Çocuklara paylaşma duygusunu nasıl öğretebiliriz?

Bebek dünyaya geldiğinde evin gözdesi oluverir. Evin ısısından, anne babanın uykusuna kadar ailenin yaşam düzeni bebeğe göre ayarlanır çünkü bakıma muhtaçtır ve ailenin biriciğidir- ilk çocuk olmasa bile... Çocuk bu düzene seve seve ayak uydurur. Hatta ailenin farkına varmadan yaptığı eksik, uygun olmayan yönlendirmeleri ile buraların ondan sorulduğu yanılgısına inanır. Çocuğa günün birinde ‘sahip olduğunu paylaş’ dendiğinde de olanlar olur!

PAYLAŞMAK KAVRAMI NEDİR?

Paylaşmak kavramı anne babayı, anne baba ile kardeş ile paylaşmaktan, eşyayı akranı ve/veya kardeşi ile paylaşmaya, 1 yaş küçük kardeşi ile anne sütünü paylaşmaya kadar çok yönlüdür...

AİLELER PAYLAŞMA DUYGUSUNU NASIL ÖĞRETEBİLİR?

Yaşamın ilk yıllarında çocuğun yemeğini kendi yemeye, karşılıklı oyun oynamaya başlaması ile aileler paylaşmaya dikkat çekebilirler. Yemek yerken ‘bir sana, bir bana’ oyunları oynanabilir. Anne sütünü yeni gelen kardeş ile paylaşması yani emzirme dönemi (yaklaşık ilk 2 yıl) bitmeden gebelik ile karşılaşılması işleri güçleştirebilir ve çocuktan sütü paylaşması beklenemez. Aksi taktirde hem anneye hem kardeşe hem de paylaşmaya tepki göstermesi beklenebilir.

2 yaşına gelen çocuğun dil gelişiminde “babanın arabası”, “abinin defteri” , “benim topum” gibi ifadeler (dil ekleri kullanılmaksızın) belirginleşir. Aynı dönemde çocuğun kendi için önemli göstergeler olan meme emmekten ve bezden ayrılması da söz konusudur.

3 yaşta sosyal ilişkilerin ön plana çıkması ile paylaşma kavramı önem ve anlam kazanır. Çocuğun sahip olduğunu paylaşma önerisini red etmesi doğal tepkidir, çünkü o zamana kadar her şey onundur. Çocuğu paylaşması için zorlamak karşısında ilişki kurmaya çalıştığı arkadaşına veya yetişkine öfke duymasına neden olabilir.

ÇOCUKLARA PAYLAŞMAYI ÖĞRETMENİN YOLLARI

1. Anneyi baba ile veya babayı anne ile paylaşmak istemeyen çocuğa aile kavramını ve herkesin herkes ile paylaşımda olduğunu fark ettirmek,
2. Paylaşarak örnek olmak,
3. Değiş-tokuşu öğreterek, elindekini kaybetmemesini, sadece değiştirmesini sağlamak,
4. Paylaşması gerekecek durumu öngörerek, söz konusu nesneden 2 tane aynı olanı edinmek, birini paylaşmasını istemek,
5. Çokça elde olanı (bir kekin bir dilimini iki parçaya bölerek vermek ve sonra yeniden vermek gibi) paylaştıra paylaştıra vermeye devam etmek,
6. ‘ama sonra üzülür’ gibi paylaştırma bahanesi göstermemek,
7. Paylaşması istenen şeylerden hangisini paylaşmak istediğini sormak,
8. Sıralı oyunlar oynamak,
9. Çocuğun özeline saygı duymak ve özel bulduğu eşyaları paylaşmasını beklememek,
10. Elindekini karşısındakine vererek arkadaş olabileceği yanılgısına sürüklememek paylaşmayı öğretme sürecinde yardımcı olacaktır.

DİKKAT!

Kimi çocuklar, paylaşılmamış olanı gizlice cebine atabilir, kendine saklamak isteyebilir. Bu durum 7 yaştan önce çalmak, aşırmak olarak adlandırılamaz...