Hipertansiyon diyeti nedir? Nasıl yapılır?

Özellikle gelişmekte olan ülkelerde hipertansiyonu olan bireyler giderek artmaktadır. 2000’li yıllarda dünya nüfusunun %26,4’ünde hipertansiyon mevcutken 2025 yılında bu oranın %29’lara ulaşacağı öngörülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre hipertansiyon her sekiz ölümden birinin sorumlusu olup, en öldürücü üçüncü hastalık olarak kabul edilmektedir. Hipertansiyon, inme, kalp yetmezliği gibi kardiyovasküler hastalıklar için bir risk faktörü oluşturmaktadır. Ancak hipertansiyon tüm bu hastalıklar için önlenebilir bir risk faktörüdür. İlaç dışında bir takım yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebilir. Bu değişikliklerin başında ise beslenme gelir.

Hipertansiyonu önlemede en etkili diyet yaklaşımlarından biri DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) diyetidir. DASH, “hipertansiyonu durdurmak için diyet yaklaşımları” anlamına gelir.

BU DİYET NASIL UYGULANIR?

DASH, 8 hafta süren, sebze ve meyvelerden zengin, yağsız veya az yağlı süt ve süt ürünleri içeren, özellikle doymuş yağ ve kolesterolden yoksun bir diyet şeklidir. Bu diyetteki asıl amaç diyetle alınan sodyum miktarını azaltmaktır.

DASH DİYETİ BOYUNCA DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN BAZI KURALLAR VARDIR:

• Düşük kalorili ve küçük porsiyonlar tercih edilmelidir. Çünkü diyetin amaçlarından biri de ağırlık kaybı sağlamaktır.
• Kırmızı et yerine beyaz et ve balık tercih edilmelidir. Süt, yoğurt, diğer süt ürünleri ve tüm et seçenekleri yağsız olmalıdır ve haftada 2 kez mutlaka balık tüketilmelidir.
• Şeker ve şeker ilaveli gıdalardan ve hamur işlerinden uzak durulmalıdır.
• Diyette potasyum, magnezyum, kalsiyum, posa ve protein bakımından zengin olan yağlı tohumlar ve kurubaklagillere mutlaka yer verilmelidir.
• Diyetin en önemli amaçlarından biri sodyumu kısıtlamak olduğu için sadece tuzsuz yemek; yani yemeklere sofra tuzu eklememek yeterli olamayabilir. Çünkü bazı besinlerin tuz içerikleri oldukça yüksek olabilir. Bu nedenle tüketilen besinlerin sodyum içeriklerine dikkat edilmelidir.
• DASH diyetinin en büyük avantajı herkese uygun olmasıdır. Tüm sağlıklı bireyler, bu diyeti rahatlıkla uygulayabilirler.

AĞIRLIK KAYBI TEDAVİDE ETKİLİDİR

Hipertansiyon tedavisindeki etkili yöntemlerden bir diğeri de ağırlık kaybıdır. Yapılan araştırmalar, ağırlığın kan basıncı ile direkt ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre aşırı kilolu olan bireylerin hipertansiyon riskleri kilolu olmayanlara göre daha yüksektir. Dolayısıyla ağırlık kaybı hipertansiyon tedavisinin önemli bir basamağıdır. Bu nedenle ağırlık kaybı ve ağırlığın korunması için enerji alımının kısıtlanması, fiziksel aktivitenin artırılması ve bunların yaşam şekli haline getirilmesi mutlaka sağlanmalıdır.

BESLENMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR;

1- Sodyum alımı 1,5- 2,5 g arasında (4- 6 g tuz) tutulmalıdır. Bu alımı sağlayabilmek için yemeklere tuz ilave edilmemelidir.

2- Diyette potasyumdan zengin nane, maydanoz, kekik, dereotu, limon suyu, soğan gibi besinlere yer verilmelidir. 

3- Paketlenmiş / işlenmiş gıdalar mümkün olduğu kadar tüketilmemeli, tüketmek durumunda kaldıysak yağsız ya da düşük yağlı olanlar tercih edilmelidir.

4- Jambon, sucuk, salam gibi şarküteri ürünleri, turşu, konserve sebzeler, zeytin gibi salamura besinler ve ketçap, hardal gibi sosların tüketimi kısıtlanmalı hatta tüketilmemelidir.

5- Doymuş yağ asitlerini çok içeren tereyağı, sade yağ, iç yağ ve katı margarin kullanılmamalıdır.

6- Düzenli fiziksel aktivite tüm hastalıkların önlenmesinde olduğu gibi hipertansiyon tedavisinde de önem taşır. Bu nedenle haftada en az 3 gün olmak üzere orta tempolu egzersiz yapılmalıdır.

7- Pasta, dondurma, şerbetli tatlılar, meşrubatlar, meyve suları gibi çok şekerli yiyeceklerden uzak durulmalıdır.

8-Alkol alımı mutlaka sınırlandırılmalıdır.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Emel Arslan

[fotogaleri=1261]