Evlenen kadın sadece kendi soyadını kullanabilecek!

Anayasa Mahkemesi’ne 2014/5836 başvuru numarası ile yapılan başvuru haklı bulunmuş ve Anayasa Mahkemesi kadınların kendi soy isimlerini kullanma haklarının engellenmesini “Manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkının ihlali” anlamına geldiğine hükmederek yasalar üstü bir mekanizma olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur.

EVLENEN KADINLAR ARTIK YALNIZCA KENDİ SOYADLARINI KULLANABİLECEK

Anayasa Mahkemesi verdiği bu kararda sadece Anayasa’ya değil Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne de dayanmıştır. Mahkeme kadınların soyadı hakkı konusunda varolan yasal engelleri Anayasanın 17. maddesine ve Sözleşme’nin 8. maddesine aykırı bulmuştur.

Verilen kararda mahkeme “Anayasanın 17. maddesinin birinci fıkrasında, herkesin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu belirtilmekte olup, bu düzenlemede yer verilen maddi ve manevi varlığı koruma ve geliştirme hakkı, sözleşmenin 8. maddesi çerçevesinde özel yaşama saygı hakkı kapsamında güvence altına alınan fiziksel ve zihinsel bütünlük hakkı ile, bireyin kendisini gerçekleştirme ve kendisine ilişkin kararları alabilme hakkına karşılık gelmektedir. Bireyin yaşamıyla özdeşleşen ve kişiliğinin ayrılmaz bir unsuru haline gelen, birey olarak kimliğin belirlenmesinde en önemli unsurlardan bir ve vazgeçilmez, devredilmez, kişiye sıkı surette bağlı bir kişilik hakkı olan soyadının da kişinin manevi varlığı kapsamında olduğu açıktır.” demek suretiyle kadınların soyadı hakkının önemini dikkat çekici cümleler ile vurgulamıştır.

Anayasa Mahkemesi kararının ardından bu defa konu Yargıtay Hukuk Genel Kurulu önüne gelmiş ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’da Ankara’da yaşayan H.Y isimli kadının evlenmeden önceki soyadını kullanma talebini haklı bularak aleyhine olan yerel mahkeme kararını bozmuştur.

Görüleceği üzere verilen bütün yargı kararları tek tek bozulmakta ve kadının kendi soyadı konusunda ilkel bir anlayış ile önüne konulan engeller ortadan kaldırılmaktadır.

BOŞANAN KADININ ÇOCUĞUNA KENDİ SOYADINI VERME HAKKI

Bu konuda son dönemde sık tartışılan hususlar arasında gösterilmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun 321. maddesine göre çocuk babanın soyadını almaktadır. Diyarbakır’da yaşayan H.Ö isimli bir kadın boşandıktan sonra çocuğuna kendi soyadını vermek için bir dava açmış ancak yerel mahkeme yukarıda belirttiğimiz kanun maddesini gerekçe göstererek davayı reddetmiştir. Bunun üzerine H.Ö Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur. Anayasa Mahkemesi ise 25.06.2015 tarihinde verdiği kararda Anayasa’nın 20. Maddesi ile güvence altına alınan “Aile Hayatına Saygı Hakkı” nın ihlal edildiğini hükme bağlamıştır. Anayasa Mahkemesi ayrıca eşlerin evlilik birliği içerisinde eşit hak ve yükümlülüklere sahip olduğunu ve bu nedenle soyadı konusunda tek bir eşe ayrıcalık tanınamayacağını hükme bağlamıştır. Anayasa Mahkemesi’nin ihlalin sonuçlarının kaldırılması için dosyayı Diyarbakır 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne geri göndermiştir.

Soyadı konusunda yaşanan bütün sıkıntılarının çözümü evlenen eşlere AİLE SOYADI SEÇME hakkının getirilmesidir. Bu minvalde erkek ve kadın ortak bir soyadı seçerek KENDİ AİLE SOYADLARINI özgürce kullanabileceklerdir. Aynı şekilde bu soyad çocuklar açısından da hüküm ifade edecek ve bu şekilde varolan ilkel tutum ortadan kaldırılacaktır. Nüfus kayıtlarının aktarıldığı dijital ortamlar ve TC Kimlik numarası hususu dikkate alındığında soyadı konusunda artık kayıtlarda öneme sahip olmadığı ancak eşler açısından manevi ehemmiyete sahip olduğu açıkça ortadadır.