Çatışma ortamı, savaş ve astım

DÜNYADA ÇATIŞMA BÖLGELERİ

Dünya nüfusunun üçte biri çatışma ve gerilim bölgelerinde yaşamaktadır. Başta Afrika ve Orta Doğuda olmak üzere 2012 yılından beri iç çatışmalar artmaktadır. 2012 yılında 45,2 milyon kişi çatışmalar nedeniyle göçe zorlanmıştır.

Çatışmaların çoğu düşük gelir düzeyli ülkelerde görülmektedir. Tipik bir düşük gelir düzeyli ülkede beş yıl içinde çatışma çıkma olasılığı %14 dür.

Çatışma yoksulluk yaratır. 1981-2005 yılları arası çatışma yaşamış ülkelerde yoksulluk oranı, barış içinde yaşamış ülkelere göre % 21 daha yüksektir.

Çatışma tekrar edebilir. Bir ülkede çatışmanın ilk on yılda tekrar başlama olasılığı % 50’dir.

Çatışma sınırlar ötesine taşabilir. Mültecilerin % 75’ini komşu ülkeler misafir ederler. Komşu ülkelerde nüfusun yer değişikliği, güvenlik sorunları, ticaretin aksaması gibi sorunlar yaşanır.

Çatışma ekonomiye zarar verir. 2012 yılında dünyadaki şiddet Dünya gelirinin % 11’ine denk olan 9.46 trilyon dolar zarara neden olmuştur. Bu kayıp dünya tarım üretiminin iki katına yakın bir maliyettir. Bir iç savaşın ortalama maliyeti 50 milyar dolar olarak hesaplanmaktadır. Bu miktar orta büyüklükteki bir dünya devletinin 30 yıllık gayri safi milli hâsılası boyutundadır.

Çatışma bütçesi sağlık bütçesinden daha büyüktür. 2012 yılında dünya sağlık harcamaları 6,5 trilyon dolar olarak hesaplanmıştı. Aynı yıl içinde şiddetin zararı ise sağlık harcamasının 1,5 katıydı.

ÇATIŞMANIN SAĞLIK VE SOSYAL ZARARI

Çatışmalar ülke ekonomisini bozarak, insani gelişme düzeyini düşürür. Yoksulluk ve eşitsizlik artar. Kaçılması zor bir kısır döngü başlar.

ÇATIŞMA VE ASTIM İLİŞKİSİ

Savaşta olan düşük gelirli Afrika ülkelerinde astım hastalığından ölümler daha yüksektir. Bu ülkelerde sağlık servisine ulaşım güçlüğü, beklenen yaşam süresinin kısalığı bu istatistik verilere katkı yapan etkenlerdir. Astım ile çatışma arasında dolaylı bir ilişki bulunmaktadır. Çatışma sırasında sosyal ölçütlerde düşme olmakta, kadın ve çocuklar daha fazla etkilenmektedir. Yaşam koşulları bozulmakta, kişiler sağlık tehditlerine karşı daha korumasız kalmaktadır. Stres düzeyleri artmaktadır. Astımı önleyici girişimler yerine getirilememekte, sağlıksız çevre koşulları oluşmaktadır.

STRES VE ASTIM

Savaş bölgesinde yaşayan kişilerin %30-70’inde post-travmatik stres ve depresyon saptanmaktadır. Psikolojik faktörler astım kontrolünü zorlaştırmakta ve alevlenmeleri arttırmaktadır.

GÖÇ VE ASTIM

Savaş sırasında yaşadıkları yerden başka yerlere göç edenlerin farklı alerjenlere maruz kalması söz konusudur. Yaşam koşulları, sağlık merkezlerine ulaşım olanakları değişmektedir. Astımı olanlarda bu durumun, hastalığın kontrolünü zorlaştırdığı görülmektedir.

ÇATIŞMA VE SAĞLIK SİSTEMİ

Çatışmalar sırasında sağlık servisinin öncelikleri değişmektedir. Deneyimli ve uzmanlaşmış sağlık personeli sıkıntısı çekilmektedir. Astım gibi izlemi, eğitim, farkındalık ve maliyet gerektiren hastalıklar öncelikli olamamaktadır. Varlıklı ülkelerin yazdığı tedavi rehberlerini uygulamak olanağı kalmamaktadır.

Çatışma ortamının, insan sağlığı ile gelişmesi üzerinde fizik, ekonomik ve sosyal etkileri olmaktadır. Bu etki sadece çatışmanın olduğu ülkede değil, komşu ülkelerde ve tüm dünyada hissedilmektedir. Çatışma, yoksulluk, göç, stres, sağlık sistemine ulaşım engelleri yaratarak astım sıklığını etkilemektedir.