Erken bebeklik döneminde dil gelişimi

İletişim niyetleri olarak adlandırdığımız bebeğin konuşmasa da göstererek, çeşitli sesler çıkararak veya bakışları ile ne istediğini anlatma çabası kritik önem taşımaktadır. Aslında bu süreç dikkat gelişimiyle, göz teması kazanımıyla ve sosyal bağlamda çocuğun çevre ile iletişime geçme çabasıyla beraber gelişmektedir. İletişim gelişimin temelini oluşturan bu durum çocuğun sağlıklı dil gelişimi gösterebileceğinin ilk kanıtı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple dil gelişimi noktasında şüphesi olan ailelerin çocukta ilk olarak iletişim niyetlerinin gelişim gösterip göstermediğini anlamaları ciddi önem taşımaktadır.

Peki anne-babalar bu durumu nasıl anlarlar? Çocuğunuz göz teması kuruyor mu, bir şey istediği zaman parmağı ile gösteriyor mu, iletişim bağlamında çeşitli sesler çıkararak sizi bir şey yapma konusunda yönlendiriyor mu yani kısacası iletişim niyetini sözsüz bir şekilde ifade ediyor mu? Bunlara yanıtınız evetse, sağlıklı dil ve konuşma gelişimin ilk adımı atılmış demektir ve pek çok gelişimsel sorunlardan çocuğunuz iletişim gelişimin sağlıklı olması yönü ile ayrışıyordur.

6 ay civarı başlayan bu durum 2 yaşa doğru en üst düzeye ulaşmakta ve eş zamanlı olarak çıkardığı babıldama sesleri baba, mama veya dede gibi ilk sözcüklere yerini bırakmaktadır. Yani kısaca ilk ikili iletişim için zemin oluşmakta ve çocuğun iletişim başlatma ve sürdürmesi için ilk sözcüklere dönüşmektedir. Erken bebeklik döneminde bu tip iletişim niyetlerinin görülmediği durumlarda çocuğun dil ve konuşma gelişiminde geride kalabileceği düşüncesi ile çocukla sık sık birebir etkileşim gerektiren oyunlar oynanmalı, sesleme, taklit ve nesne oyunları başlanmalıdır. Hatta tüm çok yaygın bir şekilde oynan "Ce eee" oyunu bu bağlamda çocuğun iletişim kurma ve sürdürme becerisi kazanmasında ciddi öneme sahiptir. 1 yaşa doğru hayvan seslerini taklit, tek heceli sözcüklerin resimlerini adlandırma, işaret etme oyunları, top atma-yakalama gibi partner gerektiren oyunlar çocuğun sıra alma, iletişim başlatma ve sürdürme becerilerini kazanmasına da destek olmaktadır.

Kısacası iletişim yönü ile sırasıyla göz teması, babıldamalar, babıldamaların hece tekrarlı sözcüklere dönüşmesi, iletişim niyetlerinde artış, göstermeler ile kendini ifade etme çabası ve ilk 50 sözcükler doğumdan sonra 20 ay için ciddi öneme sahiptir. Ayrıca dil ve konuşma gelişimin zeminini oluşturan başlıklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir veya birkaçının bu dönemde görülmemesi bireyin ileride dil ve konuşma gelişiminde sorun yaşayabileceğine yönelik bizi uyarıyor olabilir. Bu yüzden erken bebeklik döneminde bu süreçler titizlikle takip edilmeli ve sağlıklı iletişim gelişimi için zemin oluşturma da birey bu tür aktiviteler ile desteklenmelidir.