Çocuklar için alt ıslatma okulu

Okul çağındaki çocukların yaklaşık %20’sinde idrar problemleri görülebilmektedir. Bunlar, genellikle idrar kaçırma, sık veya seyrek idrara çıkma, aniden idrara sıkışma ve idrarda yanma gibi belirtilerle ortaya çıkar. Çoğu zaman basit önlemlerle bu durumun önüne geçilebilse de yaşanan sorunlar ertelenerek dikkate alınmadığında, çocuk üzerinde oluşan sosyal baskı, arkadaş ilişkilerini ve okul başarısını olumsuz etkilemektedir.

Sağlıklı mesane (idrar torbası) nasıl çalışır?

Mesanenin çalışması veya işeme fonksiyonu karmaşık bir işlem olmasına karşın sağlıklı çalışan bir mesaneye sahip kişilerde özel çaba gerektiren bir işlem değildir. Mesane dolma fazında bir depo, boşaltma fazında bir pompa gibi çalışır. Mesanenin boşalmasını sağlayan mesane duvarı düz kasları (detrusor kası) ile mesanenin dolumu safhasında idrar kaçırmayı önleyen idrar kanalını kapatıcı kasların (iç ve dış sfinkterler ve pelvik taban kasları) uyumlu bir şekilde çalışması gerekir. İşeme fonksiyonunun gerçekleşebilmesi için mesanenin belirli bir dolgunluğa ulaşması gereklidir. Mesanenin boşaltım işlemi; mesane sinirleri, omurilik ve beyin sapı arasındaki mükemmel işleyen elektrik sinyalleri ile gerçekleşir. Mesane dolgunluğa ulaştığında, mesane sinirleri omurilik üzerinden beynimize sinyal gönderir. Ortam idrar yapılması için uygun ise, beyin omurilik üzerinden mesaneye sinyal gönderir, mesane kası kasılarak mesane içi basınç artar ve mesane çıkışındaki sfinkter gevşeyerek idrarın dışarı çıkışı sağlanır.

İşeme disfonksiyonu (fonksiyon bozukluğu) nedir?

Tuvalet eğitimi döneminde, nörolojik olarak normal bazı çocuklarda yanlış edinilmiş işeme alışkanlıkları neticesinde ortaya çıkan işeme fazındaki bozuklukları ifade eder. İdrar kesesi tamamen dolduğunda, normalde mesane tabanındaki sfinkter ve pelvik taban kaslarının gevşemesi gerekirken normal dışı kasılması sonucu mesane dinamiğini bozarak aralıklarla işeme ve işeme sonrası mesaneyi tam boşaltamamasına İşeme Disfonksiyonu denilir. Bu çocuklar, işeme esnasında gevşek olması gereken pelvik taban kaslarında ve sfinkterde oluşan direnci yenmek için karın ön duvarı kaslarını kullanarak mesaneyi boşaltmaya çalışır. Dolayısıyla idrar akım hızı artar ve mesane tam boşaltılamaz.

İşeme bozuklukları masum bir durum mudur?

Küçük çocuklarda sadece uykuda idrar kaçırma masum bir durum olarak kabul edilirken, her yaştaki gündüz işeme bozuklukları ile beş yaşından sonraki gece ve/veya gündüz idrar kaçırma ve diğer idrar şikayetleri bazen ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. İşeme bozukluğunun bulguları; idrar yolu enfeksiyonları, mesaneden böbreğe idrar kaçması (vezikoüreteral reflü), doğumsal veya sonradan gelişen sinirsel kökenli mesane bozukluklarında (nörojen mesane) da görülebilir. Bu hastalıklar, işeme bozukluğunun nedeni olabileceği gibi başlangıçta olmayıp eksik tedaviler sonucunda ortaya çıkabilir. Bu sebeple idrar kaçırma ciddiye alınmalı, ertelenmemeli ve uygun merkezlerde tedavi edilmelidir.

Alt ıslatma okulu programında neler var?

Alt Islatma Okulu, 5 yaşın üzerindeki işeme problemleri yaşayan çocuklarda işemenin nasıl olması gerektiği eğitiminin verildiği ve işeme problemlerinin tama yakın çözümlendiği bir eğitim programıdır. Standard yöntemlerle (ilaç ve davranış terapileri) uzman bir hekim tarafından tedavi edilen hastalarda başarı oranları %50 ve 80 arasında değişmektedir. Ancak Alt Islatma Okulu sayesinde bu başarı %90’ın üzerine çıkmakta, ilaç tedavisi gerekliliği ve süresi azalmakta ve iyileşme daha kalıcı bir hale gelmektedir.

Eğitim süreci nasıl yürütülüyor?

Çocuk nefrolojisi veya çocuk ürolojisi uzmanları ilk değerlendirmeyi yapmaktadır. Hastanın ayrıntılı öyküsünün alınması ve fizik muayenesinin ardından, aileye ve hastaya verilen, işeme günlükleri ve sorgulama formları ile işeme bozukluğu hakkında daha ayrıntılı bilgilere ulaşılmakta, basit idrar tetkikleri ve girişimsel olmayan idrar ölçümleri ile işeme problemlerinin tipi ilk görüşmede belirlenmektedir. Ardından kişiye özel tedavi planı çıkarılmakta ve bu plan dahilinde multidisipliner olarak çocukların tedavisi yapılmaktadır.

Tedavi planına dahil olan birimler; Çocuk Nefrolojisi, Çocuk Ürolojisi, Fizik Tedavi, Psikoloji, üroterapi ve biofeedback konusunda uzman hemşireler ve diğer sağlık personelleridir.

Eğitim süresi ne kadardır?

Alt Islatma Okulu 6 hafta süren bir eğitim programıdır. Bu süreçte hastaların ve ailelerin haftada sadece bir kez yaklaşık bir saat kadar hastaneye gelmeleri gerekir. Süreç dahilinde çocuklara bir dizi teorik, görsel ve uygulamalı eğitimler verilmekte, pelvik taban kaslarını nasıl kullanmaları gerektiği bilgisayar destekli programlarla öğretilmekte, hastaya göre tedavi kapsamında eğer gerekiyorsa ilaç tedavileri eklenmektedir. 6 haftanın sonunda çocuklar bu okuldan mezun olmakta ve programa dahil olan çocukların %90’ında bu problem tama yakın çözülürken, diğer hastaların şikayetlerinde de belirgin gerileme sağlanmaktadır.