Şiddete uğrayan kadınların başvurabilecekleri hukuki yollar neler?
Kadına yönelik şiddet, kanundaki tanımıyla kadınlara, yalnızca kadın oldukları için uygulanan veya kadınları etkileyen cinsiyete dayalı bir ayrımcılık ile kadının insan hakları ihlaline yol açan ve kanunda şiddet olarak tanımlanan her türlü tutum ve davranış. Kadına karşı fırsat ve cinsiyet eşitsizliği, fiziksel, psikolojik ve cinsel şiddet, hepsinin temelindeki ana sebep ise kadın olarak dünyaya gelmiş olmak. Bazı şiddet mağdurları uğradıkları şiddeti sakladıklarından tam bir istatistik yapılamasa da, maalesef hemen hemen her gün çevremizde kadına karşı şiddetin bir türüne tanık olmak mümkün.
Kadın cinayetleri ve cinsel istismar haberleri yürekleri dağlarken, haberlere konu olmayan psikolojik ve ekonomik şiddet ise madalyonun bir diğer yüzü. Şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla özel olarak düzenlenen 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanundaki şiddet tanımında da, fiziksel ve cinsel şiddetin yanı sıra psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranışa da yer verilmiş. Bu yazıda ise mevcut yasa kapsamında şiddet mağduru kadınların hakları ve başvurabilecekleri yasal yollar değerlendirilecek.
Mevcut yasa kapsamında şiddet mağduru kadın, şiddetin türüne göre koruyucu ve önleyici tedbirler talep edebilir. Mülki amir tarafından verilebilecek koruyucu tedbirler, barınma yardımı, geçici maddi yardım, psikolojik, meslekî, hukukî ve sosyal bakımdan rehberlik ve danışmanlık yardımı, geçici koruma altına alınma, kreş yardımı; hakim tarafından verilebilecek koruyucu tedbirler ise, işyerinin değiştirilmesi, müşterek yerleşim yerinden ayrı bir yerleşim yeri belirlenmesi, tapu kütüğüne aile konutu şerhi konulması, şiddet mağduru kadının hayati tehlikesinin bulunması ve diğer tedbirlerin yeterli olmayacağının anlaşılması halinde ise mağdurun kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerinin değiştirilmesi.
Şiddet mağduru kadın ayrıca hakimden şiddet uygulayan kişinin kendisine, yaşadığı konuta, okuluna, iş yerine yaklaşmaması, müşterek konuttan derhal uzaklaştırılması ve müşterek konutun kendisine tahsis edilmesi gibi önleyici tedbirleri de talep edebilir. Şiddet uygulayan kişi aynı zamanda ailenin geçimini de sağlayan veya katkıda bulunan kişiyse ve henüz Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre nafakaya hükmedilmemişse hakim talep edilmese dahi resen tedbir nafakasına da hükmedebilir.
Hakkında verilen tedbir kararlarına aykırı hareket edenler ise zorlama hapsine tabi tutulur. Ayrıca kanunda şiddet veya şiddet uygulanma tehlikesinin varlığı hâlinde herkesin bu durumu resmi makam veya mercilere ihbar edebileceği ve bu kanun kapsamındaki başvurular ile verilen kararların icra ve infazı için yapılan işlemlerden yargılama giderleri, harç, posta gideri ve benzeri masraf alınmayacağı da hüküm altına alınmış.
Son olarak şunu ifade etmek isterim ki, Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanundaki tedbirlerin yanı sıra şiddete maruz kalan kadınların korkmadan, çekinmeden ve gecikmeksizin suçluların yakalanmaları ve haklarında soruşturma başlatılarak yargılanabilmeleri için Cumhuriyet Başsavcılıklarına veya kendilerine en yakın kolluk kuvvetlerine şikayette bulunmalarını önemle tavsiye ederim.
