Hamilelikte mide yanması

Hamile anne adayların karşı karşıya kaldığı ve rahatsızlık duydukları problemlerden biri de mide yanması olarak ortaya çıkmaktadır. Gebelik sürecinde mide yanması çok yaygın ortaya çıkan ve birçok kadında karşılaşılabilen, sinir bozucu bir sorundur. Ne denli yaygın karşılaşılsa ve anne adayı bu sorunu ne denli önemsemese de, mide yanması neden kaynaklandığı ve sebeplerinin ve tedavisinin ne olduğunu bilmek rahatsızlığı azaltmak adına oldukça önem teşkil eder.

Hamilelikte büyüyen rahim mideyi yukarıya doğru iter. Bu sebeple midede ve yemek borusunda tonüs azalır. Bunun neticesinde isi anne adayının göğüs kısmında yanma yani, pirozis meydana gelir. Uyumadan 3 saat öncesinden itibaren su hariç yiyecek ve içecek tüketmemek, yağlı yiyeceklerden olabildiğince uzak durmak, sigara içmemek gibi önlemler almak, mide yanması için alınabilecek önlemlerdendir. Hamile kadınlarda midenin boşalma süresi de uzamaktadır. Bu etken de, midenin yanması için etkili bir sebeptir.

Hamilelerin % 70’inde ortaya çıkabilen ve doğal sayılabilecek bir durumdur. Hamilelik sürecinde sindirim sistemi işlevlerinde oldukça farklı değişiklikler ortaya çıkar. Artan hamilelik hormonları özellikle progesteron sindirim sisteminde ve midede bulunan bütün kaslarda gevşemeye yol açar. Midenin üst bölümündeki kapakçıkta da gevşeme meydana gelir. Bu sebepten dolayı da, mide içeriği ve asidi yemek borusuna kaçar ve bu bölgeyi tahrişe uğratır. Kalbin yer aldığı bölgede duyulan rahatsızlık, yanmaya ve ağızda normal olmayan bir tadın oluşmasına neden olur.

MİDE YANMASI NASIL OLUŞUR?

Hamilelikte rahim büyür ve mideyi yukarı doğru iter, akabinde mide ve yemek borusunda tonüs azalır ve bunların neticesinde hastanın göğüs kısmında yanma yani, pirozis meydana gelir. Artmış mide basıncı ve yemek borusunda oluşan olumsuz basınç reflüyü yani, mide asidinin yemek borusuna kaçışını oldukça kolay bir şekilde gerçekleşmesini sağlar. Hamilelerde midenin boşalma süresi de uzamaktadır. Bu etken de mide yanmasında önemli rol oynayan bir sebeptir. Hamile anne adaylarının neredeyse % 70’inde ortaya çıkar.

HANGİ DURUMLARDA YANMA ORTAYA ÇIKAR?

Kimi hamile kadınlarda çoğunlukla yemek yedikten sonra yağlı yiyeceklerle ve asitli içeceklerle belirtiler kendini oldukça net belli etmektedir. Kişilerin şikayetleri yatar bir pozisyonda iken artma gösterir. Hatta bazı hastalar, mide yanmasından o denli şikayetçidir ki, oturarak uyuduklarını ve bu şekilde daha rahat ettiklerini söylerler. 5. hamilelik ayının ardından özellikle büyüyen rahim, mideye mekanik baskı yapar ve bu durum da yanma şikayetlerini arttırır. Son 3 ayda bu durum kişiye daha da rahatsızlık verecek bir boyuta gelir. Teşhis için incelemeye ayrıntılı bir öykü almakla başlanmalıdır. Hamilelikte göğüs ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük, sesli solunum gibi atipik belirtilerle doktora başvuran kişilerde akla ilk olarak reflü hastalığı gelmektedir.

HAMİLELİLTE MİDE YANMASINI ÖNLEMEK İÇİN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

• Az ve sık yemek yemek mide yanmalarını azaltır. Üç ana öğün, üç ara öğün biçiminde beslenmek tavsiye edilir.
• Baharatlı, çok fazla yağlı, kızartma besinler tüketilmemelidir.
• Salam, sucuk gibi tam pişmemiş baharatlı etler tüketmek sakıncalıdır.
• Çiğ sebzeler mide yanmasına yol açmaz ancak arttırabilecek etkiye sahiptir.
• Kilo kontrolü sağlanır ise, mide yanması için şikayetlerin azaldığı görülecektir. Çok fazla kilo almak mide yanmasını arttırıcı bir etkendir.
• Sigara tüketmemek gerekir.
• Yemekler yavaş yavaş, sindirerek ve oldukça uzun çiğnenmelidir.
• Karnı çok sıkan sıkı giysiler giymek mide yanmasını tetikleyebilir. Bu sebeple sıkı iç çamaşırları kullanılmamalıdır.
• Alkol, kahve ve çikolata mide yanması problemlerini tetikler. Portakal, greyfurt gibi meyve suları, gazlı içecekler, domates suyu ve salça gibi gıdalar mide yanmasını arttırır. Bu sebeple de az tüketilmelidir.
• Uyumadan önce yemek yemek sakıncalıdır, kişi son beslenmesini uyku saatinden 2–3 saat önce sona yapmalıdır. Uyumadan yarım saat evvel bir bardak ılık su içmek midenin rahatlamasını sağlar. Yatağın başucunu 10 cm kadar kaldırmak, şikayetleri azaltmada oldukça etkili bir yöntemdir.
• Yüksek yastıkta uyumak mide yanmasını için yaşanan rahatsızlıkları azaltır. Kimi ilaçlar mide şikayetlerini arttırabilecek şekildedir. Örneğin; antikolinerjikler, sakinleştiriciler, nefes açıcı bazı ilaçlar, bazı tansiyon ilaçları, aspirin ve benzeri ağrı kesiciler gibi. Mide yanması rahatsızlığı ile başvuran hamile anne adaylarında endoskopik tetkik uygulandığında yaklaşık olarak hastaların 2/3 ünde patolojik teşhis olarak yemek borusu iltihabı görülmektedir. 

MİDE YANMASININ TEDAVİSİ 

Hayat tarzında yapılacak ufak değişiklikler, hamilelerin mide yanması problemi için tedavide uygulanacak ilk adımdır ve oldukça önem teşkil eder. Bu tavsiyeler içinde yatağın başucunun biraz daha yükseğe alınması, hamilenin şikayetlerini şiddetlendirecek öne doğru eğilme ya da karın için basıncını yükseltecek başka pozisyonlardan örneğin; ıkınmak, öksürmek, ağır kaldırmak gibi uzak durulmas, az az ancak sık yemek yemek bu öneriler arasında sayılabilir. Uyumadan yaklaşık 3 saat öncesinden itibaren su hariç yiyecek ve içecek tüketmemek, yağlı yiyeceklerden olabildiğince kaçınmak, sigara kullanmamak gibi önlemler almak önem teşkil eder. Bu önlemler ile şikayetleri biraz dahi gerilemeyen hamilelerdeki bir sonraki tedavi aşaması doktor kontrolünde ilaç tedavisine başlamaktır.

MİDE ŞİKAYETİ VE YANMA

İlk olarak ayrıntılı öykü istenir ve ardından fizik muayene uygulanır. Kan sayımı, karaciğer enzimleri, idrar ve dışkı analizleri, serum elektrolitleri gibi laboratuvar testleri yapılır, gerekli durumlarda ultrasonografi de uygulanabilir. Ülser ya da reflü şüphesi mevcut ise, beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzında değişiklikler yapılır. Belirtiler hala devam ediyor ise, asit gidericiler, midede bariyer oluşturan ilaçlara başlanır. H2 reseptör blokerleri (hamileliğin 4. ayından itibaren) kullanılabilir. Kesin teşhis için endoskopi gereklidir. Proton pompa inhibitörleri kullanılır. Hamilelikten evvel mide yanması mevcut ise hamilelikte genellike şiddeti fazlalaşır. Anne olma yaşı ilerledikçe mide yanma problemi ile daha yaygın şekilde karşılaşılır. Reflü problemi mevcut olan hamilelerde doğum esnasında anestezi uygulanacak ise çok dikkatli ve titiz olunmalıdır. Ameliyat esnasında ya da anestezi altında asitli mide içeriğinin yemek borusundan akciğere kaçışı çok kritik sorunlara yol açabilir. Doğumun ardından mide yanması yaygın şekilde görülür ve çoğunlukla kendiliğinden geçer.