Çocukların korkularına ebeveynler nasıl yaklaşmalı?

İnsan varlığının en temel ihtiyaçlarından biri güvende hissetmektir. Minicik bir bebekken annenin sıcak dokunuşları ve her ağladığında yanında oluşuyla ilk tohumları atılan güven duygusu, çevreyi keşfedip tanıdıkça, yaşam tecrübesi arttıkça ve kendi gücüne inandıkça sağlamlaşır. Gelişim süresi boyunca çocuklar, güven duyguları çeşitli etkiler nedeniyle azaldığında “korku” dediğimiz elle tutulmayıp, gözle görülmeyen ama hayatlarında bir şekilde var olan soyut bir durumla baş başa kalırlar.   

Korkular çocukları nasıl etkiler?

Duygusal değişimler kişinin bedenini, düşüncelerini ve davranışlarını etkiler. Korkan bir kişide kalp atışında ve soluk alışta hızlanma, kaslarda gerginlik, ellerde terleme gibi fiziksel tepkiler görülebilir. Aslında tüm bunlar, korktuğumuz zaman beynimizin “kaç ya da savaş” komutunu vermesinin ön sinyalleridir. Çocuklarda da yetişkinler gibi fiziksel tepkiler görülür. Kaçma veya savaşma kararı çocuğun güven duygusuyla ilişkili olarak verilir. Korku duygusuyla beraber eğer benliğine dair “yapamam” gibi olumsuz duygular da geliştirirse, korku davranışının daha da kalıcı olmasına ve nihayetinde öz güvenin zedelenmesine sebep olabilir.

“Karanlıktan korkuyorum; odama gidemem”

“ Soruları doğru cevaplayamamaktan korkuyorum, iyi bir not alamam”

“ Arkadaşlarımın bana gülmesinden korkuyorum, derste söz alamam”

Yukarıdaki korkuları hisseden bir çocuk gergin ve öfkeli olabilir. Korkularını bastırmak için çeşitli davranış problemleri (gece alt ıslatma, tırnak yeme, arkadaşlarına fiziksel zarar verme vb.) geliştirebilir.

Çocuklarımıza nasıl yardımcı olacağız? 

Çocuklukta oluşan herhangi bir travmatik alt yapıya dayanmayan basit korkuların klinik düzeye taşınmasını ve yerleşmesini engellemek için basit müdahaleler çok işe yaramaktadır.

Kabul edin: Çocuğunuzun korkusunu kabul edin. “Bundan korkulur mu?” şeklinde reddedildiğinde çocuğunuz size gerçekten korktuğunu anlatmaya veya ispatlamaya çalışırken kendini o korkunun içinde yerleşmiş bulacaktır.

Anlamaya çalışın: Korkunun üstesinden gelmek için ana kaynağını bulmak çok önemlidir. Onu dinleyin. Küçük çocuklarda korktuğu durumun ya da nesnenin resmini çizmek de açıklayıcı bir ifade biçimi olabilir.

Sakin olun: Çocuklar anne babasının durumlar karşısındaki tepkilerini model alırlar. Korku, sonradan öğrenilen bir duygudur. Siz ne kadar sakin olursanız, çocuğunuz da o hızla tepkilerini normalleştirecektir.

Güven verin: Beraberce deneyimleyebileceğiniz korkuları varsa bu süreci sizden güç alarak atlatmasını sağlayın. Örneğin, köpekten korkuyorsa el ele tutuşup beraberce köpeğin yanına gidebilirsiniz.

Cesaret verin: Çocuğunuzu aşırı zorlamadan küçük adımlar halinde korkunun üstesinden gelme konusunda cesaretlendirin. Sabırsız olmamaya, “korkak” vb. etiketlendirmelerden kaçınmaya özen gösterin. Korkuların çocuklarda görülme şekilleri yaşla ve cinsiyetle değişir. Fakat her korku da kalıcı değildir ve zamanla azalır. Çocuğun duygusal doğallığını kısıtlayan yoğun korku ve kaygılar söz konusu olduğunda uzman desteği alabilirsiniz.