Özgül öğrenme güçlüğü: Disleksi, Disgrafi, Diskalkuli

Öğrenme güçlüğü tanımı ilk kez 1963 yılında Samuel Kirk tarafından konulmuştur. Kirk, özel öğrenme güçlüğü çeken çocuklarda normal ya da normalin üstünde zekaya sahip olmalarına rağmen, düşünme, anlama, okuma-yazma veya matematik becerilerinde zekalarına oranla düşük başarı gösterdiklerini gözlemlemiştir. Bu bağlamda ÖÖG olan çocukların birtakım bilişsel alanlarda zorluk çektikleri ve bu zorlukların sosyal hayatlarını önemli ölçüde olumsuz etkilediği gözlemlenmiştir.

Özgül öğrenme güçlüğü, üç farklı alanda görülmektedir: Disleksi (Okuma Güçlüğü), Disgrafi (Yazma ya da Yazılı Anlatımda Güçlük), Diskalkuli (Matematiksel Alanında Güçlük)

Özgül öğrenme güçlüğünün disleksi ve disgrafiyle ilişkili belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE BELİRTİLER

• Geç konuşma, telaffuz problemleri
• Kelime hazinesinde yavaş gelişim ve doğru kelimeyi bulmakta güçlük çekme
• Temel sözcükleri karıştırma (Kalkmak, yatmak, gelmek, gitmek gibi)
• İnce ve kaba motor becerilerinde zorlanma (Ayakkabı bağlama, resim çizme, top atma, ip atlama)
• Yönleri bulmada güçlük (Sağını ve solunu karıştırma)
• Kafiyeli kelimeleri birbirlerine karıştırma
• Birbirine yakın hece ve sesleri birbirine karıştırır (Su yerine bu gibi)
• Farklı nesneleri bir kategoride sınıflandırma da güçlük (Örn: Gül ve lale, ikisi de çiçek)
• Nesneleri özelliklerine göre sıralamada güçlük (İnce, kalın, uzun ya da kısa gibi)
• Harfleri, rakamları, günleri ya da renkleri öğrenmede güçlük
• Zaman ve yön kavramlarını birbirine karıştırır (Dün, bugün, sağ, sol, yukarı, aşağı)
• Sözlü yönergeleri anlama güçlüğü
• Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü

İLKOKUL DÖNEMİNE İLİŞKİN BELİRTİLER

• Yaşıtlarına göre yavaş okuma hızı
• Okurken ve yazarken benzer sesleri birbirine karıştırma (b,d,p m,n, gibi)
• Hecelerin yerini değiştirme (ve/ev; elti/teli)
• Harf, hece ya da sözcük atlama
• Yeni harf ya da hece ekleme
• Kelimelerin sonuna yeni heceler ekleme ve satır atlama
• Bakarak yazmada ve diktede zorlanma
• Okunaksız el yazısı, yazarken satır atlama, harfleri ters yazma, harf ekleme
• Kendini yazılı ifade etmede zorlanma
• Sesli okumada yanlış tonlama

YETİŞKİNLİK DÖNEMİNE İLİŞKİN BELİRTİLER

• Sağ/sol ayrımında zorlanma
• El-göz koordinasyon güçlükleri
• Bellekte tutma güçlüğü
• Noktalama ve imla hataları
• Uzun metinleri okumada ve anlamada zorluk
• Okunaksız el yazısı
• Bir konuda önemli ayrıntıları belirlemede güçlük
• Yabancı dil öğrenmede zorluk
• Soyut kavramları anlamada zorluk
• Uzun kelimeleri söylemede zorlanma
• Ayları peş peşe ya da sondan başa doğru sıralamada zorlanma

TERAPİ

Öncelikle anne ve babaların özgül öğrenme güçlüğü hakkında bilgi sahibi olmaları önemlidir. Dislektik çocukların anne ve babaları kendilerini genellikle tükenmiş hissederler. Çocuklarında bir zihinsel geriliğin olduğunu düşünebilirler. Ancak özel öğrenme güçlüğü bir zihinsel gerilik ya da bir hastalık değildir. Günümüzde nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Fakat yapılan araştırmalar beynin merkezi sinir sisteminde birtakım yapısal farklılıkların olduğunu göstermektedir. Öğrenme güçlüğü olan çocuklar diğer çocuklara nazaran daha farklı bir algı sistemine sahip oldukları için klasik öğrenme metotlarıyla öğrenmekte zorluk yaşarlar. Öncelikle bu tür çocukların akademik açıdan yaşadıkları zorluklar iyi bir şekilde incelenmelidir. Zorlandıkları alanlarda akademik destek almaları dislektik çocukların okul başarısını yükseltmektedir. Ayrıca bu çocuklarda öz güven eksikliği, depresyon ve kaygı bozuklukları da çok sık görülmektedir. Bu sebepten dolayı bu çocukların eğer gerekli ise psikolojik destek almaları da gerekmektedir.

HÜRRİYET AİLE ÖZEL