Çocuklar yaptıkları resimlerde ne anlatıyorlar?

Büyümek, yaş almak, yaşlanmak ve yazıyla öğrenilmiş davranış kalıpları yaratıcılığın önündeki en büyük (!) engeldir. Çocuklar daha bu süreci yaşamadığı için duygu, düşünce ve izlenimlerini renkler çizgiler ve şekillerle anlatır. Özellikle okul öncesi çocuğu sözlü anlatımdan çok, resim yapma yolunu sever ve seçer.

Biz büyükler için dil neyse, resim yapmak da çocuklar için aynı anlatım ve ifade yoludur. Resim, çocuk için çok önemli bir simgesel anlatımdır, buluşları ve duygularıyla, yaratıcılığıyla birleştirdiği düşünce ve duygularını dışa aktardığı araçtır.

Çocuk resimleri ilginç ve orijinaldir çünkü çocukların çizdiklerinde hayal gücü sınırsız ama bilgi dağarcığı ve el- beyin koordinasyonu sınırlı olduğu için beklenmedik şekiller ortaya çıkabilir. Renkleri kullanırken “öğrenilmiş!” sınırlamaları ve ‘şu nesne mutlaka bu renk olmalı’ gibi kuralları yoktur. Fırça ya da kalem kullanma deneyimsizliği nedeniyle boyarken yeni sürprizler de yaratır. Bunlar şaşırtıcı da olabilir.

Aklımdaki ilginç örneklerden biri çocuğun araba resmi yaparken söyledikleriydi. Ortada bir araba resmi vardı ama çocuk bu resmi bana yorumlarken zihninden de yorumlar aktarıyordu; araba yolda giderken tekeri patlamış gibi...

[fotogaleri=804] 

Çocuk resimlerinde en önemli detay yaş gruplarının gelişim özelliklerini de dikkate almaktır.

Resimde ilk dönem, karalamalarla başlar.

İki-üç yaş arası çocukların resimlerinde hep bunu gözleriz.

Dördüncü yaşta çocuk dikkat ve titizlikle çalışır. Şekillerin mekanla pek ilgisi yoktur ama belirgindir. Bu yaş grubundaki çocuklar önemli gördüğü detayları büyük çizer.

Beşinci yaşta ise insan figürleri ön plandadır. Bir nesneye bakarak onu çizmeye çalışır. Yanındaki arkadaşını resim olarak taklit eder. Şekilleri belirgin bir çizgi üzerindedir. Giderek daha gerçekçi olmaya başlar. Resimleri bol renklidir.

Altıncı yaşta grafikli ifade gelişimi fark edilir derecede artar. Büyüklük küçüklük gibi oranlamalar önem kazanır. Cinsiyet farklılığı, saç ve giysi gibi detaylar eklenir.

Okul öncesinde yapılan resimlerin bir özelliği de yapım sırasında değişebilir olmasıdır. Bu değişimdeki kolaylık ve geçişkenlik, bu yaş grubundaki çocukların nesneler arasındaki ayrımları ayırt edebilme yetisinin henüz sınırlı olmasından kaynaklanır.

Bir de resim yaparken ortaya çıkan güçlükler vardır ki onları da ayrı ayrı tanımlamak gerekir. Fakat bu başlık bir sonraki yazının konusu olsun…