Koronavirüs hakkında merak edilenler

Dünyanın başına taç gibi oturan bu koronavirüs, gerçekten de adını kraliçe tacından alıyor. Şekli taca benzediği için Latincede “taç” anlamına gelen “corona” kelimesiyle adlandırmışlar. Bu koronavirüsler yıllardır hayatımızda. Hatta hepimiz koronavirüsün bir türünü geçirdik. En basiti olan nezleyi herkes geçirmiştir. Burun akıntısıyla birlikte üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olurlar. Fakat bu yeni tür koronavirüs, soğuk algınlığından daha ağır semptomlar gösterdiği için paniğe yol açıyor.

Nasıl bulaşıyor?

Bu koronavirüs yapısı gereği tek başına yaşayamıyor. Yani ortama yayıldığında orda belli bir süre yaşayıp sonra yok oluyor. Bu iyi bir şey... Virüs bir canlıya bulaştığında ise belli bir hücreyi seçiyor ve oraya yerleşiyor. Yeni koronavirüs, solunum yolu mukozalarını sevdiği için damlacık yoluyla yani öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında virüs içeren solunum salgıları ile insandan insana bulaşıyor. Yani koronavirüs yiyecekle mideye gitse hastalık yapmıyor. Virüsün solunum yolu mukozalarına girdiği zaman çoğalıp dokulara zarar vermesi belirli bir süre aldığı için bu süreye kuluçka dönemi deniliyor. Burada virüsün miktarı önemli. Az sayıda virüs vücuda girdiyse hastalık yapmıyor, çünkü savunma hücreleri bunları yok ediyor. Virüs sayısı artınca ve savunma hücrelerimizin başa çıkamayacağı miktara gelince hastalık başlıyor.

Nasıl önlenir?

Yapılması gereken ilk şey bağışıklık sitemimizi sağlamlaştırmak. Beslenme, sigara içmeme, uyku en kolay alınabilecek önlemler. Diğer bir önlem ise virüsün vücudumuza girmesini önlemek. Bu yüzden evde kalacağız. Sokağa çıkarken maske takacağız. Ben eldiven önermiyorum. Eldiven elimizi koruyor. Ancak psikolojik olarak virüse karşı korunduğumuz hissiyle eldivenle her yere rahatlıkla dokunuyoruz, sonra cep telefonumuza, anahtarımıza, maskemize dokunup eldivende biriktirdiğimiz tüm virüsü vücudumuza yayabiliyoruz.

Virüsün dışı lipid (yani yağ) bir kapsül ile kaplı. Bu kapsülü yok eden, yani yağı çözen ise sabundur. Sabun en iyi virüs yok edicidir. Alkol de bir seçenek ama alkol hem pahalı hem de sürekli kullanımda ciltte çatlaklara yol açabilir. Kısaca sabun ve su en iyi dezenfektandır. Bu arada suyumuzu dikkatli harcamamız gerekli. 3 ay sonra elimizi yıkayacak su sıkıntısı yaşayabiliriz, zira su seviyelerimiz çok azaldı, dikkat! Koronavirüs hakkında merak edilen birçok soru var. Örneğin;

Koronovirüs havadan bulaşıyor mu?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) koronavirüsün (Covid-19) kişilere hava yoluyla bulaşmadığını açıkladı. DSÖ’nün resmi sosyal medya hesabı üzerinden yapılan açıklamada, koronavirüsün hava yoluyla taşınamayacağı belirtilerek virüsün hasta kişilerin öksürme, hapşırma veya konuşmaları esnasında bulaşabileceği ifade edildi. Damlacıkların havada kalamayacak kadar ağır olduğu ve hemen düştüğü bildirildi.

Koronovirüs gıdalarla bulaşıyor mu?

Hayır, Covid-19 gıdalarla (et, süt, yumurta vb.) bulaşmaz. Meyve ve sebzeleri kabukları ile yemenin hastalık riskini artırmış olduğuna dair bir veri yoktur. Genel temizlik kuralları doğrultusunda meyve ve sebzeler yıkanarak kabukları ile de tüketilebilir. Gıda ürünleriyle et, süt, yumurta gibi gıdalarla bulaşmadığı söylenebilir. Yine belirtelim bu virüs sadece solunum yoluna yerleşiyor, midemize giden virüsler hiçbir şey yapamıyor. Mide asidi ile yok ediliyor.

Virüs cansız yüzeylerde ne kadar kalır?

Koronavirüs genel olarak dış ortama çok dayanıklı olmayan virüslerdir. Ortamın nem ve sıcaklığına, dışarı atıldığı organik maddenin (tükürük, balgam) miktarı, kontamine ettiği yüzeyin dokusu gibi faktörlere göre değişen bir dayanma süresi söz konusudur. Genel olarak bakır yüzeyde 4 saat, alüminyumda 8 saat, kağıtta ve karton yüzeyde 24 saat, çelik yüzeyde 2 gün, tahta ve plastikte 4-5 gün kadar kalabiliyor.

Sıcak halde içilen içecekler ve yemekler virüsü öldürür mü?

Hayır, tam tersine aşırı sıcak içecekler ağız-boğaz bölgesini yakarak mukozalarımızda olan koruyucu epitel tabakayı ve bağışıklık salgılarının fonksiyonunu bozduğundan virüsün vücuda girmesini kolaylaştırabilirler.

Soğan sarımsak yemek bizi koronavirüsten korur mu?

Hayır, sarımsak ve soğan içerdikleri alisin ve kuvarsetin sayesinde antimikrobiyal özellikleri olan sağlıklı gıdalardır ama koronavirüsten koruma gibi bir faydaları bilimsel olarak ortaya konmamıştır.

Dışarıdan sipariş edilen paket yemeklerde virüs riski var mı?

Evet vardır, mecbur kalmadıkça dışarıdan paket yemekler ve soğuk yiyecekler (salata, soğuk sandviç) sipariş verilmemeli, yemekler mutlaka pişmiş olmalı. Dışarıdan gelen paketin poşeti ve kabı çöpe atılmalıdır.

Havalar ısındıkça virüs yok olur mu?

Sıcak havanın virüsü doğrudan öldürmesine dair bir bilgi yok. Ancak havaların ısınması ile evler, iş yerleri daha iyi havalandırılıyor ve böylelikle solunum yoluyla bulaşan virüslerin bulaşma olasılığı azalıyor. Aynı zamanda artan sıcaklık nedeniyle virüs dış ortamda daha kısa süre canlı kalabiliyor.

Koronavirüsü nasıl yenebiliriz?

Birlik olarak, kararlılıkla, bir sonraki adımı düşünerek, müsriflik ve aşırılık yapmadan, kaynaklarımızı sorumlu kullanarak, sabun ile hijyenimizi koruyarak, psikolojimizi ayakta tutmak için evimizde üretken olmaya çalışarak, öğrenerek, okuyarak, bireysel gelişimimize katkıda bulunacak projeler üreterek bu savaştan manevi olarak kazançlı çıkmayı hedefleyerek bu virüsçüğü yenebiliriz.