Kurban Bayramı çocuğa nasıl anlatılmalı?

Her yıl birçok çocuk kurbanlık hayvanların kesilmesini izleyerek psikolojik yaralar alıyor. Bir yandan canlıları sevmeyi öğretirken diğer yandan hayvan kesiyor olmayı çocuklara uygun bir dille anlatmak gerekiyor. Ama nasıl?

Kurban Bayramı, paylaşmayı, birlikte yaşamayı, birbirimize sahip çıkmayı öğütleyen bir gelenek. Fakat kurbanlık hayvanın safha safha parçalara ayrılmasını izlemek ise tüm çocuklar için tam bir travma. O halde bunu yaşayıp yaşamamak değil, ne şekilde yaşadığımız önemli.

Günümüzde televizyon ve bilgisayar ile birçok şiddet görüntüsüne maruz kalan çocuklarımızın gözleri önünde kurban kesmek, şunu demekten farksız: “Arkadaşına vurma, kedileri tekmeleme dedim ama ben de şimdi bu hayvanı kesiyorum.” Ailelerin bu cümleyi sarf etmeyeceği açık ancak çocukların algılama şekli maalesef ki böyle. Hele hele 9-11 yaşları arasında gerçekleşen soyut şeyleri anlayabilme olgunluğuna ulaşmamışlarsa…

Çocukların soyut kavramları anlamasını beklemeyin

Okul öncesi dönemde olan çocuklar için ise bu durum bir film izlemekten farksız ancak anlayamadıkları, eğlenemedikleri bir film bu. İçedönük çocuklar resimleri ile durumu ifade etmeye ve bu gerginlikten kurtulmaya çalışırlar. Dışa dönük çocuklar ise genellikle bayramdan sonra olan biteni anlayabilmek için durumu etrafındaki insanlara anlatıp tepkilerine bakarlar. “Babamlar bacaklarını bir bağladı, küt diye yere düştü. Gözlerini bağladılar, bıçak, çırpınış, ses…” Karşısındakinden gelen tepki ile yaşadıklarını anlamlandırmaya çalışırlar. Fakat çocuk soyut kavramları (Din, ölüm, rüyalar gibi) algılayabilecek olgunlukta olmadığından, yeni soru işaretleri eklenerek karmaşa büyür.

Hiçbir çocuk kurban kesimine tanık olmasa, 11 yaşın üzerindeki çocuklar çok isteseler bile sadece uzaktan izleyebilse soru işaretleri doğmaz, çocuklarımız enerjilerini nörolojik olarak algılayamadıkları durumları anlamaya harcamaz. Bunun yerine çocuklarımızın dikkatini birlikte kaliteli zamanlar yaşamaya çeksek daha verimli olacağını düşünüyorum.

Çocuklara neler söylenmeli?

Çocuklara bayramın manevi anlamda da ne anlama geldiğini çocuklara anlatmanın önemine değinen Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı Öznur Simav şunları kaydetti…

“Bayramların ne demek olduğu ve içinde hangi kavramların yer aldığı; çocuklara, yaş gruplarına uygun şekilde hissettirilmelidir. Kurban bayramının da salt hayvan kesmek olmadığı, insanların birbirlerine yakınlaşmalarına vesile olduğu, kurban kesemeyecek kadar ekonomik yetersizlikte olanların ya da kesmeyenlerin ikram olarak gelen kurban etlerini kabul etmeleriyle aralarında bir yakınlık doğacağı, sağlıklı beslenebilmemiz için kurbanlık hayvanların olduğu, her gün beslenme adına binlerce hayvan kesildiği anlatılmalıdır.”