Aşılama nedir? Aşılama nasıl uygulanır?

Vajinal aşılama, tıbbi deyimle Intrauterin İnseminasyon (IUI), halk arasında sık kullanılan şekliyle “aşılama”, bir yardımcı üreme tekniğidir.

“Tohumlama” işlemi, kısaca erkekten alınan spermin, işlemden geçirilerek, plastik bir kanülle kadının dölyatağına enjekte edilmesi olarak tanımlanabilir. Günümüzde kullanılan son teknolojiyle neredeyse hiç ağrısız gerçekleştirilir.

VAJİNAL AŞILAMA KİME UYGULANIR?

Bir yıl boyunca düzenli ilişki yaşandığı halde, hamileliğin gerçekleşmediği çiftlere uygulanır. Diğer yardımcı üreme tekniklerine göre daha basit ve daha hızlı bir yöntem olsa da ilk tercih değildir. Önce doğal gebelik yollarının denenmesi tavsiye edilir.

Bu işlem için ön koşul, erkekte işlenebilecek özellikte sperm olması ve kadında geliştirilebilecek yumurta olmasıdır. Bu nedenle, aşılama kararı verilmeden önce, çiftlerin değerlendirilmesi, kısırlığın altında yatan nedenlerin iyice araştırılması gereklidir. Eğer sperm fonksiyonlarında ya da yumurtlamada problem varsa, önce onları düzeltmek, aşılama başarı şansını yükseltecektir.

Kadında polikistik over sendromu varsa ve erkekte de sperm bozukluğu hafif düzeydeyse, aşılama tedavisi oldukça başarılı olabilmektedir. Bunun yanı sıra, sebebi bilinmeyen kısırlık, endometriosis, rahim ağzı hastalıkları, sperme karşı antikor varlığı, cinsel işlev bozuklukları, vajinismus, ejekulasyon problemleri gibi durumlarda da bu yönteme başvurulabilir.

AŞILAMA ÖNCESİ DEĞERLENDİRME NASIL YAPILIR?

Erkekten ilk istenecek tetkik Spermiogramdır. Spermiogram, 3 gün cinsel perhiz sonrası verilmelidir. Kadında jinekolojik muayene ve hormon tetkiklerini takiben rahim filmi (Histerosalpingografi-HSG) çekilmelidir. Gerekli durumlarda Laparoskopi ve histeroskopi yapılabilir.

AŞILAMA NASIL YAPILIR?

aşılamada ilk aşama yumurta geliştirme tedavisidir. Bunun için çeşitli hormon tedavileri kullanılır. Yumurta belli bir olgunluğa geldiğinde, çatlatma iğnesi vurulur. Çatlatma iğnesi vurulduktan yaklaşık 34-36 saat sonra yumurtlama gerçekleşir. Yumurtlamanın gerçekleşeceği saatlerde erkekten alınan sperm örneği yıkanır, hazırlanır ve özel plastik bir kanülle dölyatağına yerleştirilir.

BAŞARI ORANI NEDİR?

Bu tür tedavilerde, sanki inseminasyon yüzde yüz tutacakmış gibi bir izlenime kapılıp, gebelik gerçekleşmediğinde hastalar hayal kırıklığına uğramaktadır. Bu da çiftlerin psikolojisini oldukça bozmaktadır.

Yardımcı üreme tekniklerinde başarı şansı büyük ölçüde kadının yaşına bağlıdır. 35 yaşın altında bu oran %15-20, 35-40 yaş arasında %10, 40 yaşın üzerindeyse %5’in altındadır. Yani bir aşılamanın başarı şansının en fazla %20 civarında olduğu bilinmelidir.

İnseminasyon tekniğinin başarısını etkileyen bir diğer önemli faktör de spermin yıkanma prosedürüdür. Çünkü bu tekniğin amacı, sağlıklı spermleri sağlıksız spermlerden ayırarak, daha hareketli sperm konsantresi oluşturmaktır. İşte bu nedenle, seçilen merkez, spermin yıkandığı koşullar, kullanılan solüsyonlar ve personelin teknik becerisi çok önemlidir.

Aşılama işleminin tekrar edilmesi başarı şansını yükseltir. Öncesinde histerosalpingografi (HSG) ve histeroskopi yapılmasına rağmen, inseminasyonun 3 kez tutmadığı durumlarda, tüp bebek yöntemine geçilmesi önerilir.

YAŞANABİLECEK SORUNLAR NEDİR?

Öncelikle inseminasyon işleminin deneyimli ellerle, steril koşullarda yapılması gereklidir. Çünkü rahim enfeksiyonu, sık yaşanabilecek problemlerden birisidir.

Bir diğer problem, fazla yumurta gelişimidir. Eğer 3’ten fazla yumurta gelişmişse, o siklus iptal edilir. Böyle durumlarda çoğul gebelik gelişebilir ve bu istenmeyen bir durumdur.

Bazen aşırı uyarılma sendromu (OHSS) görülebilir. Yumurtalıkların fazla büyümesi ve hormon düzeyinin aşırı artması, kadının bünyesini olumsuz etkileyebilir, hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi bile gerektirebilir.

GEBELİK TESTİ NE ZAMAN YAPILMALIDIR?

İnseminasyondan 2 hafta sonra kanda gebelik testi (Bhcg) bakılabilir. Erken bakılan ve sık tekrar edilen testler kadının psikolojisini bozmaktadır. Bu nedenle en iyisi, adetin gecikmesini beklemektir.

Psikoloji, her şeyin temelidir. Çocuk isteyen ve yardımcı üreme tekniklerini deneyen çiftlerin, gebeliğin bir amaç değil; sağlıklı, mutlu bir hayat için araç olduğunu hatırlamaları önemlidir.

[fotogaleri=3518,3244,2640]