Ne Zaman Ceza Vermeliyim?

Çocuklar fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının karşılanması için anne babalarına bağımlıdır. Acıktığında beslenmek, altı kirlendiğinde temizlenmek, yorulduğunda dinlendirilmek, korktuğunda sakinleşmek, üzüldüğünde teselli edilmek için ebeveynlerine ihtiyaç duyarlar. Çocuğumuzun karşılanmamış bir ihtiyacı olduğunda rahatsızlık yaşar ve bu ihtiyacını bize bir şekilde anlatmak zorundadır. Buna çocuğun ihtiyaç anlatan davranışları diyoruz.

Çocuğumuzu zorlayan davranışların başında dil gelişimi gelir. Bir bebek konuşamadığı için ihtiyaçlarını ağlayarak ifade eder. Çocuğuyla arasında güçlü bir bağ olan anne çocuğunun ağlamasının tonundan onun ihtiyacının ne olduğunu çoğunlukla doğru tahmin eder. Bebek acıktığı için mi, yorulduğu için mi, ağrı çektiği için mi, oyun istediği için mi ağlıyor bize beden diliyle anlatır.

Tamamen konuşmaya başladıktan sonra 5-6 yaşlarında bile çocuklar yaşadıkları sıkıntıları ve duygularını ifade etmekte zorlanırlar.

[fotogaleri=85]

Çocuklar ihtiyaçları karşılanmadığında işbirliğine yanaşmayan zorlayıcı davranışlarla iletişim kurarlar. İhtiyacı karşılamak yerine, bu davranışı değiştirmeye çalışmamız, çocuğumuzla aramızda bir güç çatışması çıkmasına yol açarak sonuç almamızı engeller. Olumsuz davranışı cezalandırmak geçici bir çözümdür, ihtiyaç devam ettiği sürece zorlayıcı davranışlar da devam edecektir. Üstelik cezadan sonra çocuğumuzla aramızdaki bağ da zarar göreceğinden işbirliği sağlamak daha da güçleşecektir.

Bu nedenle çocuğumuzun bizim ilgimizi ve sevgimizi en az hak etmiş göründüğü zaman, bu ilgiye en çok ihtiyacı olduğu zamandır.

Her çocuk kabul edildiğini, sevildiğini, değerli olduğunu hissetmeyi ister, buna htiyaç duyar . Bizim koşulsuz sevgimizi hak eder.

Ebeveynlerinin, bakıcısının, arkadaşlarının, öğretmenlerinin beğenisini kazanmak için iyi davranmak ister. Eğer çocuğumuzun davranışları fiziksel, sosyal ve akademik olarak yeterli değilse, bizim yardımımıza ihtiyaç duymaktadır.

Çocuğumuzla aramızda güçlü bir bağ olduğunda, ihtiyacını anlatan ipuçlarını daha kolay ve erken yakalarız. Bu ihtiyaç sancıya dönmeden karşılayabiliriz.

Eğitimlerimde, çocuk ve anne babası arasında, çocuğu hayata hazırlayan bu özel bağın kurulması, ihtiyaç anlatan davranışların çözümlenmesi, çocuğun fiziksel, duygusal ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması ve aile içinde yaşanan çatışmaların ortadan kalkması için ceza yerine kullanabileceğimiz teknikleri paylaşıyoruz.

Davranış çözümlemesi, davranışın altında yatan nedeni görebilmek demektir. Ebeveyn olarak sorumluluğumuz çocukların ihtiyacını iletmek için kullandığı kabul edilmeyen davranışın altında yatan ihtiyacı anlamak ve çocuklarımıza bu ihtiyaçlarını kabul edilebilir davranışlarla ifade etmeyi öğretmektir.

Yeni bilgiler edinirken beni en çok ne heyecanlandırıyor biliyor musunuz? Kızımla yaşadıklarıma bakışım değişiyor. Bakışım değiştikçe ona olan davranışlarım da değişiyor. Beni zorlayan, kızdıran davranışlarının arkasında bu şekilde davranmasına neden olan bir ihtiyaç veya incinme olduğunu olduğunu hatırladığım anlarda, ona yardım edebiliyorum. Bu bazen benim ihtiyaçlarımla çatışan onun bir ihtiyacı, bazen bir “hayır” ve engellenme, bazen bana anlatmak istediklerini dinleyecek zamanım olmaması olabiliyor.

Tabi ki, her zaman kolay olmuyor öfkelendiğimizde bunu hatırlamak. Bizim de sonsuz bir sabır kaynağımız olduğu düşünülmesin.

Ebeveynlik daha çok sabır, kaynak ve destek işi. Öğrendikçe, üzerine düşündükçe, uyguladıkça alışkanlık halini alıyor. Bir bakıyorsunuz ağzınızdan hoop diye çıkan o eski kalıp sözcükler gitmiş. “Hadi canım bunda ağlanacak birşey yok, yenisini alırız” yerine “En sevdiğin oyuncağının kaybolmasına çok üzülmüşsün” gelmiş.

Siz de benimle aynı fikirde misiniz?

Anne baba olmak kendi içinde birçok soru işareti barındıran büyük bir sorumluluk. Hepimiz elimizdeki kaynaklarla çocuklarımız için en iyisini yapmayı gönülden istiyoruz. Ortada çok fazla birbiriyle çelişen bilgi ve bir de anne babalarımızdan gördüklerimiz var... Onların içinden de kendi çocuğumuza aktarmak istediklerimiz ve istemediklerimiz var.

Bir anne olarak çocuğumun davranışlarına doğru yanıt verdiğimi hissettiğimde kendime güvenim artıyor, kendimi daha iyi hissediyorum, daha çok sorumluluk almaya, hayatımızda pozitif değişimler yaratmaya hevesli oluyorum.

Ebeveynlik yolculuğunuzda daha az stres, daha bol gülücükler diliyorum...