Neden tatlı krizi yaşıyoruz?

Tatlı bazen aklımıza gelmez bazen de kriz şeklinde gelir. Peki, tatlı krizi neden bizi bu kadar etkisi altına alıyor? Diyetisyen Gülhan Koca, tatlı krizinin nedenlerini ve bununla baş etme yollarını anlattı.

Beynimizden seratonin ve endorfin adı verilen mutluluk hormonları salgılar. Bazı zamanlarda stres, depresyon, ölümler, üzüntü, duygusal ilişki ve cinsel yaşamdaki sorunlar nedeniyle bu hormonlar yetersiz salınır ve kendimizi mutsuz hissederiz. Bu gibi durumlarda şekerli yiyecekler mutluluk hormonu gibi etki göstererek bizi rahatlatır. Ama bizi mutsuz eden durumlar ortadan kalkmadığı sürece o anda bizi mutlu eden tatlının etkisi maalesef uzun sürmez.

Hangi durumlarda tatlı isteği artar?

Reaktif hipoglisemi: Özellikle öğleden sonra ani bir acıkma hissi ve şekerli bir şeyler yeme isteği, halsizlik, baş ağrısı, konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik, yemek sonrası uyku hali, ellerde titreme, soğuk terleme, çarpıntı tarzında şikayetleriniz varsa kan şekerinizde bir sorun olabilir. Bu belirtiler reaktif hipoglisimi denilen pankreastan insülinin aşırı ve düzensiz salgılandığı bir sağlık probleminin işaretleri olabilir. Bu da ileride bir şeker hastası adayı olabileceğinizin göstergesidir. İnsülin hormonu bozukluğunda kişilerde özellikle karın bölgesinde yağlanma ve kilo artışı görülmektedir. Böyle durumlarda mutlaka bir endokrinog veya diyabet doktoruna başvurmalısınız.

Regli dönemi: Kadınların birçoğu normalde tatlı isteği duymazken regli öncesi yoğun bir şekilde tatlı tüketme ihtiyacı duyarlar. Bu dönemde kadınlar daha sinirli olur ve iştahları artar. Bunun nedeni, regli öncesi azalan östrojen seviyesidir. Östrojen mutluluk hormonları olan seratonin ve endorfinin salgılanmasını sağlayarak kadınlarda doğal antidepresan rolü oynamaktadır. Bu dönemde sürekli olarak tükettiğiniz tatlılar özellikle karın ve basen bölgesinde yağ birikmesine neden olur. Alışkanlığınız değiştirmediğiniz takdirde sürekli kilo artışı görülür. Regl öncesi dönemde dengeli beslenmeye dikkat ederek, tatlı krizlerinizin önüne geçebilirsiniz.

Polikistik over sendromu: PKOS hastalığı olan kadınların birçoğunda insülin direnci de görüldüğü için karın bölgesinde yağlanma ve kilo artışı da görülebilmektedir. Bu sorunu çözebilmek için kişiler, doktorunun verdiği tedavi planını mutlaka uygulamalı. Diyetisyen yardımı alarak sağlıklı beslenme ve ideal kiloya ulaşmayı hedeflemeli, mutlaka düzenli olarak egzersiz yapmalıdırlar.
Vitamin ve mineral yetersizlikleri: Folik asit, demir, magnezyum, potasyum, C vitamini gibi bazı vitamin ve mineral yetersizliklerinde depresyon, halsizlik, isteksizlik gibi problemler ortaya çıkabilmektedir. Bu gibi durumlarda kişilerde tatlı isteği artabilmektedir . Dengeli bir beslenme ile ihtiyacımız olan vitamin ve mineralleri mutlaka karşılamalıyız. Kişiye özel bir eksiklik durumu söz konusu ise mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Tatlı isteğini azaltma yolları

• Kan şekerinizin hızlı düşmesine sebep olan hipolisemi rahatsızlığını önlemek için kahvaltı ve ara öğün alışkanlığı mutlaka edinilmelidir. Öğünler arası en fazla 3 saat olacak şekilde günde 6-7 öğün tüketilmelidir.
• Glisemik indeksi yüksek olan (kan şekerini yavaş yükseltip uzun süre düşmesini engelleyen) posalı besinler (kuru baklagiller, tam tahıllar, sebze ve meyve) tercih edilmelidir. Meyve içeriğindeki fruktoz adı verilen şeker içeriği nedeniyle kan şekerini çabuk yükseltip kısa sürede düşürebileceği için yanında protein içeriği yüksek süt, yoğurt gibi besinlerle tüketilerek kan şekerinin düşmesi engellenebilir.
• Tatlı krizlerinizin sebebi çözümlenemeyen depresyon, stres gibi duygusal problemlerse ve sürekli tekrar ederek kilo almanıza sebep oluyorsa mutlaka psikolojik destek almalısınız. Unutmayın, sorunlarınızı çözemediğiniz takdirde tatlı yemek sadece size geçici bir çözüm sağlayacaktır.
• Canınız tatlı istediğinde taze ve kuru meyveler tüketin. İş yerinizdeki çekmecenizde ve mutfağınızda kalorisi yüksek besinler yerine kuru kayısı, kuru erik, kuru üzüm, kuru incir bulundurmaya özen gösterin.
• Tatlı seçimizi yaparken kalorisi daha düşük olan meyveli ve sütlü tatlıları tercih edin. Çikolatadan vazgeçemiyorsanız bitter çikolata daha doğru bir seçim olacaktır.
• Tatlandırıcılarla hazırlanmış tatlıları, light dondurmayı tercih edebilirsiniz.
• Muz, çilek, kuru meyveleri yoğurtla karıştırarak veya blendırdan geçirerek sütünüzün içine karıştırabilirsiniz. Çikolata isteğiniz çok fazlaysa eğer meyveleri çikolata sosuna batırarak alacağınız kaloriyi de azaltabilirsiniz.
• Tarçın kan şekerini dengelemeye yardımcıdır. Tarçın çubuğuyla kendinize bitki çayları hazırlayabilirsiniz. Yapmış olduğunuz sütlü ve yoğurtlu meyve karışımlarına da toz tarçın ekleyerek hem tatlı isteğinizi karşılamış olursunuz hem de kan şekerinizi düzenlemiş olursunuz.
• Şekersiz tatlı sakızları çiğneyerek tatlı ihtiyacınızı azaltabilirsiniz. Bu şekilde hem şeker tadını almış olursunuz hem de ağzınız dolu olduğu için tatlı yemenizi engellemiş olursunuz.
• Canınız tatlı istediğinde dikkatinizi dağıtmaya çalışın. Su için, yürüyüş yapın, film izleyin, kitap okuyun. Bir süre sonra tatlı isteğinizin geçtiğini göreceksiniz.
• Başarılı geçirdiğiniz hafta için kendinizi ödüllendirin. Ödüllendirme şekli olarak yemek ve tatlı yemek yerine uzun süredir almak istediğiniz herhangi bir kıyafeti veya okumak istediğiniz bir kitabı alın. İzlemek istediğiniz bir tiyatroya gidin. Unutmayın, geçici olarak sizi mutlu eden bir tatlı sonrasında sizi mutsuz edecektir.