diğer maddelerden birine karşı bilinen alerji varsa, Ateşli bir hastalık veya enfeksiyon hastalığı varsa,
• Eğer çocuğunuza guillian-barre sendromu teşhisi konmuşsa,
• Herhangi bir beyin hastalığı teşhisi konmuşsa aşı uygulatmaktan kaçının.