Anlaşmalı boşanma davası

Eşlerden her ikisi boşanmak istediğinde ve boşanmanın mali sonuçları, ortak çocuklar gibi boşanmanın şartları konusunda anlaşmaları halinde davaları anlaşmalı boşanma olarak aksi durumda ise çekişmeli boşanma olarak devam eder ve sonuçlanır. Bu yazıda anlaşmalı boşanma şartları ve usulü değerlendirilecektir.

Anlaşmalı boşanma Türk Medeni Kanunu’nda boşanma sebepleri arasında sayılan ‘Evlilik Birliğinin Sarsılması’ başlıklı 166/3. maddesiyle düzenlenmiştir. Maddeye göre; ‘Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır.’

Anlaşmalı boşanma davasının şartları nelerdir?

Anlaşmalı boşanma davasının görülebilmesi için bazı şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir. Bunlardan ilki evliliğin en az bir yıl sürmüş olması gereğidir. Burada esas olan tarih resmi nikâh tarihidir. İkinci şart ise eşlerin ya birlikte başvurmaları ya da eşlerden birinin başvurması halinde diğer eşin başvuran tarafın davasını kabul etmesi gereğidir. Eşlerin anlaşmalı olarak boşanabilmeleri için ortak boşanma iradelerinin dava sonuçlanıncaya ve hüküm kesinleşinceye kadar devam etmesi de gerekir. Burada önemle belirtmek gerekir ki, boşanma kararı kesinleşinceye kadar eşlerden birinin irade beyanından dönmesi halinde boşanma davası çekişmeli boşanmaya dönüşür. Buradaki iradeden kasıt ise boşanma isteğinin yanı sıra boşanmanın mali sonuçları ve ortak çocukların durumu konusunda tarafların anlaştıkları ortak irade beyanıdır. Üçüncü şart ise eşlerin irade beyanlarını hakim önünde açıklamaları gereğidir. Yani dava açıldıktan sonra eşlerin duruşmaya bizzat gidip boşanmaya ilişkin irade beyanlarını hakim önünde açıklamaları gerekir. Dördüncü şart ise hakimin boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilen anlaşmayı uygun bulması gereğidir. Kanuna göre hakim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Böyle bir durumda hakim tarafından yapılan değişikliklerin eşler tarafından da kabul edilmesi halinde eşlerin boşanmasına karar verilebilecektir.

Anlaşmalı boşanma davası için nereye başvurulur ve usulü nedir?

Anlaşmalı veya çekişmeli her türlü boşanma davası için aile mahkemesine başvurulması gerekir. Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde ise boşanma davalarına Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen asliye hukuk mahkemesince bakılır. Anlaşmalı boşanma davaları çekişmeli boşanma davalarına oranla daha kısa zamanda sonuçlanabilmekle beraber önemle belirtmek gerekir ki mahkeme tarafından boşanma kararı verilmesi halinde bu kararın eşlerin her ikisi tarafından da tebliğ alınarak kesinleştirilmesi gerekmektedir. Karar kesinleşmeden anlaşmalı boşanma davası sonuçlanmış olmaz. Nitekim Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 14.10.2020 tarih, 2020/3843E. 2020/4737K. sayılı kararına göre; ‘Anlaşmalı boşanma yönünde oluşan karar kesinleşinceye kadar eşlerin bu yöndeki diğer bir ifadeyle gerek boşanmanın mali sonuçları, gerekse çocukların durumu hususunda kabul edilen düzenlemeleri kapsayan irade beyanından dönmesini engelleyici yasal bir hüküm bulunmamaktadır.’