Tacize ya da şiddete uğrayan kişi ne yapmalı?

Herhangi bir taciz vakasını ALO 183'E BİLDİRİN

Eğer bir kişinin kendisinin veya bir yakının cinsel tacize uğradığına ilişkin durum varsa ya da çevresindeki bir çocuğun cinsel istismara uğradığına dair bir şüphesi varsa ayrıca Alo 183 hattı aranabilir. Alo 183, aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları ve gazilere yönelik hizmetler hakkında bilgilendirme ve yönlendirme sağlayan bir hat olup taciz vakalarında yardımcı olmaktadır. Çevrede yaşanan taciz vakasını bildirmemek ayrı bir suçtur ve Türk Ceza Kanunu’na göre işlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Savcılığa veya polis karakoluna şikâyette bulunmanın ve ceza davası süreci başlatmanın yanı sıra tacize uğrayan kişi bulunduğu ildeki baronun çocuk hakları komisyona, insan hakları komisyonuna veya kadın hakları komisyonlarına başvurup destek talep edebilir. Türk Ceza Kanunu 105. Maddesi gereğince bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikâyeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına, fiil çocuğa karşı işlenmiş ise altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunmaktadır. Cinsel taciz suçunun bir kamu görevlisi, bir asi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından, aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle ya da posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesi halinde ceza yarı oranında arttırılır denilerek failin cezalandırılması öngörülmüştür. Bu fiil nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.

İş yerinde tacize uğranmışsa...

Ceza davasının yanı sıra kişi iş yerinde psikolojik tacize uğramışsa veya cinsel tacize uğramasından ötürü psikolojik anlamda ciddi zarar görmüş, hatta taciz ilerlediğinde bile günlük hayatını etkileyebilecek bir noktaya gelmişse ve bundan da bir maddi zarar görmüşse tazminat davası açabilir. Kaldı ki Türk Ceza Kanunu, kişinin kendisine yapılan bu fiil nedeniyle işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış olması durumunda ceza bir yıldan az olamayacağını belirtmiştir. Bu dava maddi- manevi tazminat davası olup kişi bulunduğu yer mahkemesine giderek Asliye hukuk mahkemesinde tacizden uğranılan zarardan ötürü maddi- manevi tazminat davası açabilir. Taciz aynı zamanda kişilik haklarını zarara uğratan haksız bir fiil olduğundan kişi bu sebebe dayanarak davasını açabilir.

ŞİDDETe uğrayan kişi ne yapmalı?

Şiddet, bireyin fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik yönden zarar görmesiyle ya da acı çekmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel hareketleri, buna yönelik tehdit ve baskıyı ya da özgürlüğün keyfi engellenmesini de içeren, fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranıştır. Şiddet, özel veya kamusal alanda (evde, aile bireyleri arasında, sokakta, iş yerinde) meydana gelebilir. Özellikle şiddet 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’da ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer almaktadır. Şiddete yönelik koruma tedbirlerinin verilmesinde, şiddete uğrayan bir kadın olduğunda Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) ve Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) etkili olmaktadır.

• Şiddet mağduru bir kişi bu durumu yaşadığında ilk etapta polise veya bulunduğu yer jandarma bölgesinde ise jandarmaya ulaşmalıdır.
• Ancak tıbbi müdahaleye acil ihtiyaç duyan kişi doğrudan bir sağlık kuruluşuna gitmeli ve şiddet gördüğünü dile getirmelidir. Bu durumda olay hastane polisine intikal ettirilir ve gerekli işlemler yapılır.
• Şiddete uğrayan kişi şikayetini yapabileceğinin yanı sıra ALO 183 hattını arayarak yardım talep edebilir. Bu hat kadın, çocuk, özürlü sosyal hizmet danışma hattı, şiddete maruz kalan veya kalma ihtimali bulunan kadınlara psikolojik, ekonomik ve hukuki destek vermekte ve gerekli duydukları hizmete ulaşmalarını sağlamaktadır.
• Şiddet yaşanması durumunda başvurulabilecek belli başlı yerler vardır. Bunlar Polis merkezleri ve jandarma karakolları, cumhuriyet başsavcılıkları, aile mahkemesi hakimlikleri ve diğer başvuru yerleridir.
• Mülkî amir (kaymakamlık, valilik) veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kolluk (polis) amiri tarafından, olayın niteliği, şikâyet ve ihbar göz önünde bulundurularak şiddet mağdurunun hayati tehlikesinin bulunması halinde ilgilinin talebi üzerine veya resen geçici koruma altına alma tedbiri verilir. Korunan kişinin ne şekilde koruma altına alınacağı, şiddet mağduruna yönelik muhtemel tehdit ve risk göz önüne alınarak şiddet mağduru ve şiddet uygulayanın durumunun değerlendirilmesi suretiyle hâkim veya mülki amir tarafından, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kolluk tarafından belirlenir.
• Korunan kişiye, geçici koruma kararının kapsam ve içeriği, şiddet veya şiddete uğrama tehlikesinin varlığı halinde arayabileceği telefon numaraları, kolluğun sorumlulukları, hangi durumlarda kolluğa bilgi vermesi gerektiği, hangi kolluk biriminin geçici koruma hizmetinden sorumlu olduğu ve benzeri hususlar, kolluk tarafından açıklanarak tutanağa geçirilir ve tebliğ edilir.
• Özellikle şiddet mağduru kadın hakkında uygulanacak koruma tedbiri, yakın koruma, konutta koruma, işyerinde koruma, motorize veya yaya devriye ile koruma ve çağrı üzerine koruma şeklinde olabilir.
• Kaymakamlık, polis merkezleri ve jandarmadan başka başvurulacak yerler de vardır. Bunlar; şiddet önleme ve izleme merkezleri (ŞÖNİM), kadın sığınma evleri, sağlık kuruluşları, barolar (insan hakları merkezi, kadın hakları merkezi, çocuk hakları merkezi) ve şiddete ilişkin çalışmalar yapan Sivil Toplum Kuruluşları’dır. Bu kurumlardan bazıları ücretsiz olarak danışmanlık ve rehberlik hizmeti vermektedir. Aynı zamanda belediyelerde de özellikle şiddete uğrayan kadınlar için kadın dayanışma merkezleri bulunmaktadır.
• Kişi şiddete uğraması durumunda yukarıda bahsedilen makamlara başvuru yapabilir. Şiddete uğradığını gösterir darp raporuyla beraber savcılık makamına şikâyet başvurusunda bulunarak aynı zamanda savcılıktan koruma tedbiri olarak uzaklaştırma kararını da isteyebilir. Bu tedbir kararını mahkemelerdeki hakimler de verebilmektedir. Şiddet faktöründe en önemli kanıt unsuru darp raporu ve tanıktır. Mahkeme sürecinde şiddete uğradığını tanıklarla ve raporlarla kanıtlamalıdır. 
• Yargılamada yaralamanın basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilip giderilemediğine bakılmaktadır. Eğer, yaralanma basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilecek derecede hafifse dört aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunmaktadır. Eğer basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilecek hafif yaralamanın dışında daha ciddi bir durum söz konusu ise, eylemin cezası bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır. Basit yaralama normal şartlarda şikâyete tabi bir suç olmasına rağmen eğer eşe karşı işlenmişse resen kovuşturulmaktadır. Olayın özelliğine göre takdiri indirim veya artırım sebeplerinin uygulanması mümkündür.