Vajinal enfeksiyonlar (Vajinit) neden olur, nasıl tedavi edilir?

Bazı durumlarda bu etkenlerin ikisi veya tümü birden beraberce enfeksiyon yaratırlar. En sık yarattıkları belirtiler vajinal akıntı (kokusuz veya kötü kokulu) ve vajinal kaşıntıdır. Bazı durumlarda bu etkenlerin ikisi veya tümü birden beraberce enfeksiyon yaratırlar. En sık yarattıkları belirtiler vajinal akıntı (kokusuz veya kötü kokulu) ve vajinal kaşıntıdır.

Mantar enfeksiyonu

Kadınların yaklaşık %75'i hayatlarında en az bir kez, önemli bir kısmı ise senede iki veya daha fazla vajinal mantar enfeksiyonu atağı geçirirler. Gebelik, doğum kontrol hapı kullanımı, uzun süren antibiyotik kullanımı ve tedavi edilmemiş şeker hastalığı mantar enfeksiyonunu kolaylaştıran etkenlerdir.

Candida Albicans veya Torulopsis Glabrata adı verilen iki mantar türünün neden olduğu bu vajinit türünün en sık görülen bulgusu vulva ve vajinada yoğun kaşıntıyla birlikte beyaz renkli, kokusuz akıntıdır. Bazen akıntı çok yoğun olabilir. Dış genital bölgede enfeksiyonun kendisine ve kaşıntıya bağlı olarak kızarıklık ve ödem oluşmuş olabilir.

Bazı durumlarda kaşınmanın yarattığı tahriş idrar yaparken yanmaya neden olabilir. İleri durumlarda vajinal mantar enfeksiyonları ilişki esnasında ağrıya da neden olabilmektedirler.

Tanı nasıl konur?

Bu şikayetlerle başvuran bir kadında tanı koymak kolaydır. Gerektiği durumlarda vajinal salgı örneklerinde mantarı görmek veya kültürde mantarı üretmek gerekebilir. Bazı durumlarda hiçbir şikayeti olmayan bir kadının genel jinekolojik muayenesinde veya alınan papsmear örneğinde mantar saptanabilmektedir. Böyle bir durumda doktorların bir kısmı mutlak tedavi önermekte, bir kısmı ise şikayet yaratmayan mantarlara ilaçla müdahale etmenin gerekli olmadığı görüşünü taşımaktadırlar. Hangi yaklaşımın doğru olduğu net olarak bilinmemekle birlikte mantarların vajinada hiçbir belirti yaratmadan yıllarca yaşayabildiği bilinmektedir. Dahası, şikayet yaratmayan bu mantar hücrelerini genital sistemden atmaya çalışmak kadını sonraki yaşamında mantar enfeksiyonundan muaf tutmamaktadır. Mantar enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilmez. 

Tedavi yöntemleri nelerdir?

Mantar enfeksiyonunun tedavisinde günümüzde çok sayıda ilaç seçeneği bulunmaktadır. Hafif enfeksiyonlarda vajinaya fitil uygulaması, vulvaya krem uygulaması şeklinde tedavi önerilmekte, daha ağır enfeksiyonlarda veya fitil kullanamayanlarda ise tek dozlu ilaçlarla tedavi çoğu durumda başarılı olmaktadır.

Tekrarlayıcı enfeksiyon durumunda öncelikle mantar enfeksiyonunu kolaylaştıran etkenler göz önünde bulundurulmakta ve tek doz tedavi yerine uzun süreli tedaviler tercih edilmektedir. Probiyotikler ve vajinal flora düzenleyiciler çoğu durumda işe yaramaktadır.

Mantar enfeksiyonu geçiren kadınlarda eş tedavisinin gerekli olup olmadığı tartışmalı olmakla birlikte, mantar enfeksiyonunun esasen kadın genital sisteminin bölgesel bağışıklığının geçici olarak azalmasına bağlı oluştuğu gerçeği göz önünde bulundurularak bu tedavinin gereksiz olduğu düşünülmektedir. Bu konuda doktorların yaklaşımları farklı olabilir. Tedaviye cevap en erken 2. günde alınabildiğinden şiddetli kaşıntı nedeniyle günlük yaşamı olumsuz etkilenmiş kadınlarda bölgesel kaşınma belirtisini ortadan kaldırmak için ek ilaçlar kullanmak gerekebilir.

Sık sık mantar enfeksiyonu geçirenlere öneriler

- Vajinanın içini yıkamaya yönelik üretilen hijyen ürünlerinden vazgeçmek: Vajina zaten kendini sürekli yenileyen bir organdır. Bu nedenle bu "temizlik" uygulamaları çoğu durumda anlamsızıdır, hatta vajinanın doğal ortamının bozulmasına neden olabilir.

- En azından bir süre (6 ay - bir yıl) vajinal tampon kullanımına ara vermek ve bunun yerine ped kullanmak.

- Genital sprey, parfüm katkılı ped ve tampon, ilişkide parfüm katkılı prezervatif kullanımı gibi alerji yapabilecek uygulamalardan vazgeçmek.

- Dış genital bölgenin temizliğinde kullanılan sabunu değiştirmek: Bu sabun allerji yapıyor olabilir. Vücut için kullanılan sabunu genital bölgede kullanmamak, bunun yerine dış genital bölge temizliğine uygun ürünlerle temizlik yapmak.

- İç çamaşırını günlük değiştirmek ve pamuklu iç çamaşırları kullanmak.

- Genital bölgenin kuru kalmasına önem vermek.

- Kaşıntının giderilmesi için en kısa zamanda tanı ve tedavi için doktora başvurmak: Kaşıntı tahrişi artırır, tahriş daha çok kaşındırır ve bu kısır döngü her geçen gün daha zor kırılır hale gelir.

- Kilo vermek: Aşırı kilo sık mantar enfeksiyonu nedeni olabilir.

- Dar pantolon ve iç çamaşırı kullanımından vazgeçmek.