Paylaş
Baharın gelmesiyle birlikte anneleri en çok harekete geçiren konulardan bir tanesi çocuklarda tuvalet alışkanlığı oluyor. Nisan ayının kapımızı çaldığı bu günlerde ben de çocuklarda tuvalet alışkanlığını kazanırken anne baba olarak dikkat etmeniz gereken bazı başlıkları sizler için derledim. Tuvalet alışkanlığını kazanma süreci kimi çocuk için zorlu olsa da kimi çocuk için kısa sürede kolaylıkla kazanılan bir alışkanlık olabilir. Her beceri ve gelişim gibi tuvalet alışkanlığının da bireysel farklılıklar gösterdiğini unutmamalısınız. Çocukların tüm bireysel farklılıklarına göre tuvalet alışkanlığının kazanımında nelere dikkat etmeliyiz?
Çocuğunuzun tuvalete gittiği saatlerini not etmeye çalışın. Buradaki saatler size yeterince bilgi verecektir. Bu eğitimin bir alışkanlığa dönüşmesi ve sağlıklı beceri kazanımı için anne ve babanın tutarlı davranması önemlidir. Çocuğunuzun altının kuruluk süresine bakarak en az 15 dk. olmak ile beraber ilk zamanlarda en geç 30 dk. bir “Tuvalet zamanı” diyerek tuvalete götürün. İlk hafta bu süreçte soru sormadan kendisinin süreçle ilgili farkındalığı kazanmasını sağlamamız için soru sormayı tercih etmeyin.
Yukarıda belirttiğim sürelerde çocuğunuza yalnızca farkındalık kazandırdık. Sonraki haftalarda bu süreleri yavaş yavaş uzatarak soru sorma evresi başlar. Örneğin 30 dk. süre ile artık kuru kalan bir çocuğu 45 dk. süreyle tuvalete götürebiliriz. Tuvalete götürmeden önce ona “Tuvaletin var mı?” diye sorumuzu bir kere olmak şartıyla sorabiliriz. Aksi halde sürekli sormanız çocuğunuzu sürece karşı direnç göstermesine neden olabilir.
Çocuğunuzun hala altını bezliyor olmanız onun regresyon (geri dönüş) yaşamasına neden olur. Bu ikilemde çocuğunuzun özerkleşmesi mümkün değildir. Bu nedenle eğitime başlanıldığında artık beze çocuğunuz ile birlikte veda ederek hayatınızdan çıkarın.
İlk tuvalet deneyiminde çocuğunuz size sorular sorabilir. Klozetin deliği onlara çok korkutucu gelebilir. Burada çocuğunuzu anlayan ve sakinleştiren olmalısınız. Küçümseyen ya da zorlayan taraf olmanız çocuğunuzun kaygılarını tetikleyebilir.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu dönemde çocuğunuzun gelişimsel yönü anal bölgededir. Bu nedenle çocuğunuzun vücudundan çıkan dışkı da onun bir parçasıdır ve ondan ayrılmak istemeyebilir. Burada çocuğunuzun kaygısını anlayan bir tutum sergilemelisiniz. Bazen dışkının gittiği yer hakkında sorular soruluyor. Bu sorulara yanıt verirken kaybolma, birleşme, yok olma gibi terimlerden uzak durmalısınız. “Sen tuvaletini yaptığında onlar oradan uzun bir yolculuğa çıkıyorlar.” Gibi kısa ve net bir açıklama yeterli olacaktır. Bazen aitlik duygusunu desteklemek için “ Yolculuğa çıkan her parçan ise her zaman sana ait olduklarını bilecekler” gibi bir cümle ile destekleyebilirsiniz.
Çocuğunuzun tuvaletini yaptığında kendi kakasından ve kokusuna karşı verdiğiniz tepkilere ve söylediğiniz kelimelere dikkat edin. Çocuğunuza değil belki duruma karşı ( kaka, pis, -e, v.b.) verdiğiniz bu tepkiler çocuğunuza ait bir durum ile bağlantılıdır. Bu durumda çocuk kendine olan bir tepki olarak algılarken bu durum çocuğunuzun hem kendine karşı olan düşüncelerini olumsuz etkiler hem de farklı bağlamlar kurabilir.” O kadar pis kokuyorum ki kimse buna tahammül edemez!”
Bu dönemde çocuklar tuvalete ve tuvaletteki kişilere karşı merak içindedirler. Sıklıkla tuvalete girenin ardından içeri girme, onu izleme gibi durumlarla karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu durumun mahremiyet gelişimi ve çocuğunuzun ruhsal gelişimini olumsuz etkilememesi için sizi izlemesine izin vermeyin.
Tuvalet eğitiminde yaşanılan kazalarda çocuğunuzun üstünü kendi değiştirmesini isteyin. Bu süreçte ona yardımcı olun fakat asıl sorumluluğu çocuğunuza vererek durumla baş etme gücünü arttırın.
Çocuğunuzun bu yolculuğunda sıklıkla kazalar meydana gelebilir fakat kazalar yaşandığında cezalardan kaçınmalısınız. Ceza belki sizi hedefinize ulaştırsa da görünen alışkanlığın altında çocuğunuzun farklı savunmalarına neden olabilir.
Paylaş