“Anne ben YouTuber olacağım!”

Genç YouTuber’lar her geçen gün artarken, abi/ablalarına özenip Youtube kanalı açan onlarca çocuk mevcut. Çektikleri videolarda çeşitli oyun ve oyuncaklar hakkında kendilerince yorum yapıyor, makyaj malzemeleri deniyor, tuhaf yiyeceklerin tadına bakıyorlar. Video izlenme sayılarından dolayı kimi Youtube yıldızı onlarca çocuk ailelerine ciddi miktarda paralar kazandırıyor.

Şimdilerde Youtube’da büyük bir kanal sahibi olmak ve ünlü birine dönüşmek çoğu çocuğunun hayali… Peki, uzmanlar bu işe ne diyor? “Anne ben YouTuber olacağım!” diyen bir çocuğa tepki nasıl olmalı? Ebeveynler çocuklarını nasıl yönlendirmeli? Konuyla ilgili önemli görüşlerini Pedagog Elif İpek’ten aldık…

 DÜNYAYA YOUTUBE’UN GÖZÜNDEN BAKIYORLAR

 Ailelerin günlük yaşam yoğunluğu ve şehir yorgunlukları arasında çocuk büyütme çabaları, çocukların uyaran   yağmuruna tutulmuş yaşamları içinde evlerin içine sanal bahçeler kuruldu. Eğitimden oyalamaya, zaman tüketmeye,   zapt etmeye kadar kullanılabilecek çeşitli etkinliklerin koltukta sakince oturan çocuklara sadece bir ekran ile sunulması   zamanı ve enerjiyi kontrol altına alıyormuş gibi görünse de pek çok dezavantajı da beraberinde getirdi. Bir dönem   dillendirilen “Çocukların dünyaya açılan yeni penceresi: Windows” söylemleri yürek burktu fakat bu burukluk kısa sürdü. Çocuklar hiçbir önlem alınmadığından gerçek dünyadan sıkılmaya, sanal dünyada yaşamaya başladı.

17 yaş ve üzeri için hazırlanmış olan YouTube, dakikada 400 dakika video yüklenen ve 2-12 yaş aralığına hitap edecek videoların ağırlıkta olduğu gelir kapısı olarak da kullanılan bir mecra haline geldi. Öyle ki, çocuklar YouTube deneyimleri üzerinden dünyayı değerlendirmeye başladı. Geçen gün 9 yaşındaki bir danışanımla kelime hazinesini geliştirme ve bilgiyi sınıflandırma amaçlı oynadığımız oyunda, ‘M’ harfi ile başlayan ünlülere Mutafa Kemal’i örnek verdi. Çocuk, ‘Ben öyle bir YouTuber bilmiyorum’ cevabını verip hemen ardından kendi cevabına şaşırdı.

ÇOCUKLARIN MARUZ KALABİLECEĞİ TEHLİKELER ARTTI

YouTube’un reklam politikası, kullanım şartları (+17, aile filtresi, güvenlik modu) ve imkânları her ne kadar tüketiciyi koruma amacı gözetse de özel kanallarda denetim kuramaması, kullanıcının kendi güvenliğini sağlamasını gerektirdi. Ebeveyn hesabı (bir başka deyişle yetişkin hesabı) üzerinden çocukların denetimsiz olarak videolara ulaşımı ve teknolojik cihaz ile baş başa kalışı, çocukların maruz kalabileceği tehlikelerin oranını çoğalttı.

Bununla birlikte teknolojinin çocuğun yaratıcılığını arttırdığı fakat üretkenliğini desteklemediği de bilinen bir gerçek. Zaten edinilen yaratıcılık yine sanal âlemde ve bir oyun/uygulama içinde kullanılabiliyor. Kimi çocuklar ise izledikleri YouTuber’lardan esinlenerek, onlarla özdeşim kurarak kendi videolarını oluşturmak istiyorlar. Bu çocukları sadece izleyici, tüketici olan çocuklardan ayırmak gerek. Sonuçta günümüz çocukları ve gençleri teknoloji çağında yaşamaktalar. Teknoloji, yaşamlarının önemli parçası iken ailenin dengeleyici tutumları önem kazanıyor.

AİLELERE DÜŞEN GÖREVLER

• Çocuklarınızın günlük yaşamda hobileri olmasını destekleyin.
• Sanal âlem ile gerçek yaşam etkinliklerinin sürelerini gerçek deneyimler ağırlıkta olacak şekilde dengeleyin.
• Medya okuryazarlığını öğretin.
• İlgilerine yönelin ve onlara izleyebilecekleri videoları, YouTuber’ları önerin.
• İzlediklerini mutlaka kontrol edin (İzlemeden önce kontrol etmeyi mümkün kılmaya çalışın).
• Çocuğun nitelikli materyal ile karşılaştığında nitelikli ürün oluşturabileceğini unutmayın.
• Taklit etmek yerine yaratıcı ve özgün materyal oluşturmalarına rehber olun, yaratıcı fikirlerini destekleyin.
• Bir videonun oluşturulmasındaki öğeleri öğretin. (Ses, ışık, dekor, kostüm, materyal, sunum…)
• Videoları birlikte çekin, montajlamak için programlardan yararlanın ve işin teknik kısmını da öğretmeye çalışın.
• Video paylaşımlarını herkese açık hale getirmeyin.
• Tıklanma sayısının çocuğun yaşamında ne oranda önemli olacağını tartışın. Kişiliğini, karakterini, ürününü onaylayan bir mekanizma olarak algılamasına izin vermeyin.
• Yorumları kontrol altına almaya çalışın; çocuğunuzdan önce siz denetleyin, eleştiri ve övgüleri birlikte değerlendirin.
• Günlük yaşamdan özdeşim kurabilecekleri kişileri işaret edin, örnek davranışlar ile sizinle de özdeşim kurmasını sağlayın.
• Çocuklarınızı reklam aracı olarak kullanmayın.