Panik atak mı geçiriyorum?

Türkiye gibi belirsizliklerle dolu, her an yeni bir krizin yaşandığı bir ülkede panik atak hastalarının artmasına şaşırmamalı. Öyle ki toplum içinde herhangi 100 kişinin yaklaşık 3-4’ü bu hastalığı ya daha önce geçirmiş ya da halen bu hastalığı yaşamaktadır.

Panik atak, 2000 yılından sonra artış göstermiş büyük şehirlerde yükselişe geçmiştir. Göç, terör, kapkaç, trafik, gelir dağılımındaki uçurumlar, ayaküstü beslenme ve hormonlu gıdaların panik atakları tetiklediği tahmin ediliyor. Globalleşen dünyaya ayak uydurma sancıları, teknolojik kirlenme, yaşam biçimindeki değişiklikler de paniği artırmıştır.

Panik atak, başta panik bozukluk olmak üzere, birçok psikiyatrik sorunda ve bazı fiziksel hastalıklarda görülebilen; beklenmedik bir anda, herhangi bir yerde ortaya çıkabilen; yoğun kaygı, korku karışımı bir nöbettir. Bu nöbet öylesine yoğun korku ve rahatsızlık duygusu yaşatır ki, kişi kötü bir şey olacağını veya öleceğini zanneder. Ve doğal olarak o ortamdan ve durumdan kaçmak ister. Genelde bir an önce yardım alabileceği bir sağlık kuruluşuna müracaat eder. Çoğu kez, hastane ya da doktor gördüğünde rahatlar, hatta nöbeti geçer.

Panik bozukluk, her yaşta başlayabilir. En sık 20-30 yaşları arasında görülür. Kadınlarda, erkeklere göre 2-3 kat fazla görülür. Şehir yaşamında, kırsal bölgelere göre daha sık rastlanır. Ekonomik, etnik ve kültürel boyutu yoktur. Evlilerde dul ya da boşanmış insanlara göre daha az görülmektedir.

Fiziksel belirtileri:

Panik atağın çeşitli fiziksel belirtileri vardır. Bu belirtilerin 4-5’ten fazla olması halinde panik ataktan söz edilebilir. Hızlı başlangıçlı nöbet, 10-15 dakikada zirveye çıkar. Bazen 30 dakika veya bir saat sürebilmektedir. Nöbet sonrası, 1-2 gün kadar sürebilen depresif bir ruh hali oluşur.

-Çarpıntı, kalp atışlarını duyumsama, kalbin yerinden fırlayacakmış gibi olması, göğüste basınç, bazen sol kola yayılan ağrı ve uyuşmalar

-Terleme (Bazen üşüme, bazen alevlerin basması hissi)

-Titreme, sarsılma hissi

-Boğulma ve nefes alamama hali, soluğun kesilmesi

-Göğüste daralma, sıkışma, ağrı duyma

-Bulantı, karında ağrı, şişkinlik 

-Baş dönmesi, sersemlik hissi, etraftaki her şeyin küçülmesi 

-Panik anında kontrolü kaybetme ya da çıldırma, ölüm korkusu

Kimler paniğe daha yatkın?

-Birinci derece akrabalarında panik ya da başka anksiyete bozukluğu olanlar,

-Sıkıntılı, telaşlı, aceleci, mükemmeliyetçi insanlar,

-Düşünce ve duygularını yeterince dışarı yansıtamayanlar,

-Alkol ya da diğer maddelere yatkın ve bağımlı olanlar,

-Geçmişte panik atak veya diğer anksiyete bozukluklarından birine yakalanmak,

-Sürekli baskı altında olan, engellenen ya da kendi kendini baskılayanlar,

-Sosyal fobisi olan kişiler,

-Sürekli ‘verici’ davranan, ‘iyilik meleği’ gibi olup “Hayır” diyemeyenler,

-Öfkesini, kızgınlığını dışarıya yansıtamayanlar,

-Cinselliği baskılayanlar; cinsel tatminsizlik ve yoğun bilinç dışı aldatma dürtüleri olanlar,

-Aşırı hırslılar ve ‘işiyle evli’ olanlar.

Panik bozukluğun tedavisi mümkün mü?

Panik bozukluğu, tedavisi mümkün bir hastalıktır. İlaç tedavisi, Bilişsel-davranışçı terapi ve gevşeme egzersizleri en yaygın olarak kullanılan tedavilerdir.

1. İlaç tedavisi:

Panik Bozukluğunun tedavisinde, beyin sinir hücrelerindeki bozuk olan hormon faaliyetlerini düzelterek Panik Ataklarını önleyen ilaçlar kullanılmaktadır. İlaç tedavisi genellikle bir yıl sürdürüldükten sonra yavaş yavaş azaltılarak kesilir.

2. Terapi:

Psikoterapi, panik bozukluk tedavisinde daha ilk adımda başlar. Panik nöbetler yaşamış hastaların yaşadıkları şokun giderilmesi, onların organik bir hastalıkları olabileceği korkularından uzaklaştırılıp panik nöbetler yaşadıklarına ikna edilmesi, panik bozukluğun detaylı anlatılması ve tedaviye cesaretlendirilmeleri gerekir. Daha sonraki süreçlerde hastanın nöbetlerle başetmeyi öğrenmesi, stres faktörlerini tanıması ve yönetebilir hale gelmesi, sonra da panik bozukluğu yenebilir hale gelmesi amaçlanır.

Birçok terapi yöntemi olmakla birlikte panik bozuklukta en geçerli terapi yönteminin "bilişsel davranışçı terapi" olduğu kabul edilmektedir. Bilişsel davranışçı terapi, hastanın geçmişte edinmiş olduğu ve onu panik atağa sürükleyen negatif düşünce ve inançlarının daha yararlı olanlarıyla yer değiştirmesini hedefler. Davranış tedavisi de korkulan durumların üstüne gitmeye yönelik yöntemler içerir ve özellikle kaçınmaların tedavisinde yararlı olabilir.

3. Gevşeme egzersizleri:

Panik atak, kaygı, endişe ve stresle mücadelede kullanılan doğal tekniklerden bir tanesi de gevşeme egzersizleridir. Amacı, vücudun doğal yollarla fiziksel ve zihinsel olarak rahatlamasını sağlamaktır. Egzersizler; vücudun korku, heyecan, endişe gibi hislerinin, çarpıntı, kasılma gibi fonksiyonlarının yavaşlamasında, düşünce içeriğinin ağırlaşmasında etkilidir. Egzersizler yapıldıkça etkinlik düzeyi artar, kişi kendi kendine rahatlamayı öğrenir.

Yukarıdaki belirtileri yaşıyorsanız kendi kendinize tanı koymak yerine lütfen en kısa zamanda bir uzmandan destek alın.

İçinizdeki gücü harekete geçirdiğinizde aşamayacağınız bir engel yok, unutmayın.