Omega-3 yağ asitleri hakkında bilgiler

Vücut tarafından üretilemediği için dışarıdan besin maddesi olarak alınması gereken ve sinir sistemi hücre işleyişi için son derece önemli olan Omega-3 yağ asitleri son yıllarda tıp çevrelerinde daha çok ilgi görmeye başlamıştır. Bu maddenin her geçen gün farklı bir olumlu etkisi ortaya çıkmaktadır.

Omega-3 yağ asitlerinin faydaları nelerdir?

Hamilelik döneminde önerildiği miktarda alınan Omega-3 yağ asitlerinin rahim içinde gelişmekte olan bebeğin beyin ve göz gelişimine önemli katkılarda bulunduğu uzun zamandan beri bilnmektedir. Bunun yanında yeni çalışmalar bu maddenin daha da farklı özelliklerini ortaya çıkarmıştır:

Hamilelik döneminde Omega-3 yağ asitlerini en yüksek seviyede tüketen anne adaylarıyla en düşük seviyede tüketen anne adaylarının hamilelik dönemi, lohusalık ve emzirme dönemi ve bebeklerinin gelişimlerini inceleyen çalışmalarda bu maddeyi yüksek seviyede tüketen anne adaylarında erken doğum riskinin azaldığı, preeklampsinin (preeklampsi halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak bilinir ve tansiyon yükselmesi ve idrarda albumin görülmesi şeklinde seyreder) daha az görüldüğü, annede doğum sonrası depresyon ve hafıza bozukluğu oranının daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.

Yine bu çalışmalar hamilelik döneminde Omega-3 maddesini bolca tüketen annelerin bebeklerinin yenidoğan ve bebeklik döneminde daha az uyku sorunu yaşadığını, ileriki dönemlerde çocukluk çağı allerjilerinin daha az görüldüğünü, hiperaktivite gibi dikkat eksikliği sorunlarının daha az yaşandığını göstermektedir. Hatta son bir çalışma hamilelik döneminde yüksek seviyede Omega-3 yağ asiti tüketen anne adaylarının kız çocuklarında ileride meme kanseri görülme riskinin azaldığını bile göstermektedir.

Omega-3 kaynakları nelerdir?

Omega-3 yağ asitleri en çok balık eti, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve cevizde bulunmaktadır.

Haftalık tüketim ne olmalıdır?

Haftada iki kez balık yemek ve yine günde iki adet ceviz ve haftada iki porsiyon ıspanak, semizotu gibi koyu yeşil yapraklı sebzelerden tüketmek ihtiyacı karşılamak için tümüyle yeterlidir.

Son zamanlarda yapılan çalışmalar, önerilenden fazla ve çok yüksek dozlarda Omega-3 alımının kanama zamanını uzattığını (aslında bu etki kalp krizi ve damar tıkanıklığına karşı Omega-3’lerin koruyucu etkisinin temel nedenidir) ve bunun da doğum esnasında kanama olasılığını arttırdığını ortaya çıkarmıştır.

Omega-3 yağ asitlerini balıklardan temin ederken nelere dikkat edilmelidir?

Omega-3 yağ asitleri için en iyi kaynak balık eti olmasına karşın özellikle büyük balıklar çevre kirliliğinin bir sonucu olarak vücutlarında civa barındırdıklarından taze ton balığı, kılıç balığı, köpek balığı, uskumru gibi büyük gövdeli balıkların tüketilmesinden, civanın rahim içinde gelişmekte olan bebeğin yeni gelişmekte olan sinir sistemine muhtemel olumsuz etkileri nedeniyle kaçınılmalıdır. Bunun yerine istavrit, sardunya, çinekop, levrek, çupra gibi ülkemizde bolca bulunan küçük, orta boy balık türlerini tercih etmek yerinde olur. Konserve ton balığı da ayda iki-dört kutuyu geçmemek koşuluyla tercih edilebilir.

Omega-3 tabletleri

Omega-3 ihtiyacını doğal besinlerle karşılayamayanlar için üretilmiş balık yağı tabletlerinin balık yağının gövdesinden üretilmiş olanları (fish body oil) ve balığın karaciğerinden üretilmiş olanları (cod liver oil) olmak üzere iki türü bulunmaktadır.

Özellikle gebeliğin ilk aylarında balık karaciğerinden üretilenlerin tercih edilmesi uygun değildir, zira balık karaciğeri bir A vitamini deposu olduğundan bu tabletler zengin Omega-3 yağ asidi içermeleri yanında bolca A vitamini de içermekte ve A vitamininin fazlası rahim içinde ilk 3 aylık gelişme döneminde olan bebeğe toksik etkilerde bulunabilmektedir.

Öneri ve özet

Çalışmaların çoğu hamilelik ve emzirme döneminde Omega-3 tüketiminin son derece önemli olduğunu ve az tüketmenin anne adayları, anneler ve bebeklerinin yukarıda bahsedilen iyi etkilerden mahrum kaldığını göstermektedir. Çalışmalar devam etmekte ve her geçen gün bu maddenin uygun miktarlarda tüketilmesinin yeni bir olumlu etkisi ortaya çıkmaktadır.

Omega 3 balık, ceviz ve koyu yeşil yapraklı sebzelerde bolca bulunan bir maddedir ve bu besin maddeleri ülkemizde bolca bulunmaktadır. Demir, folik asit ve kalsiyumun hamilelik ve emzirme döneminde alınmasının önemi son yıllarda yeterince vurgulanmıştır. Şimdi bu listeye omega-3 yağ asitleri de eklenmiştir.

Her zaman öneri bu maddenin doğal yollarla karşılanması olsa da gerekli durumlarda doktor önerisine göre yine balık yağı tabletlerinden faydalanılabilir. Uygun miktarlarda Omega-3 tüketme önerisi tüm bireyler için geçerli olmakla beraber özellikle anne adayları ve doğmamış bebekleri ve annelerin büyümekte olan çocukları açısından bu öneriye uymak son derece önemlidir.

Anne adaylarına önerimiz Omega-3’leri özellikle doğal kaynaklardan bolca almaları ve ancak doğal kaynaklardan yeterince faydalanamadıklarını düşünüyorlarsa doktorlarının önerdiği şekilde ve dozda Omega-3 takviyesi almalarıdır. Doktorun önerdiği dozda alındığı takdirde anne adayları yukarıda sayılan olumlu etkilerden faydalanacaklar ancak kanama riskinde bir artış söz konusu olmayacaktır.