Bebekleri ve çocukları tehdit eden bir virüs: RSV enfeksiyonları

Bu virüslerden birisi de koronavirüs gibi ciddi akciğer enfeksiyonlarına neden olan ve bazen özellikle bebeklerde ölümcül seyredebilen Respiratuvar Sinsityal Virüstür (RSV).

Respiratuvar sinsityal virüs nedir?

RSV, parainfluenza virüs ailesine mensup olan ve solunum yollarını hedef alan, koronavirüsler gibi bir RNA virüsüdür. Her yaştan kişiyi enfekte edebilse de özellikle emzirme dönemindeki bebeklerde ve küçük çocuklarda enfeksiyona yol açar. Yetişkinlerde ise hafif soğuk algınlığı semptomları oluştursa da genellikle önemli bir sağlık sorununa neden olmaz.

RSV, hava yoluyla veya öksürük sonucu havada asılı kalan virüs içerikli damlacıklar yoluyla bulaşır. Damlacıkların ortamdaki eşyalara bulaşması sonucu, temas yoluyla damlacıkların ağza veya buruna götürülmesi de diğer bir bulaşma yoludur.

RSV enfeksiyonlarının en belirgin özelliği mevsimsel karakteristiğinin olmasıdır. En sık, Kasım ve Nisan ayları arasında görülür ve ortalama kuluçka süresi 2-8 gün arasındadır.

RSV hangi hastalıklara neden olur?

RSV, akciğer dokusuna yerleşerek bronşiyolit (küçük hava yollarında daralma) ve pnömoni (zatürre) benzeri hastalıklara yol açabilir. Burun ve ağız yoluyla alınan virüs, havanın akciğer dokusuna ulaşmasını sağlayan solunum yollarının iç yüzeyindeki hücrelere (bronş ve bronşiyol epitelleri) yerleşme eğilimindedir. Bebek ne kadar küçükse ve özellikle prematüre doğmuşsa, hava yollarının etkilenerek daralması ve iltihaplanması o derece fazla olur. Solunum salgıları, daralan bronşiyollerde birikerek başka mikroorganizmaların üremesine ve ek hastalık oluşmasına da uygun bir ortam yaratır. Bu nedenle, RSV enfeksiyonlarında virüsün kendisinin oluşturduğu hastalık tablosuna diğer virüs ve bakterilerin eklemesiyle tablo daha ağırlaşabilir.

Kimler risk altında?

• Prematüre bebekler,
• Yenidoğanlar ve küçük bebekler,
• Bağışıklığı baskılanmış çocuklar,
• Kalp ve akciğer problemleri olan hastalar,
• Kreş ve bakımevi gibi toplu ortamlarda bulunan çocuklar,
• 65 yaş ve üzeri yetişkin hastalar.

RSV kimlerde hayati tehlike oluşturabilir?

RSV’nin özellikle iki yaş altındaki çocuklarda bronşiyolit ve zatürre gibi akciğer hastalıklarının en sık görülen etkenlerinden birisidir. Ciddi akciğer enfeksiyonuna yol açan koronavirüs pandemisinin görüldüğü bu dönemde özellikle koronavirüse eşlik eden RSV enfeksiyonu çocuklarda hayatı tehdit edebilecek akciğer hastalıklarına yol açabilir. Bu nedenle RSV ve Covid-19 birlikteliği açısından risk altında olan çocuklar çok daha iyi korunmalıdırlar.

Enfeksiyon belirtileri nelerdir?

• Nefes almada zorluk,
• Sık nefes alma,
• Nefes alıp verme esnasında ıslık sesi duyulması,
• Sarı yeşil renkli balgamın eşlik ettiği öksürük,
• Emzirmede güçlük veya emzirme esnasında sık sık yorulma,
• Halsizlik, yorgunluk, bebeğin hareketlerinde azalma,
• Ateş,
• Dehidrasyon (sıvı kaybı) bulguları.

Korunmak için nelere dikkat edilmeli?

• Ellerinizi özellikle bebeğinize dokunmadan önce ve sık sık yıkayınız.

• Evinizi sık sık havalandırın.

• Özellikle riskli bebeği olanlar, bebeğinizi öpmeyin ve başkalarına öptürmeyin.

• Gerekiyorsa bebeğinize yaklaşırken mutlaka maske kullanın.

• Temasın yoğun olduğu yüzeyleri sık sık dezenfekte edin.

• Yenidoğan bebeğinizi evde dahi olsa kalabalık ortamlardan uzak tutun.

• Sigaradan ve sigara içenlerden uzak durun.

• Koruyucu aşısı yoktur, ancak hekiminizin önerisiyle prematüre bebekler için koruyucu antikor içeren iğneler kullanılabilir. 

RSV tedavisinde neler yapılır?

RSV enfeksiyonu tanısı, uzman bir hekim tarafından genellikle ayrıntılı bir hastalık öyküsü ile detaylı fiziki muayene sonucu konabilir. Bununla beraber, tanı hakkında arada kalınan vakalarda nazal sekresyon örnekleri alınarak, hızlı tanı testi ile RSV antijeninin tespit edilmesi yoluna gidilebilir.

RSV’ye yönelik geliştirilmiş spesifik bir tedavi yoktur, enfeksiyon tespit edildiğinde, tedavide hastanın semptomlarının giderilmesi ve kontrol altına alınması hedeflenir. Özellikle bir yaşın altındaki bebeklerde RSV enfeksiyonu daha ağır seyredebildiğinden, yaygın bronşiolit veya zatürre hastalığının yaşandığı durumlarda bebeklere hastanede tedavi verilmesi gerekebilir. Bu tip tedavide bebeğe oksijen, nemlendirilmiş hava ve damardan sıvı takviyesi verilebilir. Ağır vakalarda mekanik ventilasyona (solunum cihazı) başvurulabilir.