Çocuklarda tırnak yemenin nedenleri ve tedavisi

Tırnak yeme problemi çocukluk zamanında çok ciddi bir sorun olarak görülmese de eğer bu problemin üstesinden gelinmezse tırnak yeme alışkanlığı yetişkinlik döneminde de devam edebileceği için anne ve babaların bu konuya önem vermeleri gerekmektedir.

Eğer çocuk evde stresli bir ortamda yetişiyorsa, yeni bir şehre yerleşmiş veya yeni bir okula başladıysa, ailesinden birini kaybettiyse, ailesi tarafından cezalandırılıyorsa veya çocuğun anne ve babası boşanma sürecindeyse çocuk bu stresten kurtulma yolu olarak tırnak yeme davranışına başvurabilir. Bunların dışında tırnak yeme alışkanlığı çocuğun boş zamanlarında veya çocuğun ellerini kullanmadığı zamanlarda (örneğin televizyon izlerken veya ders dinlerken) görülebilir.

Bir başka görüş ise tırnak yeme alışkanlığının bebeklikte görülen parmak emme alışkanlığının bir devamı olduğuyla ilgilidir. Bu alışkanlık bebeklerde rahatlık ve konfor hissi yarattığı için çocuğun parmak emme alışkanlığının büyüdükçe tırnak yeme alışkanlığına dönüştüğünü söyleyebiliriz.

Yukarıda tırnak yeme davranışının çocuklar tarafından taklit edilebileceğini söylemiştik. Çocuklar başkalarından gördüğü davranışları -özellikle yetişkinlerden gördüklerini- taklit etmeye oldukça müsaittir. Eğer çocuğun ailesinde böyle bir davranış sergileyen biri var ise çocuk bu davranışı yapmaya başlayıp daha sonra alışkanlık haline getirebilir.

ÇOCUĞUN TIRNAK YEMESİ NASIL ÖNLENİR?

• Eğer çocuğunuzun bir konu hakkında stresli ve endişeli olduğu zamanlarda (örneğin okula giderken, evde bir problem olduğunda vs.) daha fazla tırnak yediğini gözlemliyorsanız bu konu hakkında çocuğunuzla konuşmak ve endişelerini anlamak anlamlı olacaktır.

• Çocuğunuzun tırnaklarını çok uzamadan kesmek de bu problemin önüne geçilmesinde etkili olabilmektedir. Aynı zamanda eğer kız çocuğunuz var ise tırnaklarının görünümünün sevimli olması da bunun önüne geçebilir.

• Çocuğun yaşadığı stresten kurtulması için alternatif yollar sunulabilirsiniz. Örneğin stres topu kullanmak ve çocuğun stresli olduğu zamanlarda bu yolla rahatlamasını sağlamak faydalı olabilir. Buna ek olarak çocuğun elini kullanacağı aktiviteler, açık hava aktiviteleri, spor veya el sanatları gibi etkinliklerden de faydalanılabilir.

• Diğer alışkanlıkların da olduğu gibi tırnak yeme alışkanlığı da çocuklar tarafından farkında olmadan, bilinçsizce yapılabilir. Bir bakıma çocuk bu davranışı ne zaman veya nerde yaptığının farkında olmayabilir. Böyle zamanlarda çocuğun bu davranışı yaptığının farkına varmasını sağlamak ve bu davranışı neyin tetiklediğini birlikte konuşmak faydalı olabilir.

• Her ne kadar tartışmalı bir yöntem de olsa tırnak yiyen çocuğunuza acı oje sürmek de bazen etkili olabilse bile davranışçı yöntemden ziyade bu davranışın nedenlerine odaklanmak daha faydalı olacaktır.

• Çocuğunuzla böyle zararlı davranışların önüne nasıl geçildiği hakkında konuşabilirsiniz ve birlikte bunun üzerinde çalışabilirsiniz. Çocuğunuzu tırnak yediği zaman cezalandırmak yerine yemediği zamanlarda ödüllendirebilirsiniz. Bu ödüllendirme çocuğunuzun tırnak yememe davranışını pekiştirip, bu alışkanlıktan vazgeçmesini sağlayabilir.

• Şu unutulmamalıdır ki çocuğunuz bu tırnak yeme davranışını bazen dikkat çekmek için de yapıyor olabilir. Eğer elini her ağzına götürdüğünde çocuğunuza yönelik olumlu veya olumsuz bir pekiştireç verirseniz bu dikkat çekme davranışını arttıracaktır. Bunun yerine çocuğun bu davranışını görmemezlikten gelmek, sadece çocukla konuşarak ona oto kontrol kazandırmak ve oto kontrolü kendisinin sağlaması gerektiğini vurgulamak yararlı olacaktır. Örneğin; “Ben sana bir şey söylemeyeceğim. Böyle bir şey yaptığına dikkat ettim, sen de dikkat et” gibi cümleler kurup bu davranışı görmemezlikten gelmek de faydalı olabilir.

Özet olarak tırnak yeme problemi çocuklarda kaygı bozuklukları adı altında gördüğümüz bir problemdir. Yani burada çocuğun kaygısına ve duygu durumuna odaklanmak (bilişsel süreçlerine odaklanmak) en anlamlı çözüm olacaktır. Bazen çocuğun yaşına göre bu kaygıları ve çocuğun duygu durumunu anlamlandırmak için çocuğun dili olan oyun terapisine başvurulabilir. Tabi ki bu konuda profesyonel destek almak gerekmektedir.

Bir çocuk için etkili olan yöntem başka bir çocuk için etkili olmayabilir. Bu nedenle bu davranışın üstesinden gelinemediğinde panik olmamak ve çocuğun bu konu hakkındaki endişelerini, davranışı tetikleyen olayları veya kişileri anlamak faydalı olacaktır. Alışkanlıkları yenmenin zor olduğunun farkına varmak, çocuğunuzun bu davranışıyla ilgili sabırlı olmak bu davranışın üstesinden gelmenizi kolaylaştırabilir. Yukarıda bahsedilen yöntemlerden hiçbiri çocuğunuzun bu davranışını yenmesinde faydalı değilse bu konuda uzman olan birine başvurulması gerekmektedir.